სინდიკატულ "პასტორულ სელ ბან" რუმინეთის წინააღმდეგ

Sindicatul “Păstorul cel Bun” v. Romania [GC]

საჩივრის ნომერი: 2330/09    PDF   summary

მოპასუხე სახელმწიფო: რუმინეთი

გადაწყვეტილების მიღების თარიღი: 09/07/2013

შედეგი: მე-11 მუხლი არ დარღვეულა - შეკრებისა და გაერთიანების თავისუფლება (მუხლი 11.1 - გაერთიანების თავისუფლება)

 

საკვანძო სიტყვები:

(მუხლი 9) აზრის, სინდისის და რელიგიის თავისუფლება

(მუხლი 9-1) რელიგიის თავისუფლება

(მუხლი 11) შეკრებისა და გაერთიანების თავისუფლება

(მუხლი 11.1) გაერთიანების თავისუფლება

(მუხლი 11.2)  ჩარევა

(მუხლი 11.2) აუცილებელი დემოკრატიულ საზოგადოებაში

(მუხლი 11.2) სხვათა უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვა

(მუხლი 11.2) კანონით დადგენილი

(მუხლი 34) ინდივიდუალური განცხადებები

(მუხლი 34) შუამდგომლობის უფლების განხორციელებისთვის ხელისშეშლა

(მუხლი 35) დასაშვებობის კრიტერიუმი

(მუხლი 35.2) ანონიმური შუამდგომლობა

შეფასების ზღვარი

პროპორციულობა

 

© ევროპის საბჭო/ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო, 2013. წინამდებარე თარგმანი შესრულებულია ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებათა სატრასტო ფონდის ხელშეწყობით (www.coe.int/humanrightstrustfund). სასამართლოსათვის იგი სავალდებულო ხასიათს არ ატარებს. დამატებითი ინფორმაციისათვის იხილეთ საავტორო უფლებების სრული მიმოხილვა მოცემული დოკუმენტის ბოლოს.

© Council of Europe/European Court of Human Rights, 2013. This translation was commissioned with the support of the Human Rights Trust Fund of the Council of Europe (www.coe.int/humanrightstrustfund). It does not bind the Court. For further information see the full copyright indication at the end of this document.

© Conseil de l’Europe/Cour Européenne des Droits de l’Homme, 2013. La présente traduction a été effectuée avec le soutien du Fonds fiduciaire pour les droits de l’homme du Conseil de l’Europe (www.coe.int/humanrightstrustfund). Elle ne lie pas la Cour. Pour plus de renseignements veuillez lire l’indication de copyright/droits d’auteur à la fin du présent document.

 

მოცემულ საქმეში სინდიკატულ "პასტორულ სელ ბან" რუმინეთის წინააღმდეგ,

ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ, დიდი პალატის შემდეგი შემადგენლობით:

დინ სპილმანი, პრეზიდენტი

გიდო რაიმონდი,

მარკ ვილიგერი,

იზაბელ ბერო-ლეფერი,

ბოშტიან მ. ცუპანჩიჩი,

ელიზაბეტ შტაინერი,

დანუტე იოჩიენე,

დრაგოლიუბ პოპოვიჩ,

ჯორჯ ნიკოლაუ,

ლუის ლოპეს გერა,

ლეტი ბიანკუ,

ვინსენტ ა. დე გაეტანო,

ანჟელიკა ნიუბერგერი,

ლინოს-ალექსანდრე სიცილიანოსი,

ერიკ მოზე,

ელეჰა იადერბლომი,

კრისტოფ ვოიჩეკი, მოსამართლეები

და მაიქლ ო’ბოილი, განმწესრიგებლის მოადგილე

ითათბირეს რა დახურულ კარს მიღმა 2012 წლის 7 ნოემბერსა და 2013 წლის 5 ივნისს, გამოიტანეს შემდეგი გადაწყვეტილება ზემოთმითითებულ დღეს:

 

პროცედურა

1. საქმეს საფუძვლად დაედო საჩივარი (No. 2330/09) რუმინეთის წინააღმდეგ, რომელიც ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა კონვენციის ("კონვენცია") 34-ე მუხლის შესაბამისად, 2008 წლის 30 დეკემბერს სასამართლოში შეიტანა პროფესიულმა კავშირმა "პასტორულ სელ ბან" ("კეთილი მწყემსი" - "მომჩივანი კავშირი"). დიდი პალატის პრეზიდენტმა დააკმაყოფილა მომჩივანი კავშირის წევრების თხოვნა არ გაემჟღავნებინა მათი ვინაობა (სასამართლო რეგლამენტის 47 § 3 მუხლი).

2. მომჩივანი კავშირი, რომელმაც ისარგებლა იურიდიული დახმარებით, წარმოდგენილი გახლდათ ბ-ნი რ. ჩირიტას მიერ, ადვოკატი რომელიც პრაქტიკას ეწევა კლუი ნაპოკაში. რუმინეთის მთავრობა ("მთავრობა") წარმოდგენილი გახლდათ ქ-ნი ს. ბრაუმარის მიერ საგარეო საქმედა სამინისტროდან.

3. მომჩივანი კავშირი აცხადებდა, რომ პროფესიულ კავშირად დარეგისტრირებაზე უარი არღვევდა მათი წევრების მიერ პროფესიული კავშირების შექმნის უფლებას, რომელიც დაცულია კონვენციის მე-11 მუხლით.

4. საჩივარი მიეკუთვნა სასამართლოს მესამე სექციას (რეგლამენტის 52.1 მუხლი). 2012 წლის 31 იანვარს მოცემული სექციის პალატამ შემდეგი შემადგენლობით: მოსამართლეები ჯოზეფ კასადევალი, ეხბერტ მეიერი, იან შიკუტა, ინეტა ზიმელე, ნონა წოწორია, მიჰაი პოალელუნგი და კრისტინა პარდალოსი, ასევე, სექციის გამწესრიგებელი, სანტიაგო კესადა, მიიღო გადაწყვეტილება სადაც ერთხმად სცნო საჩივარი მსიაღებად და, ხუთი ხმით ორის წინააღმდეგ დაადგინა, რომ ადგილი ჰქონდა კონვენციის მე-11 მუხლის დარღვევას.

5. 2012 წლის 9 ივლისს, მთავრობის მიერ 2012 წლის 27 აპრილს წარმოდგენილი მოთხოვნის საპასუხოდ დიდი პალატის კოლეგიამ გადაწყვიტა საქმე დიდი პალატისათვის გადაეცა კონვენციის 43-ე მუხლის შესაბამად.

6. დიდი პალატის შემადგენლობა განისაზღვრა კონვენციის 27 §§ 2 და 3მუხლისა და სასამართლოს რეგლამენტის 24-ე მუხლის მიხედვით. კორნელიუ ბირსანმა, რუმინელმა მოსამართლემ, უკან გამოიხმო საკუთარი კანდიდატურა საქმის განხილვისას (იხ. რეგლამენტის 28-ე მუხლი). დიდი პალატის პრეზიდენტმა, შესაბამისად, მის მაგივრად ad hoc მოსამართლედ დანიშნა ანჟელიკა ბუბერგერი (კონვენციის მუხლი 26 § 4 და სასამართლო რეგლამენტის მუხლი 29 § 1).

7. მომჩვანმა კავშირმა, ისევე როგორც მთავრობამ, წარმოადგინეს შემდგომი წერილობითი მოსაზრებანი (სასამართლო რეგლამენტის მუხლი 50 § 1).

8. წერილობით წარმოებაში ჩართვის უფლება (კონვენციის მუხლი 36 § 2 და რეგლამენტის მუხლი 44 § 2) მიენიჭათ არასამთავრობო ორგანიზაციებს "კანონისა და სამართლის ევროპული ცენტრი" და "კრაიოვას ორთოდოქსული ეპარქია". ორივე ორგანიზაცია წარმოდგენილი გახლდათ პალატის წინაშე სამართალწარმოებაში, ასევე, საქმეში ჩაერთო მოსკოვის საპატრიარქო, არასამთავრობო ორგანიზაციები "ბექეტის ფონდი" და "კანონისა და რელიგიის სწავლების საერთაშორისო ცენტრი" და მოლდოვეთის, პოლონეთის, საქართველოსა და საბერძნეთის მთავრობები.

9. მოსმენა შედგა ადამიანის უფლებათა შენობაში, სტრასბურგში, 2012 წლის 7 ნოემბერს (რეგლამენტის მუხლი 59 § 3).

სასამართლოს წინაშე წარსდგნენ:

(ა) მთავრობის სახელით

ქ-ნი ს. ბრუმარი, წარმომადგენელი

ქ-ნი ი. კამბრეა, თანა-წარმომადგენელი

ბ-ნი დ. დუმიტრაქე,          

ქ-ნი ა. ნეაგუ, მრჩევლები

 

(ბ) მომჩივანი კავშირის სახელით

ბ-ნი რ. ჩირიტა,                                                                                                                   

ბ-ნი ი. გრუია, მრჩეველი

ქ-ნი ო. ჩირიტა, ადვოკატი

სასამართლომ მოუსმინა ბ-ნი ჩირიტას, ქ-ნი ბრუმარისა და ქ-ნი ნეაგუს გამოსვლებს.

 

ფაქტები

10. 2008 წლის 4 აპრილს ოცდათორმეტი მართლმადიდებელი მღვდელი ოლტენიას სამრევლოდან, რომელთა უმეტესობაც გახლდათ კრაიოვას ეპარქიის იურისდიქციის ქვეშ (რეგიონი რუმინეთის სამხრეთ-დასავლეთით) და სამი საერო თანამშრომელი იმავე ეპარქიიდან შეხვდნენ ერთმანეთს და გადაწყვიტეს ჩამოეყალიბებინათ "პასტორულ სელ ბან" პროფესიული კავშირი. კავშირის სადამფუძნებლო დოკუმენტის შესაბამისი ნაწილი, მიღებული ხსენებულ შეხვედრაზე, აღნიშნავდა შემდეგს:

"ოლტენიის ეპარქიის ადმინისტრაციულ და ტერიტორიულ იურისდიქციაში მყოფი სამრევლო თუ სხვა საეკლესიო დაწესებულებებში მომუშავე მღვდელთა და საერო პირთა კავშირის მიზანი თავისუფლად განისაზღვრა. იგი მოიცავს მის როგორც საეკლესიო, ისე საერო წევრთა პროფესიული, ეკონომიკური, სოციალური და კულტურული უფლებებისა და ინტერესების წარმოდგენასა და დაცვას საეკლესიო იერარქიის, კულტურისა და რელიგიური საქმეების სამინისტროს წინაშე.

ხსენებული მიზნის მისაღწევად კავშირი:

(ა) უზრუნველყოფს მისი წევრების შრომის, ღირსების, სოციალური დაცვის, სამსახურში უსაფრთხოების, დასვენების, სოციალური დაზღვევის, უმუშევრობის დახმარების, პენსიისა და მოქმედი კანონმდებლობით დადგენილი სხვა ფუნდამენტური უფლებების პატივისცემას;

(ბ) უზრუნველყოფს მისი ყოველი წევრის შესაძლებლობას განახორციელონ საქმიანობა პროფესიული წვრთნისა და უნარების შესაბამისად;

(გ) უზრუნველყოფს შესაბამისობას შვებულებისა და დასვენების კანონით დადგენილ დებულებებთან;

(დ) ხელს შეუწყობს წევრთა შორის ინიციატივას, შეჯიბრებითობასა და გამოხატვის თავისუფლებას;

(ე) უზრუნველყოფს დასაქმების დაცვისა და მისგან გამომდინარე კანონით დადგენილი დებულებების იმპლემენტაციასა და განუხრელ დაცვას;

(ვ) უზრუნველყოფს რელიგიური თავისუფლებისა და რელიგიური დენომინაციების შესახებ 489/2006კანონის, რუმინეთის ორთოდოქსული ეკლესიის წესდებისა და რუმინეთის ორთოდოქსული ეკლესიის წმინდა კანონების დებულებების სრულ გამოყენებას;

(ზ) აწარმოებს მოლაპარაკებებს კოლექტიური შეთანხმებებისა და დასაქმების კონტრაქტების შესახებ ეპარქიასა და მიტროპოლიტებთან, რომელიც ცალსახად აყალიბებს სამღვდელოებისა და საერო პერსონალის უფლებებსა და ვალდებულებებს;

(თ) დაიცავს მის პრეზიდენტსა და წარმომადგენლებს ამ პოზიციაზე ყოფნისას და მას შემდეგ;

(ი) უზრუნველყოფს რათა წარმოდგენილ იქნას ყველა დონეზე და ყველა გადაწყვეტილების მიმღებ ორგანოში მოქმედი დებულებების შესაბამისად;

(კ) გამოიყენებს პეტიციას, დემონსტრაციასა თუ გაფიცვას საკუთარ წევრთა ინტერესებისა და მათი ღირსებისა თუ ფუნდამენტური უფლებების დასაცავად;

(ლ) იმ შემთხვევაში თუკი მოლაპარაკების შედეგად შეუძლებელი იქნება საკითხის მოგვარება, იმოქმედებს ნებისმიერი იმ პირისა თუ სხვა ორგანოს წინააღმდეგ, რომელიც არღვევს შრომით კანონმდებლობას, პროფესიული კავშირების შესახებ წესებს, მეტროპოლიასთან დადებულ კოლექტიურ შეთანხმებასა თუ შრომით კონტრაქტებს;

(მ) უზრუნველყოფს ანაზღაურებისა და ღირსეული საცხოვრებელი პირობების უზრუნველმყოფი საკანონმდებლო დებულებების დაცვასა და იმპლემენტაციას;

(ნ) ეცდება უზრუნველყოს საეკლესიო და საერო პირთა მიერ საზოგადოების სხვა სექტორებში არსებული უფლებებით სარგებლობა;

(ო) შექმნის ურთიერთდახმარების ფონდებს;

(პ) შექმნის და გამოსცემს ბეჭდურ მასალას წევრების ინფორმირებისა და მათი ინტერესების დაცვის მიზნით;

(ჟ) შექმნის და ამუშვებს კულტურულ, საგანმანათლებო და კვლევით ორგანიზაციებს პროფესიული კავშირის სფეროში, ისევე რგორც სოციალურ და სოციალურ-ეკონომიკურ ინსტიტუტებს სათანადო საკანონმდებლო დებულებებისა და წევრთა ინტერესების შესაბამისად;

(რ) შეაგროვებს თანხებს წევრთა დასახმარებლად;

(ს) მოახდენს ორგანიზებასა და დააფინანსებს რელიგიურ საქმიანობებს;

(ტ) წარმოადგენს კანდიდატურებს ადგილობრივ საეკლესიო ორგანოებში ასარჩევად და წამოაყენებს მღვდელს მისი წევრებიდან რათა მონაწილეობა მიიღოს რუმინეთს მართლმადიდებლური ეკლესიის წმინდა სინოდში.

(უ) სთხოვს ეპარქიის მღვდელთა საბჭოს წინაშე წარადგინოს ანგარიში მისი შემოსავლებისა და ხარჯების შესახებ; და

(ფ) მოსთხოვს ეპარქიის საბჭოს შეატყობინოს მას, კვარტალურად ან წლიურად, დანიშვნებთან, ტრანსფერებთან და საბიუჯეტო რესურსების განკარგვასთან დაკავშირებული გადაწყვეტილებანი."

11. პროფესიული კავშირების შესახებ კანონის (no. 54/2003) მიხედვით კავშირის არჩეულმა პრეზიდენტმა მიმართა კრაიოვას პირველი ინსტანციის სასამართლოს კავშირისათვის იურიდიული პირის სტატუსის მინიჭებისა და მის პროფესიულ კავშირთა რეესტრში შეყვანის მოთხოვნით, მიუთითა რა, რომ რეგისტრაციისათვის წარმოდგენილი განაცხადი შეესაბამებოდა პროფესიული კავშირების შესახებ კანონს (no. 54/2003) და რომ პროფესიული კავშირის შექმნა არ იკრძალებოდა რელიგიური თავისუფლების შესახებ კანონით (489/2006).

12. პროკურატურამ, რომელიც წარმოდგენდა სახელმწიფოს სამართალწარმოებისას, მხარი დაუჭირა რეგისტრაციის შესახებ განაცხადს, აღნიშნა რა, რომ პროფესიული კავშირის შექმნა საეკლესიო და საერო პერსონალისათვის არ ეწინააღმდეგებოდა კანონის არცერთ დებულებას. მან დასძინა, - იმის გამო, რომ კავშირის წევრები გახლდნენ დასაქმებული პირები, რომელთაც გააჩნდათ შრომითი კონტრაქტები, ისინი, მსგავსად ნებისმიერი სხვა დასაქმებული პირებისა, უფლებამოსილნი იყვნენ გაერთიანებულიყვნენ პროფესიულ კავშირად საკუთარი უფლებების დაცვის მიზნით.

13. სამართალწარმოებაში მესამე მხარედ ჩართულმა კრაიოვას ეპარქიამ დაადასტურა, რომ კავშირის წევრები დასაქმებული იყვნენ ეპარქიის მიერ, თუმცა დასძინა, რომ კავშირის შექმნა არქიეპოსკოპოსის თანხმობისა და კურთხევის ("ნებართვა") გარეშე აკრძალული გახლდათ რუმინეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის წესდების მიხედვით, რაც დამოწმებული გახლდათ მთავრობის no. 53/2008 ბრძანებულებით. მან დასძინა, რომ არქიეპოსკოპოსის წინასწარი წერილობითი ნებართვის გარეშე, წესდება მღვდლებს უკრძალავდა სამოქალაქო სამართალწარმოებაში მონაწილეობას, მათ შორის პირადი ხასიათის დავების შემთხვევაშიც კი. იმის ხაზგასმით, რომ მღვდლები თავმჯდომარეობდნენ სამრევლოს შეკრებებსა და მმართველ ორგანოებს, ეპარქიამ აღნიშნა, რომ მათ, შესაბამისად არ შეეძლოთ პროფესიული კავშირების შექმნა იმის გამო, რომ კანონი no. 54/2003 მმართველი ფუნქციების განმახორციელებელ პირებს უკრძალავდა კავშირის შექმნას. დაბოლოს, მან წარმოადგინა კავშირის რვა წევრის წერილობითი დასტური მასზედ, რომ მათ აღარ სურდათ კავშირის წევრობა.

14. სასამართლომ დაასკვნა რა, რომ რეგისტრაციის შესახებ განაცხადი აკმაყოფილებდა კანონი no. 54/2003 მიერ დადგენილ ფორმალურ მოთხოვნებს, სასამართლომ გადაწყვიტა განაცხადის განხილვა ხსენებული კანონის მე-2 და მე-3 მუხლებით, შრომის კოდექსის 39-ე მუხლით, კონსტიტუციის მე-40 მუხლით, სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებების საერთაშორისო პაქტის 22-ე მუხლითა და ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-11 მუხლით.

15. 2008 წლის 22 მაისის გადაწყვეტილებით სასამართლომ ნება დართო კავშირის რეგისტრაციას და ბრძანა მისი შეყვანა პროფესიულ კავშირთა რეესტრში, შესაბამისად, მიანიჭა მას იურიდიული პირის სტატუსი.

16. გადაწყვეტილების შესაბამისი ნაწილი აღნიშნავს შემდეგს:

"მესამე მხარე აღნიშნავს, რომ განაცხადი პროფესიული კავშირის შექმნის შესახებ არღვევს რელიგიური თავისუფლების შესახებ სპეციალურ კანონმდებლობასა და რელიგიური დენომინაციების იურიდიულ სტატუსს, ისევე როგორც რუმინეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის წესდებას სამოქალაქო სამართალწარმოებაში მონაწილეობისას არქიეპისკოპოსის ლოცვა-კურთხევისა და წინასწარი წერილობითი ნებართვის არარსებობის გამო (მოთხოვნა რომელიც ვრცელდება პირადი ხასიათის დავაზეც კი).

ეკლესიის წესდებისა და რელიგიური თავისუფლების შესახებ კანონის (no. 489/2006), დებულებების გათვალისწინებით, სასამართლო უარყოფს მესამე მხარის არგუმენტებს, მიიჩნევს რა მათ უსაფუძვლოდ ქვემოთმოცემული მიზეზების გამო.

სასამართლო მიუთითებს, რომ კანონი N.489/2006 5(4) მუხლის მიხედვით, რელიგიური გაერთიანებანი, ასოციაციები და ჯგუფები ვალდებულნი არიან დაიცვან კონსტიტუცია და მათი საქმიანობანი არ უნდა უქმნიდეს საფრთხეს ეროვნულ უსაფრთხოებას, საზოგადოებრივ წესრიგს, საჯარო ჯანმრთელობას, მორალსა და ფუნდამენტურ უფლებებსა და თავისუფლებებს.

სასამართლო შემდგომ აღნიშნავს, რომ მთავრობის N. 53/2008 ბრძანებულების მიერ დამოწმებული ეკლესიის წესდება პირდაპირ არ უკრძალავს საეკლესიო და საერო პერსონალს შრომითი კანონმდებლობის შესაბამად პროფესიული კავშირის შექმნას. მესამე მხარე, რომელიც აღნიშნავს, რომ პროფესიული კავშირის შექმნა დამოკიდებულია არქიეპოსკოპოსის ლოცვა-კურთხევის მიღებაზე, სადავოდ არ მიიჩნევს, რომ კავშირის დამფუძნებელი წევრები არიან კონტრაქტით დასაქმებული პირები.

მესამე მხარის არგუმენტები განხილულ იქნა რელიგიური თავისუფლების შესახებ კანონის 7-10 მუხლების ფარგლებში, რომელიც აღიარებს რუმინეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის როლის მნიშვნელობას, მის ორგანიზაციულ და სამოქმედო ავტონომიას და იმავე კანონის 1(ა) მუხლი, რომელიც აღნიშნავს, რომ "არავის შეიძლება აეკრძალოს ან იძულებულ იქნას გაიზიაროს მისი რწმენის საწინააღმდეგო რელიგიური მოსაზრება თუ რწმენა" და რომ "არავინ უნდა დაექვემდებაროს დისკრიმინაციას თუ დევნას ან აღმოჩნდეს არახელსაყრელ მდგომარეობაში მისი რწმენის, რელიგიური დენომინაციის, ჯგუფისა თუ ასოციაციის წევრობის ან წევრობაზე უარის თქმის ან კანონის მიხედვით რელიგიის თავისუფლების უფლების სარგებლობის გამო".

იმდენად რამდენადაც საეკლესიო და საერო წევრები აღიარებული არიან დასაქმებულ პირებად, მათ გააჩნიათ კანონისმიერი უფლება შექმნან პროფესიული კავშირი. მოცემული უფლება არ შეიძლება დაექვემდებაროს შეზღუდვას რელიგიური წევრობისა თუ იერარქიული წინასწარი ნებართვის არარსებობის გამო.

სასამართლოს აზრით, იერარქიული სუბორდინაციის პრინციპი და წესდებაში მოცემული მორჩილების ვალდებულება არ შეიძლება განხილულ იქნას პროფესიული კავშირის შექმნის უფლების შემზღუდველ გარემოებად; ამ სფეროში ნებისმიერი შეზღუდვა განსაზღვრული უნდა იქნას კანონით, რომელიც აუცილებელია დემოკრატიულ საზოგადოებაში ეროვნული უშიშროების, საჯარო უსაფრთხოების, არეულობისა და დანაშაულის პრევენციის, ჯანმრთელობისა თუ მორალის თუ სხვათა უფლებებისა და თავისუფლების დაცვის მიზნით.

მესამე მხარის არგუმენტი, რომ მომჩივნებს არ მიუღიათ არქიეპოსკოპოსის წინასწარი ნებართვა მიეღოთ მონაწილეობა სამოქალაქო სამართალწარმოებაში ასევე უგულვებელყოფილ უნდა იქნას სასამართლოს მიერ, რადგან კონსტიტუციის 21-ე მუხლი მიუთითებს, რომ "ყველას გააჩნია უფლება მიმართოს სასამართლოს საკუთარი უფლებების, თავისუფლებებისა თუ კანონიერი ინტერესების დასაცავად. მოცემული უფლების განხორციელება არ შეიძლება შეიზღუდოს არანაირი კანონით."

პროფესიული კავშირის შექმნა არ გულისხმობს რუმინეთის მართლმადიდებელ ეკლესიაში დისიდენტთა ფრის შექმნას, რომელიც უგულვებელყოფს იერარქიასა და ეკლესიის მიერ დაწესებულ კანონებს; პირუკუ, იგი ხელს შეუწყობს დამქირავებელ-დაქირავებულს შორის დიალოგს ისეთ თემებზე როგორიც გახლავთ შრომითი კონტრაქტები, სამუშაო და დასვენების საათები, ანაზღაურების წესები, სამუშაოზე ჯანმრთელობისა და უსაფრთხოების დაცვა, პროფესიული ტრენინგები, სამედიცინო დაზღვევა და საშუალება აირჩიონ წარმომადგენლები და კენჭი იყარონ გადაწყვეტილების მიმღებ ორგანოებში ეკლესიის სპეციფიური და რელიგიური, სულიერი, კულტურული, საგანმანათლებო, სოციალური და საქველმოქმედო მახასიათებლების ჯეროვანი გათვალისწინებით.

ზემორე არგუმენტებისა და კანონის N. 54/2003მე-15 მუხლის გათვალისწინებით, სასამართლო აკმაყოფილებს განაცხადს და უარყოფს მესამე მხარის მიერ წარმოდგენილ პრეტენზიებს, ანიჭებს იურიდიული პირის სტატუსს კავშირს და ბრძანებს მის აღნუსხვას პროფესიული კავშირების რეესტრში."

17. ეპარქიამ გაასაჩივრა გადაწყვეტილება, აღნიშნა რა, რომ ის ეროვნული და საერთაშორისო კანონმდებლობა, რომელსაც ეფუძნებოდა ხსენებული გადაწყვეტილება, არ გამოიყენებოდა მოცემულ შემთხვევაში. მან მიუთითა, რომ რელიგიური თავისუფლების პრინციპზე უპირატესი ძალა ვერ ექნებოდა სხვა კონსტიტუციურ პრინციპებს, თუნდაც კონსტიტუციის 29-ე მუხლზე დაყრდნობით, რომელიც იცავს რელიგიურ თავისუფლებასა და რელიგიური გაერთიანების ავტონომიას.

18. ეპარქიამ აღნიშნა, რომ ეკლესიის სტრუქტურაში სამღვდელოებისათვის პროფესიული კავშირის სტრუქტურის შექმნა მნიშვნელოვნად დააზარალებდა რელიგიური დენომინაციების თავისუფლებას მოახდინონ თვითორგანიზება საკუთარი ტრადიციების გათვალისწინებით. პირველი ინსტანციის სასამართლომ არსებულ საეკლესიო ინსტიტუტებს დაუმატა ახალი ინსტიტუტი, კერძოდ მღვდელთა პროფესიული კავშირი, რითაც მოახდინა კონსტიტუციით დაცული რელიგიური გაერთიანებების ავტონომიის შეზღუდვა.

19. ეპარქიამ ასევე გააკრიტიკა მომჩივანი კავშირის მიერ გაცხადებული მიზნები, მიუთითა რა, რომ ისინი ეწინააღმდეგებოდნენ "სამუშაოს აღწერაში" მოცემულ ვალდებულებებს და აღიარებდა მღვდლებს მათი "რწმენის გაცხადებით". მან ასევე მიუთითა, რომ აღკვეცის შედეგად, ყველა მღვდელს ევალებოდა ეკლესიის წესდების ყველა დებულების, ეკლესიის დისციპლინისა და მართლმსაჯულებითი ორგანოების პროცედურისა და რუმინეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის წმინდა სინოდის, ადგილობრივი საეკლესიო გაერთიანებებისა და სამრევლოსსაბჭოს გადაწყვეტილებების დაცვა.

20. 2008 წლის ივნისში წმინდა სინოდმა განაცხადა, რომ ქვეყნის სხვადასხვა რეგიონებში მოქმედი მღვდლების ინიციატივები შეექმნათ პროფესიული კავშირები არღვევდა კანონმდებლობას, საეკლესიო კანონებსა და ეკლესიის წესდებას.

21. 2008 წლის 11 ივლისის საბოლოო გადაწყვეტილებით დოლის საოლქო სასამართლომ დააკმაყოფილა ეპარქიის სააპელაციო სარჩელი და გააუქმა პროფესიული კავშირის რეგისტრაცია.

22. გადაწყვეტილების შესაბამისი ნაწილი მიუთითებდა შემდეგს:

"რუმინეთის მართლმადიდებლური ეკლესია შეიქმნა და მოქმედებს მთავრობის N. 53/2008 ბრძანებულებით დამოწმებული საკუთარი წესდების საფუძველზე. წესდება მღვდლებს უკრძალავს ასოციაციების, გაერთიანებებისა და ნებისმიერი სახის ორგანიზაციების შექმნას, მათ შორის პროფესიული კავშირებისაც. ხსენებული აკრძალვა მიზნად ისახავს რუმინეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვას და აძლევს მას საშუალებას შეინარჩუნოს მართლმადიდებლური ტრადიცია და მისი სულისკვეთება.

N. 54/2004 კანონის 6(2) მუხლის მიხედვით, შიდა რეგულაციები არ შეიძლება შეიცავდეს კონსტიტუციისა თუ კანონის საწინააღმდეგო დებულებებს.

პროფესიული კავშირის შექმნა გამოიწვევს წესდების მიერ დაფუძნებული საკონსულტაციო და სათათბირო ორგანოების ჩანაცვლებას ან სავალდებულო თანამშრომლობას ახალ ორგანოსთან (პროფესიული კავშირი), მაშინ როდესაც ეს უკანასკნელი არ არის ვალდებული დაიცვას ეკლესიის ტრადიციები და კანონიკური სამართლით დადგენილი საკონსულტაციო და გადაწყვეტილების მიმღები წესები.

რელიგიური გაერთიანებების შექმნის თავისუფლება აღიარებულია კონსტიტუციითა და რელიგიური თავისუფლების შესახებ N. 489/2006 კანონით, ისევე როგორც რელიგიური დენომინაციების სამართლებრივი სტატუსით. ყოველი დენომინაცია ქმნის მისი შიდა ორგანიზაციის მარეგულირებელ წესდებებს, განსაზღვრავს წევრთა უფლებებსა და ვალდებულებებს და აყალიბებს გადაწყვეტილების მიღების პროცედურასა და დისციპლინური ორგანოების მოქმედების წესს.

[მართლმადიდებელი ეკლესიის წესდების] 14(ყ) მუხლით, წმინდა სინოდი იღებს გადაწყვეტილებებს რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის მიერ შექმნილი და მართული ეროვნული საეკლესიო ასოციაციებისა და გაერთიანების შექმნის, მოქმედებისა თუ დაშლის შესახებ; [იგი] გასცემს ან არ აკმაყოფილებს იმ საეკლესიო ასოციაციებისა და გაერთიანებების დაფუძნების, მოქმედებისა თუ დაშლის შესახებ ნებართვას, რომელთაც გააჩნიათ საკუთარი მმართველი ორგანოები და მოქმედებენ რუმინეთის მართლმადიდებელი საპატრიარქოს ტერიტორიულ ქვედანაყოფებში.

ხსემებული დებულებებიდან, რომლებიც არ ახსენებს პროფესიულ კავშირს, გამომდინარეობს, რომ ასოციაციები და გაერთიანებები ბუნებით უნდა იყოს საეკლესიო და ეროვნული.

მართლმადიდებელი ეკლესიის წესდების 50(ე) მუხლიდან ასევე გამომდინარეობს, რომ მღვდლებს არ ენიჭებათ უფლება წარმოადგინონ საკუთარი მრევლი/ეკლესიები სამართალწარმოებაში ეპისკოპოსის წინასწარი წერილობითი ნებართვის გარეშე. ასევე, მღვდლად კურთხევისას ეპოსკოპოსის წინაშე დადებული მორჩილების ფიცის გათვალისწინებით, საეკლესიო პირებს არ აქვთ უფლება მიიღონ მონაწილეობა პირად საკითხებზე დაკავშირებულ სამართალწარმოებაში ეპოსკოპოსის წინასწარი წერილობითი ნებართვის გარეშე.

კანონი N. 54/2003 აღნიშნავს, რომ საჯარო ხელისუფლების, სასამართლოს, სამხედრო, პოლიციისა თუ სპეციალურ ძალთა წევრების უფლებამოსილებათა განმახორციელებელ პირებს არ აქვთ პროფესიული კავშირების შექმნის უფლება.

მოცემულ შემთხვევაში წესდება განმარტავს სამრევლო/ეკლესიას, როგორც მართლმადიდებელი ეკლესიის ქვედანაყოფს, რომელიც წარმოადგენს მართლმადიდებელ ქრისტიანთა გაერთიანებას, როგორც სამღვდელო, ისე საეროს, რომელიც დაფუძნებულია კონკრეტულ გეოგრაფიულ ზონაში, ეპარქიის საეკლესიო, იურიდიული, ადმინისტრაციული და ეკონომიკური ზედამხედველობის ქვეშ, რომელსაც ხელმძღვანელობს მღვდელი.

მოცემულ საქმეში მღვდელთა სიის განხილვა აჩვენებს, რომ ისინი ხელმძღვანელობენ საკუთარი მრევლის გაერთიანებებსა და საბჭოებს. იმის გამო, რომ ისინი ახორციელებენ მმართველ ფუნქციას და იღებენ ანაზღაურებას ზემოთხსენებული დებულებების შესაბამისად, მათ არ აქვთ პროფესიული კავშირების შექმნის უფლება.

ხსენებულის გათვალისწინებით, სასამართლო ეთანხმება სააპელაციო საჩივარს, აუქმებს პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებას და არ აკმაყოფილებს განაცხადს პროფესიული კავშირის რეგისტრაციის შესახებ."

23. 2008 წლის 29 სექტემბერს მომჩივანი კავშირის შექმნის მცდელობა განხილულ იქნა ოლტენიის მეტროპოლიის სინოდის მიერ. სინოდმა გადაწყვიტა, რომ თუკი კავშირის წევრები შეიტანდნენ საჩივარს სასამართლოში, ისინი უნდა დასჯილიყვნენ და გადაცემულიყვნენ დისციპლინურ ორგანოებს. შედეგად, მოხდა წევრების გამოძახება არქიეპისკოპოსის ეპარქიის მთავარ სადგომში, სადაც რიგმა მათგანმა ხელი მოაწერეს დეკლარაციას, რომლის მიხედვითაც მათ აღარ სურდათ განაცხადის შეტანა.

24. 2010 წლის 21 ივნისის წერილით რუმინეთის მართლმადიდებელი საპატრიარქოს სამდივნომ შეახსენა არქიეპისკოპოსის ეპარქიას, რომ მღვდლებს ეკრძალებოდათ ეროვნულ და საერთაშორისო სასამართლოებში საჩივრების შეტანა იერარქიული ნებართვის არსებობის გარეშე და მოითხოვა წერილობითი დეკლარაციების მიღება მღვდლებისაგან, სადაც ისინი აღნიშნავდნენ, რომ აღარ სურდათ განაცხადის შეტანა და, უარის შემთხვევაში, გადაეცათ მათი კანდიდატურები დისციპლინური დევნის ორგანოებისათვის. რამდენიმე მღვდელმა, მიუხედავად იმისა, რომ ხელი მოაწერა დეკლარაციას, შეატყობინა სასამართლოს, რომ სურდათ კავშირის სახელით წარმოდგენილი საჩივრის მიყოლა.

25. 2010 წლის 19 აპრილს კავშირის წევრმა სამმა მღვდელმა და სხვა ხუთმა პირმა შექმნეს ასოციაცია სახელად "აპოსტოლია". ასოციაციამ მიიღო თანხმობა კრაიოვას არქიეპისკოპოსისაგან, რომელმაც საკუთარი შენობის ასოციაციის სათაო ოფისად გამოყენების უფლება მისცა. ასოიაციის რეგისტრაცია მოხდა კრაიოვას პირველი ინსტანციის სასამართლოს მიერ 2010 წლის 8 ივნისს.

26. ასოციაციის მიზნები, მოცემული მის სადამფუძნებლო წესდებაში გახლდათ: მართლმადიდებლური სულისკვეთებით ხალხის განათლება; სოლიდარობის გაღვივება ეკლესიასა და მრევლს შორის; ფონდების მოძიება რწმენისა და ტრადიციების დასაცავი დოკუმენტების გამოსაქვეყნებლად; კულტურული, რელიგიური და სოციალური საქმიანობების ორგანიზება და მხარდაჭერა; ქრისტიანული მორალის, მართლმადიდებლური მრწამსის, ეროვნული იდენტობისა და ტრადიციების დამამცირებელი ღონისძიებების, ინიციატივებისა და დემონსტრაციების წინააღმდეგ მოქმედება; და გამოიყენოს ყველა კანონიერი ზომა რათა მოახდინოს პასტორალური, სოციალური და პროფესიული ინტერესების შესახებ გადაწყვეტილებების გამოქვეყნება.

 

II. შესაბამისი ეროვნული და საერთაშორისო სამართალი და პრაქტიკა

ა. ეროვნული კანონმდებლობა და პრაქტიკა

 

1. კონსტიტუცია

27. კონსტიტუციის შესაბამისი ნაწილი აღნიშნავს შემდეგს:

მუხლი 29

"აზრისა და შეხედულების თავისუფლება, ისევე როგორც რელიგიის თავისუფლება არ შეიძლება შეიზღუდოს. არავის შეიძლება აიძულონ საკუთარი მრწამსის საწინააღმდეგო შეხედულების გაზიარება.

სინდისის თავისუფლება დაცულია; იგი გამოხატულ უნდა იქნეს შემწყნარებლურად და ურთიერთ პატივისცემით.

რელიგიური დენომინაციები თავისუფალია და რელიგიური გაერთიანებების შექმნა ხორციელდება საკუთარი წესების მიხედვით, კანონით დადგენილი წესების დაცვის პირობით.

რელიგიური შუღლის ნებისმიერი ფორმა, საშუალება, მოქმედება თუ საქმიანობა იკრძალება რელიგიურ დენომინაციებს შორის ურთიერთობაში.

რელიგიური გაერთიანებები სახელმწიფოსაგან დამოუკიდებელია და იღებენ სახელმწიფო დახმარებას, მათ შორის არმიაში, საავადმყოფოებში, ციხეებში, თავშესაფრებსა და ობოლთა თავშესაფრებში რელიგიური დახმარების გაწევის საშუალებების უზრუნველყოფის სახით."

მუხლი 40

"მოქალაქენი თავისუფალნი არიან შექმნან პოლიტიკური პარტიები, პროფესიული კავშირები, დამსაქმებელთა ორგანიზაციები და სხვა გაერთიანებანი."

მუხლი 41

"შრომის უფლება შეუზღუდავია. ყველა თავისუფალია პროფესიის, სავაჭრო საქმიანობისა თუ სამუშაო ადგილის არჩევაში.

დასაქმებულებს გააჩნიათ სოციალური დაცვის უფლება. აღნიშნული ვრცელდება დასაქმებულთა ჯანმრთელობასა და უსაფრთხოებაზე, ქალთა და ახალგაზრდა პირთა სამუშაო პირობებზე, ეროვნული მინიმალური სარგოს ზღვარის დადგენაზე, ყოველკვირეულ დასვენებაზე, ანაზღაურებად წლიურ შვებულებაზე, სამუშაოს კონკრეტულ თუ სპეციალურ პირობებში შესრულებაზე, პროფესიულ სწავლებაზე, და კანონით დადგენილ სხვა კონკრეტულ ვითარებებზე.

ნორმალური ჩვეულებრივი სამუშაო დღე განისაზღვრება რვა საათით.

თანასწორი სამუშაოსათვის ქალთა ხელფასი კაცთა თანაბარი უნდა იყოს.

დაცულია კოლექტიური სამუშაოს შესახებ მოლაპარაკებების უფლება და კოლექტიური შეთანხმებების სავალდებულო ხასიათი."

 

2. კანონი პროფესიულკავშირებისშესახებ

28. პროფესიული კავშირების შესახებ კანონი (კანონი N54/2003), რომელიც ძალაში იყო მაშინ მოქმედი კანონმდებლობით, ჩანაცვლებულ იქნა სოციალური დიალოგის შესახებ კანონით (კანონი N. 62/2011), რომელიც მოიცავს იმ წინა დებულებებსაც, რომელიც ეხება პროფესიული კავშირების თავისუფლებას. მოცემული დებულებანი აღნიშნავენ შემდეგს:

მუხლი 2

"ყოველი პირი, რომელიც საკონტრაქტო დასაქმების საფუძველზე ასრულებს დაკისრებულ ვალდებულებებს, მათ შორის საჯარო მოხელეებიც, უფლებამოსილნი არიან შექმნან და გაწევრიანდნენ პროფესიულ კავშირებში.

პროფესიული კავშირის შექმნა საჭიროებს მინიმუმ თხუთმეტ წევრს, რომლებიც ჩათულნი არიან იმავე პროფესიულ საქმიანობაში ან საქმიანობის სფეროში.

დაუშვებელია პირის იძულება გაწევრიანდეს ან არ გაწევრიანდეს ან დატოვოს პროფესიული კავშირი."

მუხლი 3

"მენეჯმენტ ფუნქციისა თუ საჯარო ხელისუფლების განმახორციელებელ პირებს, სასამართლოს, სამხედრო ძალებს, პოლიციასა და სპეციალური ძალების წევრებს არ აქვთ პროფესიული კავშირების შექმნის უფლება."

მუხლი 6(2)

"დაუშვებელია შიდა რეგულაციები მოიცავდეს დებულებას, რომელიც ეწინააღმდეგება კონსტიტუციას ან კანონს."

მუხლი 14

"იმისათვის რომ პროფესიულ კავშირს მიენიჭოს იურიდიული პირის სტატუსი, მისი დამფუძნებელი წევრების წარმომადგენელმა, შესაბამის ტერიტორიულ პირველი ინსტანციის სასამართლოში უნდა წარმოადგინოს განაცხადი რეგისტრაციის შესახებ.

რეგისტრაციის შესახებ განაცხადს თან უნდა ერთვოდეს პროფესიული კავშირის წარმომადგენლის მიერ დამოწმებული შემდეგი დოკუმენტების ორი ასლი:

(ა) პროფესიული კავშირის სადამფუძნებლო სხდომის ოქმი, ხელმოწერილი მინიმუმ თხუთმეტი დამფუძნებელი წევრის მიერ;

(ბ) პროფესიული კავშირის წესდება;

(გ) კავშირის მმართველი ორგანოების წევრთა სია ...;

(დ) წარმომადგენელის უფლებამოსილების დამადასტურებელი დოკუმენტი ..." 

მუხლი 15

"პირველი ინსტანციის შესაბამისი სასამართლო განიხილავს რეგისტრაციის შესახებ განაცხადს ხუთი დღის ვადაში რათა შეამოწმოს, რომ:

(ა) მე-14 მუხლში მითითებული ყველა დოკუმენტი წარმოდგენილ იქნა;

(ბ) პროფესიული კავშირის დამფუძნებელი სხდომის ოქმი და მისი წესდება შესაბამისობაშია სათანადო საკანონმდებლო დებულებებთან.

თუკი პირველი ინსტანციის სასამართლო მიიჩნევს, რომ რეგისტრაციის კანონისმიერი დებულებები არ არის დაკმაყოფილებული, პრეზიდენტი პირისპირ მოიწვევს პროფესიული კავშირის წარმომადგენელს და წერილობით მოსთხოვს მას გამოასწოროს დადგენილი ხარვეზი შვიდი დღის ვადაში.

თუკი სასამართლო მიიჩნევს, რომ რეგისტრაციის შესახებ განაცხადი აკმაყოფილებს მოცემული მუხლის პირველი ქვეპუნქტით დადგენილ მოთხოვნებს, იგი ათი დღის ვადაში განიხილავს რეგისტრაციის შესახებ განაცხადს კავშირის წარმომადგენლის თანდასწრებით.

პირველი ინსტანციის სასამართლო დააკმაყოფილებს ან უარს განაცხადებს რეგისტრაციის შესახებ განცხადების დაკმაყოფილებაზე მოტივირებული გადაწყვეტილებით.

გადაწყვეტილება გადაეცემა კავშირის წარმომადგენელს გამოტანიდან ხუთი დღის ვადაში."

მუხლი 16

"პირველი ინსტანციის სასამართლოს გადაწყვეტილება შესაძლებელია გასაჩივრდეს."

მუხლი 27

"დასახული მიზნების მისაღწევად პროფესიულ კავშირებს უფლება აქვთ გამოიყენონ მოქმედების სპეციფიური ზომები, როგორიცაა მოლაპარაკება, მედიაცია, არბიტრაჟი, მორიგება, პეტიციები, დემონსტრაციები და გაფიცვები საკუთარი წესდებისა და კანონით დადგენილი პირობების გათვალისწინებით."

მუხლი 28

"შრომითი კანონმდებლობის შესაბამად, პროფესიული კავშირები დაიცავენ საკუთარ წევრთა უფლებებს.., კოლექტიური შეთანხმებებსა და დასაქმების კონტრაქტებს ეროვნული სასამართლოებისა და სხვა საჯარო ხელისუფლების წინაშე...

ხსენებული პრეროგატივით სარგებლობისას, [ისინი] უფლებამოსილნი არიან გამოიყენონ კანონით განსაზღვრული ნებისმიერი მოქმედების ფორმა, მათ შორის წევრთა სახელით სასამართლოსადმი მიმართვის სახით, ამ უკანასკნელთაგან პირდაპირი მითითების გარეშე. ...

მუხლი 29

"პროფესიული კავშირები უფლებამოსილნი არიან შესაბამისი ორგანოების წინაშე წარადგინონ შეთავაზებანი მათი ორგანიზების უფლების დარეგულირების საკითხთან დაკავშირებით."

მუხლი 30

"დამსაქმებელნი ვალდებულნი არიან მოიწვიონ წარმომადგენლობითი პროფესიული კავშირის დელეგატები იმ სხდომებზე დასასწრებად, რომელიც განიხილავს პროფესიულ, ეკონომიკურ, სოციალურ, კულტურულ თუ სპორტულ საკითხებს.

წევრთა პროფესიული, ეკონომიკური, სოციალური, კულტურული და სპორტული უფლებებისა და ინტერესების დასაცავად და ხელშესაწყობად, პროფესიული კავშირები დამსაქმებლისაგან მიიღებენ იმ ინფორმაციას, რომელიც საჭიროა კოლექტიური შეთანხმებების ან, საჭიროების შემთხვევაში, დამატებითი შეთანხმებების შესახებ მოსალაპარაკებლად; ასევე, მიიღებენ ინფორმაციას სამუშაო პირობების, უსაფრთხოებისა და სოციალური დაცვის გასაუმჯობესებლად გამოყოფილი ფონდების შექმნისა და გამოყენების შესახებ.

საბჭოსა და სხვა მსგავსი ორგანოების მიერ მიღებული გადაწყვეტილება პროფესიული, ეკონომიკური, სოციალური, კულტურული თუ სპორტული ინტერესების შესახებ პროფესიულ კავშირებს უნდა ეცნობოთ წერილობით, მიღებიდან ორმოცდარვა საათის განმავლობაში."

 

3. კანონი რელიგიური თავისუფლების შესახებ

29. რელიგიური თავისუფლების შესახებ კანონის (N. 489/2006) შესაბამისი დებულებანი მიუთითებენ შემდეგს:

მუხლი 1

"სახელმწიფო პატივს სცემს და იცავს მის ტერიტორიაზე ყოველი პირის აზრის, სინდისის და რელიგიის თავისუფლებას კონსტიტუციისა და იმ საერთაშორისო ხელშეკრულებების შესაბამისად, რომლის წევრიც არის რუმინეთი."

მუხლი 5

"რელიგიური გაერთიანებების წევრები თავისუფალნი არიან საკუთარი რწმენის გამოსახატად ასოციაციის ფორმის შერჩევისას, იქნება ეს რელიგიური საზოგადოება, ასოციაცია თუ ჯგუფი, იმ პირობით, რომ დაცული იქნეა მოცემული კანონის პირობები და წესები.

რელიგიური გაერთიანებები, ასოციაციები და ჯგუფები ვალდებულნი არიან დაიცვან კონსტიტუცია და კანონი და არ შეუქმნან საფრთხე საზოგადოებრივ უშიშროებას, საჯარო წესრიგს, ჯანმრთელობას, მორალსა და ძირითად უფლებებსა და თავისუფლებებს."

მუხლი 8

"აღიარებული რელიგიური გაერთიანებები ისარგებლებენ საქველმოქმედო იურიდიული პირის სტატუსით. კონსტიტუციისა და მოცემული კანონის დებულებების შესაბამისად მათი შექმნა და მოქმედება იქნება დამოუკიდებელი და დაექვემდებარება საკუთარ წესდებასა და კანონებს."

მუხლი 10

"სახელმწიფო, მოთხოვნის შემთხვევაში, ჩაერთვება აღიარებული რელიგიური გაერთიანების სამღვდელო და საერო პერსონალის ანაზღაურებაში ყოველი გაერთიანების მრევლისა და რეალური საჭიროებების გათვალისწინებით."

მუხლი 17

"კულტურისა და რელიგიური საქმეების სამინისტროს რეკომენდაციის საფუძველზე, მთავრობა გამოსცემს ბრძანებულებას სახელმწიფოს მიერ აღიარებული რელიგიური გაერთიანების სტატუსის მინიჭების შესახებ იმ რელიგიურ გაერთიანებებზე, რომელიც საკუთარი საქმიანობითა და წევრთა რაოდენობით, წარმოადგენენ საზოგადოებისათვის ინტერესის სფეროს და რომლებიც გამოირჩევიან დადასტურებული მდგრადობითა და სტაბილურობით.

სახელმწიფო აღიარებს წესდებებსა და კანონებს იმდენად, რამდენადაც მათი შინაარსი არ უქმნის საფრთხეს საჯარო უშიშროებას, საჯარო წესრიგს, ჯანმრთელობას, მორალსა თუ ძირითად უფლებებსა და თავისუფლებებს."

მუხლი 23

"რელიგიური გაერთიანებანი აირჩევენ, დანიშნავენ, დაიქირავებენ და გაათავისუფლებენ პერსონალს საკუთარი წესედებების, კანონიკური წესებისა და განაწესების მიხედვით.

რელიგიური გაერთიანებანი უფლებამოსილნი არიან დოქტრინისა თუ მორალური პრინციპების დარღვევის გამო საკუთარ თანამშრომლებს დაუწესონ დისციპლინური სანქციები მათივე წესედებების, კანონიკური წესებისა და განაწესების მიხედვით.

მუხლი 24

"სახელმწიფო სადაზღვევო სქემასთან აფილირებული რელიგიური გაერთიანებების მიერ დაქირავებული პირები ექვემდებარებიან სახელმწიფოს სოციალური დაცვის სისტემის კანონმდებლობას."

მუხლი 26

"შიდა დისციპლინასთან დაკავშირებული საკითხები ექსკლუზიუად ექვემდებარება შიდა განაწესებისა და კანონიკური წესებით რეგულირებას.

ის ფაქტი, რომ რელიგიურ გაერთიანებას გააჩნია საკუთარი მართლმსაჯულებითი ორგანოები, არ წარმოადგენს მისი წევრებისადმი სისხლისსამართლებრივი კანონმდებლობის გამოყენების ბარიერს."

 

4. დასაქმებულთათვის სახელმწიფო ფონდებიდან გადახდილი ერთიანი სახელფასო განაკვეთის შესახებ კანონი

30. კანონი N. 330/2009 რომელიც უკვე ჩანაცვლდა N. 284/2010 კანონით, შეიცავს დებულებებს საეკლესიო და საერო პერსონალის ანაზღაურების შესახებ. იგი აღნიშნავდა, რომ სახელმწიფო და ადგილობრივი ხელისუფლება ვალდებული იყო გადაეხადა საჯარო დაწესებულებებში დასაქმებული სამღვდელოების ხელფასები, ისევე როგორც აღიარებული რელიგიური გაერთიანებების ლიდერთა და ხსენებულ გაერთიანებებში დასაქმებული სამღვდელო და საერო წევრთა ანაზღაურების ნაწილი.

31. შესაბამისად, აღიარებული რელიგიური გაერთიანებების მიერ დაქირავებული სამღვდელოების ხელფასს ყოველთვიური სტიპენდიის სახით იხდის სახელმწიფო, რაც წარმოადგენს სახელმწიფო სკოლის მასწავლებლის ხელფასის 65%-80%. უფრო მაღალი იერარქიის სამღვდელო პირის ანაზღაურება უფრო მეტია.

32. ამგვარად სახელმწიფოს მიერ ფინანსდება მთლიანობაში 16,602 პოზიცია, რომელიც იყოფა რელიგიურ გაერთიანებებს შორის მოსახლეობის აღწერის შედეგად დადგენილი მათი მრევლის რაოდენობის მიხედვით. ბოლო აღწერისას (2011) რუმინეთის მოსახლეობის 86%-მა მიუთითა, რომ მართლმადიდებელი ქრისტიანები გახდნენ. სახელმწიფო ბიუჯეტი ასევე ფარავს დამსაქმებლის მიერ დაქირავებული სამღვდელო პირთა სოციალურ დაზღვევასაც.

33. საერო პერსონალი იღებს ეროვნული მინიმალური ხელფასის ექვივალენტ ანაზღაურებას. მოცემული ანაზღაურება და ყველა სოციალურ-სადაზღვევო კონტრიბუციების გადახდა ხდება ადგილობრივი ხელისუფლების ბიუჯეტიდან. კანონით დადგენილია საერო პერსონალისათვის 19,291 პოზიცია, რომელიც იყოფა იმავე მოსახლეობაზე დაფუძნებული პრინციპით რომელიც ვრცელდება საეკლესიო პერსონალზე (იხ. პარაგრაფი 32 ზემოთ).

34. რელიგიური გაერთიანებების მღვდლები და საერო პერსონალი იხდიან სოციალური დაზღვევის კონსტრიბუციებს მათი ხელფასის რაოდენობის მიხედვით და სარგებლობენ მისგან გამომდინარე მომსახურებებით: სამედიცინო დაზღვევა, უმუშევრობის დაზღვევა და პენსია. 2010 წელს მოხდა მათი ხელფასების შემცირება იმავე ოდენობით როგორც საჯარო მოსამსახურეთა ხელფასების (25% შემცირება სახელმწიფო ბიუჯეტის დასაბალანსებლად).

 

5. რუმინეთის ორთოდოქსული ეკლესიის შიდა ორგანიზება და განაწესი

35. რუმინეთის მართლმადიდებელმა ეკლესიამ დამოუკიდებლობა მიიღო 1885 წელს. მას მჭიდრო ურთიერთობები გააჩნია სხვა სახელმწიფოთა მართლმადიდებელ ეკლესიებთან.

36. კომუნისტური რეჟიმის დროს, კანონი N. 177/1949 ანიჭებდა რელიგიის თავისუფლებას და რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესია მოღვაწეობდა რელიგიურ საქმეთა სამინისტროს ზედამხედველობის ქვეშ. სწორედ ამ უკანასკნელმა დაამოწმა მისი წესდება 1949 წელს. ეკლესიის პერსონალის ხელფასები ანაზღაურდებოდა სახელმწიფო ბიუჯეტიდან საჯარო მოხელეთა შესახებ მარეგულირებელი საკანონმდებლო დებულებების შესაბამისად.

37. რუმინეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის ამჟამინდელი მოწყობა რეგულირდება რელიგიური თავისუფლების შესახებ კანონის (N. 489/2006). მიხედვით განსაზღვრული მისი წესდებით. ეკლესიას ხელმძღვანელობს პატრიარქი და გააჩნია ექვსი მეტროპოლია, რომელიც შედგება ეპარქიების, ქვე-ეპარქიებისა და დაახლოებით 13,500 სამრევლო/ეკლესიისაგან, სადაც მსახურობს დაახლოებით 14,500 მღვდელი და დიაკვანი.

38. უმაღლესი ორგანო გახლავთ წმინდა სინოდი. იგი შედგება პატრიარქისა და ყველა მოქმედი ეპისკოპოსისაგან. ცენტრალური მმართველი ორგანოებია ეკლესიის ეროვნული ასამბლეა, რომელიც მოიცავს ყოველი ქვე-ეპარქიის ან ეპარქიის სამ წარმომადგენელს და მისი ცენტრალური სათათბირო ორგანო, ეკლესიის ეროვნული საბჭო, რომელიც არის მთავარი აღმასრულებელი ორგანო.

39. ადგილობრივ დონეზე, სამრევლო/ეკლესიები, რომელიც მოიცავს მართლმადიდებელ სამღვდელოებასა და კონგრეგაციებს, წარმოადგენენ იურიდიულ პირებს, რომლებიც მოგებაზე არაორიენტირებული და კომერციული საქმიანობის მიზნებისათვის დარეგისტრირებულნი არიან ადმინსიტრაციულ და საგადასახადო ორგანოებში. მღვდელი პასუხისმგებელია სამრევლო/ეკლესიის ადმინისტრირებაზე. იგი ხელმძღვანელობს სამრევლო/ეკლესიის ასამბლეას (სათათბირო ორგანო, რომელიც მოიცავს ყველა მრევლს) და სამრევლო/ეკლესიის საბჭოს (აღმასრულებელი ორგანო).

40. რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის მოქმედი წესდება მიღებულ იქნა წმინდა სინოდის მიერ 2007 წლის 28 ნოემბერს და დამოწმებულია მთავრობის 2008 წლის 16 იანვრის ბრძანებულებით.

41. წესდების შესაბამისი ნაწილები აღნიშნავენ შემდეგს:

მუხლი 15ღ

"წმინდა სინოდი იღებს გადაწყვეტილებებს ეროვნული საეკლესიო ასოციაციებისა და გაერთიანებების შექმნის, ორგანიზებისა და დაშლის შესახებ. იგი გასცემს ნებართვას ან უარს აცხადებს ქვე-ეპარქიაში მოქმედი და საკუთარი მმართველი ორგანოების მქონე მართლმადიდებელი ასოციაციებისა და გაერთიანებების შექმნაზე, ორგანიზებასა და დაშლაზე."

მუხლი 43

"სამრევლო/ეკლესია არის მორწმუნეთა, სამღვდელო და საერო პირთა გაერთიანება გარკვეულ გეოგრაფიულ ტერიტორიაზე, რომელიც ექვემდებარება ქვე-ეპარქიის ან ეპარქიის კანონიკურ, სამართლებრივ, ადმინისტრაციულ და ეკონომიკურ ხელისუფლებას. მას ხელმძღვანელობს ეპისკოპოსის მიერ დანიშნული მღვდელი."

მუხლი 50

"დასახული მიზნების მისაღწევად..., მღვდლები ახორციელებენ შემდეგ ვალდებულებებს:

(ა) აღავლენენ წირვა-ლოცვას კვირა დღეს, მარხვის დღეებსა და კვირის სხვა დღეებში..., ასწავლიან რელიგიას ქვე-ეპარქიის მითითებების შესაბამისად; და უზრუნველყოფენ ეკლესიაზე ყოველდღიურ ხელმისაწვდომობას...;

(ბ) იყენებენ წესდების და ეკლესიისა და სამრევლო/ეკლესიისდონეზე ცენტრალური ორგანოების მიერ გამოცემულ რეგულაციების ყველა დებულებას;

(გ) ასრულებენ იერარქიულ და ქვე-ეპარქიული ორგანოების მიერ სამრევლო/ეკლესიის საქმიანობის შესახებ მიღებულ გადაწყვეტილებებს;

(დ)სამრევლო/ეკლესიის დონეზე განსაზღვრავენ და ახორციელებენ რელიგიურ, სოციალურ, საქველმოქმედო და ადმინიტრაციულ პროგრამებს და ატყობინებენ ამის შესახებ ქვე-ეპარქიებსა და მრევლს;

(ე) ეპისკოპოსის წერილობითი თანხმობის საფუძველზე წარმოადგენენ სამრევლოს/ეკლესიას სასამართლოს წინაშე სამართალწარმოებაში ხელისუფლებასა და მესამე მხარესთან ურთიერთობისას; აღკვეცის ჟამს მიცემული მორჩილების ფიცის საფუძველზე, სამღვდელოების წევრები და ბერები არ არიან უფლებამოსილნი მიიღონ მონაწილეობა სასამართლოს წინაშე სამართალწარმოებაში პირად საკითხებზე, ეპისკოპოსის წინასწარი წერილობითი ნებართვის გარეშე;

(ვ) იწვევენ და ხელმძღვანელობენ სამრევლოს/ეკლესიის ასამბლეას, საბჭოსა და კომიტეტს;

(ზ) ახორციელებენ სამრევლო/ეკლესიის ასამბლეისა და საბჭოს მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებებს;

(თ) აწარმოებენ მრევლის რეესტრს;

(ი) აწარმოებენ ნათლობის, ქორწინებისა და გარდაცვალების ... შესახებ რეესტრს;

(კ) მართავენ სამრევლო/ეკლესიის ქონებას სამრევლო/ეკლესიის ასამბლეისა და საბჭოს გადაწყვეტილების შესაბამისად და მეთვალყურეობენ სამრევლო/ეკლესიაში შექმნილი კულტურული და სოციალური დაწესებულებებისა და საეკლესიო გაერთიანებების ქონების მართვას;

(ლ) ადგენენ და ინახავენ სამრევლო/ეკლესიის ქონების ინვენტარის შესახებ ინფორმაციას...;

მუხლი 52

"მღვდლებსა და ეკლესიის პერსონალს გააჩნიათ უფლებები და ვალდებულებები წმინდა კანონების, მოცემული წესდების, ეკლესიის რეგულაციებისა და ეპარქიის გადაწყვეტილებების შესაბამად."

მუხლი 88

"სხვადასხვა სამრევლო/ეკლესიებში სამღვდელო და საერო პერსონალის დანიშნვის, ტრანსფერისა და გათავისუფლების შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს ეპისკოპოსი... იგი, უშუალოდ ან საეკლესიო ორგანოების საშუალებით, უზრუნველყოფს დისციპლინის დაცვას მის ქვე-ეპარქიაში საეკლესიო და საერო პერსონალის მიერ."

მუხლი 123 §§ 7, 8 და 9

" სამღვდელოების პირები ქვე-ეპარქიაში იმსახურებენ მათ მიერ აღკვეცამდე ხმამაღლა გაცხადებული და ხელმოწერილი ფიცისა და ნაკისრი საჯარო ვალდებულებების საფუველზე. მღვდელმსახურების დაწყებამდე ისინი მიიღებენ გადაწყვეტილებას ეპისკოპოსის მიერ, რომელიც განსაზღვრავს მათ უფლებებსა და ვალდებულებებს.

ეპისკოპოსის ნებართვის გარეშე არცერთ მღვდელს, დიაკვანსა თუ ბერს არ აქვს უფლება შექმნას, გაწევრიანდეს ან მიიღოს მონაწილეობა ნებისმიერი სახის ასოციაციაში, გაერთიანებასა თუ სხვა ორგანიზაციაში.

მღვდლის, დიაკვანისა თუ ბერის სტატუსი არ ითვალისწინებს ნებისმიერი სხვა ეკონომიკური, ფინანსური თუ კომერციული ხასიათის იმ პირადი საქმიანობების განხორციელებას, რომელიც ეწინააღმდეგება მართლმადიდებლურ ქრისტიანულ მორალსა თუ ეკლესიის ინტერესებს."

მუხლი 148

"შემდეგ საეკლესიო ორგანოებს ენიჭებათ უფლებამოსილება დოქტრინის, მორალის, კანონიკური სამართლის, მომსახურე თუ გადამდგარი სამღვდელო პირების, მღვდლებისა და დიაკვნების დისციპლინასთან დაკავშირებით:

(ა) [ზოგადი საკითხები]:

ა. მრევლის დისციპლინური საეკლესიო მსაჯული;

ბ. ეპარქიის საეპისკოპოსო ან არქიეპოსკოპოსის საეკლესიო მსაჯული

(ბ) გასაჩივრებისას [გათავიუფლების შემთხვევაში თანამშრომლის მხრიდან]: მეტროპოლიტური საეკლესიო მსაჯული, იმ პირობით რომ გასაჩივრება მისაღებად იქნა ცნობილი მიტროპოლიტური სინოდის ან წმინდა სინოდის მიერ."

მუხლი 150

"სამრევლოს დისციპლინური მსაჯული იმოქმედებს დისციპლინური ტრიბუნალის სახით... როგორც სამედიაციო ორგანო ეკლესიის პერსონალს ან მღვდელსა და კონტრეტგაციას შორის დავების შემთხვევაში.

თუკი მხარეები უკმაყოფლონი არიან მიღებული გადაწყეტილებით, საქმე შესაძლოა გადაეცეს საეპარქიო მსაჯულს, რომლის გადაწყვეტილებაც საბოლოო იქნება."

მუხლი 156

"კანონის მიერ დადგენილი ავტონომიის მიხედვით, რომელიც გააჩნიათ რელიგიურ გაერთიანებებს, შიდა დისციპლინური საკითხები განხილულ იქნება ეკლესიის მართლმსაჯულებითი ორგანოების მიერ. მათი გადაწყვეტილება არ ექვემდებარება საქალაქო სასამართლოების მიერ განხილვას."

42. 2004 წელს კრაიოვას ეპარქიის მღვდლებმა ხელი მოაწერეს შრომით კონტრაქტს განუსაზღვრელი ვადით. კონტრაქტი აყალიბებდა მხარეთა ზოგად უფლებებსა და ვალდებულებებს და აკონკრეტებდა მღვდელთა საუშაო ადგილს, პოზიციას, სამუშაო საათებს, წლიურ შვებულებას და ყოველთვიურ ხელფასს. კონტრაქტზე თანდართული სამუშაოს აღწერა აყალიბებდა მღველთა ვალდებულებებს:

"ეკლესიის რეგულაციების შესაბამად მრევლის სულიერი მართვა;

კვირადღეებსა და მარხვის დღეებში წირვა-ლოცვის აღვლენა, მრევლის დასწრების უზრუნველყოფა და სამრევლოში დაფუძნება;

ტაძრის ქონებისა და ეკლესიის კულტურული ინსტიტუტებისა და გაერთიანებების მართვა;

ტაძრის ქონების ინვენტარიზაცია და დაცვა; ტაძრის ფინანსებისა და ანგარიშების მართვა; ტაძრის შემოსავლისა და ხარჯების აღნუსხვა და ეპარქიის ინსპექტორატისათვის მათი მიცემა ფინანსური შეფასებისა და აუდიტის ჟამს;

ეპარქიისაგან ლიტურგიული ნივთების მიღება გასაყიდად;

თავის შეიკავოს სასამართლოს წინაშე წარმოებაში მონაწილეობისაგან ეპარქიიდან სათანადო თანხმობის მიღების გარეშე, მიუხედავად იმისა დავა ეხება ტაძრისა თუ პირად საკითხებს;

დავის შემთხვევაში წარმოადგინოს ტაძარი მესამე მხარეებთან;

თავი შეიკავოს ნებისმიერი იმგვარი ქმედების განხორციელებიაგან, რომელიც შეუსაბამოა მღვდლის სტატუსთან;

დაიცვას ეკლესიის წესდების, სხვა საეკლესიო დებულებებისა და აღკვეცისას მიცემული ფიცის ყველა პირობა.

ზემორე ვალდებულების ნებისმიერი დარღვევა გამოიწევს წარმოებას ეკლესიის სადისციპლინო ორგანოების წინაშე, რომლებიც უფლებამოსილნი არიან დააწესონ რიგი სასჯელები, მათ შორის გათავისუფლების სახით."

43. 2011 წლის 17 მაისს, ეკლესიის მხრიდან ინფორმაციის გამოთხოვის პასუხად შრომის სამინისტრომ შეატყობინა პატრიარქს, რომ შესაბამისი კანონმდებლობის შესწავლის შედეგად, სამინისტროს ექსპერტები მივიდნენ დასკვნამდა, რომ შრომითი კოდექსი არ გამოიყენებოდა რუმინეთის მართლმადიდებელ ეკლესიასა და მის სამღვდელოებას შორის არსებულ შრომით ურთიერთობებში. შედეგად, ეკლესია არ იყო ვალდებული ყოველ მათგანთან გაეფორმებინა ინდივიდუალური შრომითი ხელშეკრულება.

44. შესაბამისად, 2011 წლის ნოემბრიდან ხსენებული შრომითი ხელშეკრულებები ჩანაცვლდა, ეპისკოპოსის ინიციატივით, მის მიერვე გამოცემული დანიშვნის შესაებ გადაწყვეტილებებით. მოცემული გადაწყვეტილებანი იძლეოდნენ ინფორმაციას სამუშაო ადგილისა და პოზიციის შესახებ. ისინი ასევე მიუთითებდნენ შემდეგს:

"ვალდებულებების შესრულებისას, მღვდელი პირდაპირ ექვემებარება ეპოსკოპოსს. იგი ვალდებულია იმუშაოს ტაძრის სხვა მღვდლებსა და ეპარქიის წარმომადგენლებთან ერთად.

მღვდელი დაკისრებულ ვალდებულებებს შეასრულებს ... ეკლესიის წესდების 50 (ა)-(კ) მუხლის მიხედვით

დაკისრებული ვალდებულებების შესრულებისას, მღვდელმა უნდა იცოდეს, აღკვეცისას მიცემული ფიცის შესაბამისად, და სიზუსტით უნდა შეასრულოს წმინდა კანონები, ეკლესიის წესდება, საეკლესიო რეგულაციები, წმინდა სინოდისა და ეპარქიების გადაწყვეტილებანი. იგი ექვემდებარება იერარქიულად ზემდგომ ხელისუფლებას და იცავს რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიისა და მისი კონგრეგაციის კანონიერ ინტერესებს.

დანიშვნის დღიდან მოყოლებული, მღვდლის კანდიდატურა შეიყვანება პოზიციისა და ხელფასის შესაბამის რეესტრში. მისი ხელფასი განისაზღვრება ეკლესიის წევრთა ანაზღაურების განმსაზღვრელი დებულებების შესაბამისად. მღვდელს გააჩნია წლიური შვებულების უფლება, მასზე ხანგრძლივად მომსახურე მღვდლებთან შეთანხმებით.

მღვდლები ვალდებულნი არიან მხოლოდ ეპარქიიდან მიიღონ გასაყიდი ნივთების სათანადო რაოდენობა (სანთლები, კალენდრები, ლიტურგიული ნივთები, წიგნები და სხვა). მღვდელი ვალდებულია მუდმივად უზედამხედველოს სავაჭრო ჯიხურის საქმიანობას.

მოცემულ გადაწყვეტილებაში გაწერილი ვალდებულებებისა თუ დისციპლინის დარღვევის ან არასათანადო ქცევის შემთხვევაში, მღვდელი გათავისუფლდება ეპოსკოპოსის მიერ... იგი დაექვემდებარება ეკლესიის სადისციპლინო ორგანოების შესაბამისი წესებით დასჯას."

 

6. სამღვდელო პირების მიერ პროფესიული კავშირების შექმნის ეროვნული პრაქტიკა და სხვა ფორმის გაერთიანებების არსებობა რუმინეთის მართლმადიდებლურ ეკლესიაში

45. კანონი და 1949 წლის წესდება არ აწესებს შეზღუდვებს მართლმადიდებელი მორწმუნეებისა და საეკლესიო პერსონალის მიერ გაერთიანების თავისუფლებაზე. კომუნისტური რეჟიმის დროს ეკლესიის თანამშრომლები ქმნიდნენ პროფესიულ კავშირებს.

46. 1990 წლის 4 ოქტომბრის საბოლოო გადაწყვეტილებაში მედგიდიას პირველი ინსტანციის სასამართლომ, პოლიტიკური პარტიებისა და სხვა ფორმის გაერთიანებების კანონის საფუძველზე (კანონი N. 8, დათარიღებული 1989 წლის 31 დეკემბრით), უფლება დართო ტომის (კონსტანტა) ეპარქიის მართლმადიდებელი საეკლესიო და საერო პერსონალის პროფესიულ კავშირ "სოლიდარიტატე"-ს დაფუძნებულიყო და მიანიჭა მას იურიდიული პირის სტატუსი.

47. პროფკავშირ "სოლიდარიტატე"-ს წესდება მიუთითებდა, რომ მისი მიზანი გახლდათ "სულიერი ცხოვრების აღდგენა და ადმინისტრაციული საქმიანობის რესტრუქტურირება ... დემოკრატიული ცხოვრებისა და სრული აზრისა და მოქმედების თავისუფლების ახალი მოთხოვნებისა და რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის პრინციპებისა და დოქტრინების შესაბამად." იგი ითვალისწინება კავშირის უფლებას მიემართ სასამართლოებისათვის რათა დაეცვა საკუთარ წევრთა ინტერესები, რომ იგი დაეხმარებოდა წევრთა უფლებებისა და ინტერესების დაცვის მიზნით სამოქალაქო და საეკლესიო დებულებების შედგენაში, და რომ წევრები წარმოდგენილნი იქნებოდნენ პროფკავშირის პრეზიდენტის მიერ ყველა საეკლესიო გადაწყვეტილების მიმღებ ორგანოში.

48. 2012 წლის მაისში ტომის ეპარქიამ მიმართა სასამართლოს "სოლიდარიტატე"-ს ლიკვიდაციის მოთხოვნით და საფუძვლად მიუთითა კავშირის წესდების დაუცველობა საერთო კრებების ჩაუტარებლობის, აღმასრულებელი ორგანოს არ დანიშვნისა და განსაზღვრული ქმედებების განუხორციელებლობის გამო. ლიკვიდაცია ამ დროისათვის მიმდინარეობს.

49. 2007 წლის 5 ივნისის საბოლოო გადაწყვეტილებით ჰარლაუს პირველი ინსტანციის სასამართლომ, პროფესიული კავშირების შესახებ კანონის საფუძველზე (კანონი N. 54/2003) იურიდიული პირის სტატუსი მიანიჭა რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის საეკლესიო, ბერთა და საერო პერსონალის მიერ დაფუძნებულ პროფესიულ კავშირს "სფანტულ მარე მიუჩენიკ გეორგე"-ს (Sfântul Mare Mucenic Gheorghe).

50. მოცემული კავშირის წესდბა მიზნებს შემდეგგვარად აყალიბებდა:

"- საკუთარი წევრების შრომის, ღირსების, სოციალური დაცვის, სამუშაოზე უსაფრთხოების, დასვენების, სოციალური დაზღვევის, უმუშევრობის დახმარების, პენსიის და კანონმდედბლობით დადგენილი სხვა ფუნდამენტური უფლებების პატივისცემის უზრუნველყოფა;

- ყოველ წევრს შესთავაზოს მისი პროფესიული ცოდნისა და გამოცდილების შესაბამისი სამუშაო;

- უზრუნველყოს კანონმდებლობით განსაზღვრული დასვენებისა და შვებულების დებულებების დაცვა;

- ხელი შეუწყოს წევრებს შორის ინიციატივას, შეჯიბრებითობასა და გამოხატვის თავისუფლებას;

- უზრუნველყოს კანონმდებლობით დადგენილი დასაქმებისა და მისგან გამომდინარე უფლებების იმპლემენტაცია და განუხრელი დაცვა’

- დაიცვას პრეზიდენტი და წარმომადგენლები როგორც ამ პოზიციაზე ყოფნისას, ისე მას შემდეგ;

- დაესწროს და წარმოადგინოს დისციპლინური ორგანოები’

- შექმნას ერთობლივი საეკლესიო კომიტეტები;

- ჩაერთოს ნებისმიერი საეკლესიო შიდა რეგულაციების, განსაკუთრებით ახალი წესდების მიღებასა თუ ცვლილებების განხორციელებაში;

- წევრებთან დაკავშირებულ გადაწყვეტილებებზე მოხდეს მასთან სავალდებულო კონსულტირება;

- აწარმოოს მოლაპარაკებები შრომით კონტრაქტებზე;

- ჩაატაროს დემოკრტიული არჩევნები საეკლესიო წარმომადგენლების ნომინირებისათვის;

- აწარმოოს სასამართლო დავა ნებისმიერი პირისა თუ ორგანოს წინააღმდეგ, მათ შორის საეკლესიოს წინააღმდეგაც, რომელიც პასუხისმგებელია იმ ადმინსიტრაციულ თუ მარეგულირებელ ზომებზე, რომელიც ნეგატიურ გავლენას ჰპოვებს კავშირის წევრთა უფლებებსა და ინტერესებზე; და

- გამოიყენოს პეტიციები, დემონსტრაციები და გაფიცვები საკუთარ წევრთა ინტერესების, ღირსებისა და ფუნდამენტური უფლებების დასაცავად."

51. 2011 წლის იანვარში კავშირის პრეზიდენტმა მოითხოვა მისი დაშლა აღნიშნა რა, რომ ურთიერთობანი მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდა მის წევრებსა და საეკლესიო ხელისუფლებას შორის. კავშირის ლიკვიდაციის პროცესი ჯერ ისევ მიმდინარეობს.

52. დღეისათვის ეროვნული სასამართლოების მიერ აღიარებულია და მოქმედებს დაახლოებით 200 საეკლესიო ასოციაცია და გაერთიანება, რომლებსაც მიღებული აქვთ ეპოსკოპოსის ნებართვა ეკლესიის წესდების თანახმად.

 

7. ეროვნული სასამართლოების პრაქტიკა

53. 2005 წლის 19 სექტემბერს უმაღლესმა საკასაციო და მართლმსაჯულების სასამართლომ დაადგინა, რომ სამოქალაქო სასამართლოებს ჰქონდათ იურისდიქცია გაებათილებინათ მღვდლის გათავისუფლების შესახებ გადაწყვეტილება და ზედამხედველობა გაეწიათ მისი სამუშაო ადგილზე აღდგენისა და ხელფასის გადახდის შესახებ გადაწყვეტილების აღსრულებაზე.

54. 2010 წლის 4 თებერვლის გადაწყვეტილებით, სხვა საქმეში, უმაღლესმა სასამართლომ უცვლელი დატოვა გადაწყვეტილება, რომლის მიხედვითაც ბუქარესტის სააპელაციო სასამრთლომ არ დააკმაყოფილა მართლმადიდებელი მღვდლის სარჩელი შრომითი ინსპექტორატის მიერ მისი დამსაქმებლის (ეპარქია) მიერ შრომითი კანონმდებლობის გამოყენების გადახედვაზე უარის შესახებ. მან ღნიშნა, რომ მხოლოდ შესაბამისი შიდა რეგულაციები გამოიყენებოდა ამ საქმეში და რომ მოცემულ კონტექსტში მოცემული რეგულაციები ზოგად შრომის კოდექსზე უპირატესი ძალის მქონე იყვნენ და რომ შრომით ინსპექტორატს არ ჰქონდა იურისდიქცია შეეფასებინა თუ რამდენად შესაბამისობაში გახლდათ ეპარქია მოცემულ წესებთან.

55. 2008 წლის 10 ივნისის, 2008 წლის 3 ივლისისა და 2011 წლის 7 აპრილის გადაწყვეტილებებში საკონსტიტუციო სასამართლომ მიუთითა, რომ რელიგიურ გაერთიანებებში შიდა დისციპლინური ორგანოების არსებობა და ის ფაქტი, რომ მათი გადაწყვეტილებები არ საჩივრდებოდა სამოქალქო სასამართლოების წინაშე წარმოადგენდა სასამართლოზე ხელმისაწვდომობის უფლების შეზღუდვას, თუმცა აქვე აღნიშნა, რომ მოცემული შეზღუდვა გამართლებული გახლდათ რელიგიური გაერთიანების ავტონომიური ბუნებით. ამ მხრივ სასამართლომ მიუთითა, რომ N. 489/2006 კანონის თანახმად, სამღვდელო პირებთან მიმართებაში, ჩვეულებრივ სასამართლოებს იურისდიქცია ჰქონდათ მხოლოდ სისხლისსამართლებრივი დანაშაულების ირგვლივ.

ბ. საერთაშორისო სამართალი

1. უნივერსალური სტანდარტები

56. შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის (შსო) 87-ე კონვენცია გაერთიანებისთავისუფლებისა და ორგანიზების უფლებისდაცვის შესახებ (მიღებული 1948 წელს და რატიფიცირებული რუმინეთის მიერ 1957 წლის 28 მაისს) აღნიშნავს შემდეგს:

მუხლი 2

"დასაქმებულებსა და დამსაქმებლებს,განურჩევლად, უფლება აქვთ წინასწარი ნებართვის გარეშე,საკუთარი არჩევანით, მოცემული ორგანიზაციის წესების შესაბამად,შექმნანდა გაწევრიანდნენორგანიზაციებში."

მუხლი 3

"1. დასაქმებულთა და დამსაქმებელთაორგანიზაციებს უფლება აქვთ შეიმუშავონ საკუთარი წესდებები და რეგლამენტები, თავისუფლად აირჩიონ წარმომადგენლები, ჩამოაყალიბონ აპარატი, წარმართონ საკუთარისაქმიანობა, დასახონ მოქმედების პროგრამა.

2. სახელმწიფო ხელისუფლება ვალდებულია თავი შეიკავოს ყოველგვარი ჩარევისაგან, რომელიც შეზღუდავს ამ უფლებას ან წინ აღუდგება მის კანონიერ განხორციელებას."

მუხლი 4

"დასაქმებულთა და დამსაქმებელთაორგანიზაციები არ შეიძლება დათხოვნილ ან შეჩერებულნი იქნენ ადმინისტრაციული ხელისუფლების მიერ."

მუხლი 7

"დასაქმებულთა და დამსაქმებელთაორგანიზაციების,მათი ფედერაციებისა და კონფედერაციების მიერ იურიდიული პირის სტატუსისშეძენა არ შეიძლება ექვემდებარებოდეს ისეთ პირობებს, რომლებსაც შეუძლიათ დააბრკოლონ მე –2, მე –3 და მე –4 მუხლების დებულებების გამოყენება."

57. "შსო" მიერ მიღებული რეკომენდაცია N.198 დასაქმების ურთიერთობის შესახებ, მიღებული "შსო" მიერ 2006 წელს აღნიშნავს შემდეგს:

"9. დასაქმების ურთიერთობაში დასაქმებულთა დაცვის ეროვნული პოლიტიკის მიზნებისათვის, ამგვარი ურთიერთობის არებობის დადგენა უნდა ეფუძნებოდეს უშუალოდ სამუშაოს შესრულებისა და ანაზღაურების ფაქტს, მიუხედავად ნებისმიერი საწინააღმდეგო და მხარეებს შორის შეთანხმებული დანაწესისა, იქნება ეს ხელშეკრულების საფუძველზე თუ მის გარეშე წარმოებული ურთიერთობა.

...

11. შრომითი ურთიერთობის არსებობის დადგენის ხელშესაწყობად, წევრები ვალდებულნი არიან, მოცემულ რეკომენდაციაში მოცემული ეროვნული პოლიტიკის ფარგლებში, განიხილონ შემდეგი ალბათობანი:

(ა) დაუშვან შრომითი ურთიერთობის დამდგენი მრავალგვარი საშუალებანი;

(ბ) დაუშვან იურიდიულად, რომ შრომითი ურთიერთობა სახეზეა თუკი არსებობს ერთი ან მეტი შესაბამისი ინდიკატორი; და

(გ) განსაზღვრონ, დამსაქმებელთა და დასაქმებულთა ყველაზე წარმომადგენლობით ორგანიზაციებთან წინასწარი კონსულტაციების საფუველზე, რომ დასაქმებულნი, რომლებიც აკმაყოფილებენ გარკვეულ მახასიათებლებს, იქნება ეს ზოგადი თუ სექტორისათვის სპეციფიკური მახასიათებელი, უნდა მიჩნეულ იქნან დასაქმებულად ან თვით-დასაქმებულად.

...

13. წევრებმა უნდა განიხილონ საკუთარ კანონებსა და რეგულაციებში, თუ სხვა საშუალებით, შრომითი ურთიერთობის არსებობის კონკრეტული ინდიკატორების განსაზღვრა. მოცემული ინდიკატორები მოიცავს:

(ა) ის ფაქტი, რომ სამუშაო: ხორციელდება მეორე მხარის ინსტრუქციებითა თუ კონტროლით; გულისხმობს დასაქმებულთა მიერ საწარმოს ორგანიზების ნაწილად ყოფნას; ხორციელდება მხოლოდ ან უმეტესწილად სხვა პირის სასარგებლოდ; უნდა განხორციელდეს დასაქმებულის მიერ პირადად; ხორციელდება კონკრეტულ სამუშაო დროს ან განსაზღვრულ ან სამუშაოს შემკვეთთან შეთანხმებულ სამუშაო ადგილზე; არის გარკვეული ხანგრძლივობის და გრძელდება გარკვეული ვადით; საჭიროებს დასაქმებულის ჩართულობას; ან მოიცავს სამუშაოს მომთხოვნი მხარისათვის ხელსაწყოების, მასალისა თუ დანადგარების მიწოდებას;

(ბ) დასაქმებულისათვის ანაზღაურების პერიოდული გადახდა; ის ფაქტი, რომ მოცემული ანაზღაურება წარმოადგენს დასაქმებულის ერთადერთ ან მთავარ შემოსავლის წყაროს; ნატურით გადახდა, მათ შორის საკვებით, საცხოვრებლითა თუ ტრანსპორტით; უფლების აღიარება, მათ შორის ყოველკვირეული დასვენება და წლიური შვებულება; სამუშაოს მიმცემი მხარის მიერ სამუშაოს შესასრულებლად დასაქმებულის მოგზაურობის ანაზღაურება; ან ფინანსური რისკის არარსებობა დასაქმებულისათვის."

 

2. ევროპული სტანდარტები

58. რუმინეთმა მოახდინა გადასინჯული ევროპული სოციალური ქარტიის რატიფიცირება 1999 წლის 7 მაისს. ქარტიის მე-5 მუხლი ეხება ორგანიზების უფლებას და მიუთითებს შემდეგს:

"თავიანთი ეკონომიკური და სოციალური ინტერესების დასაცავად დასაქმებულთა და დამსაქმებელთა მიერ ადგილობრივი, ეროვნული ან საერთაშორისო ორგანიზაციების შექმნის და ამ ორგანიზაციებში გაერთიანების თავისუფლების უზრუნველყოფის მიზნით, მხარეები ვალდებულებას იღებენ, რომ მათ ქვეყნებში მოქმედ შესაბამის კანომდებლობაში არ შეიტანენ ისეთ ნორმებს, და ასევე არ გამოიყენებენ საკანონმდებლო ნორმებს ისეთი ფორმით, რომელიც შეზღუდავს ზემოაღნიშნული თავისუფლებით სარგებლობას. საპოლიციო სტრუქტურების მიმართ წინამდებარე მუხლით გათვალისწინებული გარანტიების გამოყენების ფარგლებში განისაზღვრება ეროვნული კანონმდებლობით ან კანონქვემდებარე აქტებით. შეიარაღებული ძალების წევრთა მიმართ ამ გარანტიების გამოყენების წესი და ფარგლები ასევე განისაზღვრება ეროვნული კანონმდებლობით ან კანონქვემდებარე აქტებით."

59. ევროპის კავშირის ფუნდამენტური უფლებების ქარტიის 12.1 მუხლი აღნიშნავს შემდეგს:

"ყველასათვის გარანტირებულია მშვიდობიანი შეკრების თავისუფლება და გაერთიანების თავისუფლება ყველა დონეზე განსაკუთრებით პოლიტიკურ, პროფესიული კავშირების და სამოქალაქო საკითხებში, რაც მოიცავს უფლებას შექმნან და გაწევრიანდნენ პროფესიულ კავშირებში საკუთარი ინტერესების დასაცავად."

60. საბჭოს 2000 წლის 27 ნოემბრის დირექტივა N. 2000/78/ECაწესებს შრომისა და დასაქმებისას თანაბარი მოპყრობის ზოგად სისტემას და აღნიშნავს შემდეგს:

"ევროპის კავშირის საბჭო,

...

ვინაიდან: ...

(4) ყოველი პირის უფლება იყოს თანასწორი კანონის წინაშე და დაცული დისკრიმინაციისაგან, წარმოადგენს უნივერსალურ უფლებას, რომელიც დაცულია ადამიანის უფლებათა უნივერსალური დეკლარაციით, გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის ქალთა წინააღმდეგ დისკრიმინაციის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ კონვენციით, გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებებისა და ეკონომიკური, სოციალური და კულტურული უფლებების საერთაშორისო პაქტებით, ისევე როგორც ადამიანის უფლებათა და თავისუფლებათა დაცვის ევროპული კონვენციით, რომელთა წევრებიც გახლავთ ყველა წევრი სახელმწიფო. შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციის (შსო) N.111 კონვენცია კრძალავს დისკრიმინაციას შრომისა და დასაქმების სფეროში.

(5) მნიშვნელოვანია დაცული იქნას ამგვარი ფუნდამენტური უფლებები და თავისუფლებები. მოცემული დირექტივა არ ეწინააღმდეგება გაერთიანების თავისუფლებას, მათ შორის პროფესიული კავშირების შექმნისა და მასში გაწევრიანების უფლებას საკუთარი ინტერესების დაცვის მიზნით.

...

(24) ევროპის კავშირი ეკლესიებისა და არაკონფესიური ორგანიზაციების შესახებ მიღებულ N. 11 დეკლარაციაში, რომელიც თან ერთვის ამსტერდამის ხელშეკრულების საბოლოო აქტს, ცალსახად აღიარებს, რომ პატივს სცემს და არ აზიანებს წევრი სახელმწიფოების ეკლესიის, რელიგიური ასოციაციებისა და გაერთიანებების შესახებ ეროვნული კანონმდებლობით დადგენილ სტატუსს და რომ იგი თანაბრად სცემს პატივს ფილოსოფიური და არაკონფესიური ორგანიზაციების სტატუსსაც. აღნიშნულის გათვალისწინებით, წევრი სახელმწიფოები უფლებამოსილნი არიან შეინარჩუნონ არსებული ან შემოიტანონ სპეციფიური დებულებები ჯეროვანი, კანონიერი და გამართლებული დასაქმებისათვის იმ მოთხოვნების განსასაზღვრად, რომელიც შესაძლოა მოთხოვნილ იქნას დასაქმების ფარგლებში საქმიანობების განხორციელების მიზნით.

...

იღებს მოცემულ დირექტივას:

...

მუხლი 4

მოთხოვნები დასაქმების ირგვლივ

1. ... წევრ სახელმწიფოებს შესაძლოა გააჩნდეთ განსხვავებული მიდგომა, რომელიც ეფუძნება [რელგიას ან რწმენას] და რომელიც არ წარმოადგენს დისკრიმინაციას მაშინ, როდესაც ცალკეული დასაქმებითი საქმიანობის ბუნების ან მისი განხორციელების კონტექსტის გამო, ამგვარი მახასიათებლები წარმოადგენენ ნამდვილ და განმსაზღვრელ დასაქმებით მოთხოვნას, იმ პირობით რომ დასახული მიზანი კანონიერი და მოთხოვნა პროპორციული ხასიათისაა.

2. წევრი სახელმწიფოები უფლებამოსილნი არიან შეინარჩუნონ მოქმედი კანონმდებლობა ... ან შეიმუშავონ კანონმდებლობა, რომელიც გაითვალისწინებს მოცემული დირექტივის მიღების დროისათვის არსებულ ეროვნულ პრაქტიკას ეკლესიებსა და რელიგიურ ან მრწამსთან დაკავშირებულ საჯარო თუ კერძო დაწესებულებებში დასაქმებისას; განსხვავებული მოპყრობა პირის რელიგიისა თუ მრწამსის საფუძველზე არ წარმოადგენს დისკრიმინაციას მაშინ, როდესაც მოცემული საქმიანობის ბუნებისა თუ კონტექსტის გამო, პირის რელიგია თუ მრწამსი წარმოადგენს დასაქმების მოთხოვნის ნამდვილ, კანონიერ და გამართლებულ მოთხოვნას ორგანიზაციის სულისკვეთების გათვალისწინებით. ...

იმ პირობით, რომ ადგილი არ აქვს დირექტივის დებულებების დარღვევას, მოცემული დირექტივა არ ახდენს ნეგატიურ გავლენას ეროვნული კონსტიტუციებისა და კანონების დამცველი ეკლესიებისა და რელიგიური თუ სარწმუნოებრივი სულისკვეთების მქონე სხვა საჯარო თუ კერძო ორგანიზაციების უფლებაზე მოთხოვონ მათთან მომუშავე პირს იმოქმედოს კეთილი ნებით და ორგანიზაციის სულისკვეთებისადმი ლოიალურად."

61. ევროპული სახელმწიფოების პრაქტიკის მიხედვით ურთიერთობანი ეკლესიებსა და სახელმწიფოს შორის რეგულირდება სხვადასხვა კონსტიტუციური მოდელებით. ევროპის საბჭოს წევრ სახელმწიფოთა უმრავლესობაში კანონი თავად ან განსაზღვრავს სამართლებრივი ურთიერთობის ბუნებას რელიგიურ გაერთიანებასა და მის მრევლს შორის. რელიგიური გაერთიანებანი თავისუფალნი არიან დადონ შრომითი კონტრაქტები საკუთარ სამღვდელოებასთან, თუმცა არ ეკისრებათ მოცემული ქმედების განხორციელების ვალდებულება, და უმეტესობა შემთხვევებში არც ახორციელებენ მოცემულ ქმედებას. თუმცა, მაშინაც კი, როდესაც არ არსებობს შრომითი კონტრაქტი, საეკლესიო პირები როგორც წესი უფლებამოსილნი არიან ისარგებლონ სოციალური დაცვის სისტემის სიკეთეებით მსგავსად სხვა ბენეფიციარებისა. რამდენიმე სახელმწიფო არეგულირებს განხილულ ურთიერთობას შესაბამისი შრომითი კანონმდებლობით, თუმცა საეკლესიო პირებს მოეთხოვებათ მომეტებული ლოიალურობის დაცვა დამსაქმებელი რელიგიური გაერთიანებების მიმართ. დაბოლოს, დანარჩენ სახელმწიფოებში ეროვნული სასამართლოები განსაზღვრავენ ინდივიდუალური გარემოებების მიხედვით უნდა დაკვალიფიცირდეს თუ არა შრომითი ურთიერთობა საკონტრაქტოდ თუ არა.

რაც შეეხება სამღვდელო პირთა უფლებას პროფესიულ კავშირებზე, არცერთი სახელმწიფო ფორმალურად არ უკრძალავს მათ ამგვარი კავშირების შექმნას და რიგ ქვეყნებში მოცემული უფლება პირდაპირი ფორმით არის მინიჭებული. უნდა აღინიშნოს, რომ მაგალითად, ავსტრიაში, ბულგარეთში, ფინეთში, თურქეთში, საფრანგეთში, გაერთიანებულ სამეფოში, ირლანდიასა და ნიდერლანდებში არსებობს რელიგიურ მოხელეთა პროფესიული კავშირები თუ ასოციაციები, რომლებიც დასაქმებულთა პროფესიული კავშირების მსგავსად იცავენ მათ უფლებებს დიდწილად.

 

სამართალი

1. მომჩივნის ანონიმურობა და ინდივიდუალური საჩივრის შეტანის უფლების სავარაუდო დარღვევა

ა. მხარეთა არგუმენტები

62. მომჩივანმა კავშირმა აღნიშნა, რომ როგორ კი მათ მიიღეს ზომები პროფესიული კავშირის შესაქმნელად, მის წევრებზე დაიწყო სერიოზული ზეწოლა ეკლესიის მხრიდან. ზეწოლა გრძელდება საჩივრის სტრასბურგის სასამართლოში შემოტანის შემდეგაც და, შედეგად, რამდენიმე წევრი იძულებულ შეიქნა უარი ეთქვა სამართალწარმოებაში მონაწილეობაზე, ხოლო დანარჩენებმა კი მოითხოვეს ანონიმურად დარჩენა საჩივრის ბოლომდე მისაყოლად.

63. ზეწოლა გაძლიერდა პალატის მიერ გადაწყვეტილების მიღების შემდეგ და აღნიშნულის დასტურად მომჩივანმა წარმოადგინა პრესაში გაშუქებული ეკლესიის ლიდერების მიერ გაკეთებული განაცხადები და 2012 წლის თებერვლის პრეს-რელიზი, სადაც რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის საპატრიარქო აკრიტიკებდა სასამართლოს გადაწყვეტილება.

64. მოცემულის გათვალისწინებით, მომჩვანმა მიუთითა, რომ სახელმწიფომ ვერ შეასრულა მისი პოზიტიური ვალდებულებები დაეცვა სასამართლოში მომჩივნები როგორც სახელმწიფო, ისე სხვა ორგანოთა ზეწოლისაგან.

65. შესაბამისად, იგი მოითხოვდა დიდი პალატის მიერ კონვენციის 34-ე მუხლის დარღვევის დადგენას.

66. მთავრობამ ეჭვი შეიტანა თუ რამდენად წარმოადგენდა საჩივარი სასამართლოსადმი მიმართვის ნამდვილ მიზანს მომჩვანი კავშირის წევრების მხრიდან. ისინი დავობდნენ, რომ სასამართლოსადმი კავშირის სახელით მომჩივანი პირები იცვლებოდნენ პალატის წინაშე სამართალწარმოებისას და მოთხოვა დიდ პალატას განესაზღვრა ზუსტად იმ პირთა ვინაობა ვინც მიმართა და მიჰყვა საჩივარს სასამართლოს წინაშე. წინასწარი პრეტენზიების წამოყენების გარეშე, მათ აღნიშნეს, რომ მოცემული საკითხი მნიშვნელოვანი გახლდათ როგორც საქმის არსებითი განხილვის, ისე სამართლიანი დაკმაყოფილებისათვის.

67. მთავრობამ ასევე მიუთითა, რომ მხოლოდ სახელმწიფოს მიერ განხორციელებული განზრახი ქმედებები შეიძლება იყოს განხილული ინდივიდუალური გასაჩივრების უფლების დარღვევად. იმის გამო, რომ ხელისუფლებას ბრალს ვერ დავდებთ ნებისმიერი იმ მოქმედებისა თუ უმოქმედობსიათვის, რომელმაც მოცემულ შემთხვევაში მიზანმიმართულად მოუწოდა ან შემწყნარებლად მოექცა ეკლესიის ნაგულვებ არაჯეროვან ქმედებას, სახელმწიფო არ არის პასუხისმგებელი ინდივიდუალურად გასაჩივრების უფლების დარღვევაზე.

ბ. დიდი პალატის შეფასება

68. დიდი პალატა აღნიშნავს, რომ მართალია მთავრობისა და მომჩივანი კავშირის პოზიციები განსხვავდება, ორივე მათგანი ეხება კონვენციის 34-ე მუხლის გამოყენებას დამოუკიდებლად ან 35 § 2 (ა)მუხლთან ერთობლიობაში. მოცემული დებულებები კონვენციაში შემდეგგვარადაა მოცემული:

მუხლი 34

ინდივიდუალური საჩივარი

"საჩივრით სასამართლოს შეიძლება მიმართოს ნებისმიერმა ფიზიკურმა პირმა, არასამთავრობო ორგანიზაციამ ან ცალკეულ პირთა ჯგუფმა, რომელსაც მიაჩნია, რომ რომელიმე მაღალი ხელშემკვრელი მხარის მიერ კონვენციით ან მისი ოქმებით გათვალისწინებულ უფლებათა დარღვევის მსხვერპლია. მაღალი ხელშემკვრელი მხარეები კისრულობენ ვალდებულებას არ დააბრკოლონ მოცემული უფლების სრულად განხორციელება."

მუხლი 35

"სასამართლო მიუღებლად ცნობს 34-ე მულის შესაბამისად წარმოდგენილს საჩივარს თუ ის:

ა. ანონიმურია. ..."

 

1. საჩივრის სავარაუდო ანონიმურობა

69. დიდი პალატა უწინარესად აღნიშნავს, რომ მთავრობა ესტოპირებულია მოცემული საკითხის დასმისაგან, იმის გამო რომ მას მოცემული საკითხი არ დაუყენებია პალატის წინაშე. იმდენად რამდენადაც ისინი კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებენ საჩივრის მისაღებობას იმის გამო, რომ მომჩივანი კავშირის რიგ წევრებს სურთ ანონიმურად დარჩენა, სასამართლო ხაზს უსვამს, რომ მთავრობამ, რომელსაც ეჭვები გააჩნია საჩივრის ავთენტურობასთან დაკავშირებით ვალდებულია აღნიშნულის შესახებ სასამართლოს შეატყობინოს დროულად, და რომ მხოლოდ სასამართლოს უფლებამოსილებას განეკუთვნება იმის განსაზღვრა თუ რამდენად აკმაყოფილებს საჩივარი კონვენციის 34-ე და 35-ე მუხლებით დადგენილ მოთხოვნებს (იხ.Shamayev and Others v. Georgia and Russia, no. 36378/02, § 293, ECHR 2005‑III).

70. სასამართლო ასევე აღნიშნავს, რომ ანონიმურობის მინიჭება რეგლამენტის 47 § 3 მუხლის საფუძველზე მიზნად ისახავს სასამართლოს წინაშე საჩივრის შემომტანი იმ მომჩივნების დაცვას, რომელთაც მიაჩნიათ, რომ ვინაობის გამხელა მათდა საზიანო შესაძლოა აღმოჩნდეს. ამგვარი დაცვის არარსებობის შემთხვევაში, შესაძოა ამ ტიპის მომჩვნებმა ვერ აწარმოონ თავისუფალი კომუნიკაცია სასამართლოსთან. ასევე, ასოციაცია, რომელიც დაიშალა ან რომელსაც უარი ეთქვა რეგისტრაციაზე უფლებამოსილია შეიტანოს საჩივარი მისი წარმომადგენლების მეშვეობით, რომლებიც ჩივიან დაშლისა თუ რეგისტრაციაზე უარის გამო (იხ.Stankov and the United Macedonian Organisation Ilinden v. Bulgaria, nos. 29221/95 და 29225/95, § 57, ECHR 2001‑IX).

71. მოცემულ საქმეში, სასამართლო აღნიშნავს, რომ მომჩივანმა კავშირმა მას მიმართა წარმოამდგენლების მეშვეობით, რომლებმაც ბ-ნ ი. გრუიას მისცეს მათი სახელით მოქმედების უფლება. მათ მოგვიანებით გამოითხოვეს სასამართლოსადმი კრაიოვას ეპარქიისმიერ გაგზავნილი განაცხადი, რომელშიც ისინი მიუთითებდნენ, რომ აღარ სურდათ საჩივრის განხილვის გაგრძელება. მათ განმარტეს, რომ ეპარქიამ ისინი აიძულა ხელი მოეწერათ განაცხადებზე. იმის გამო, რომ მათ სასამართლოს მიაწოდეს საიდენტიფიკაციოდ საჭრო ფაქტობრივი და სამართლებრივი ინფორმაცია და რადგან დადეგნილ იქნა კავშირი ფაქტებსა და საჩივარს შორის, როგორც პალატის პრეზიდენტმა, ისევე, მოგვიანებით, დიდი პალატის პრეზიდენტმა, დააკმაყოფილეს მათი ვინაობის არგამხელის თხოვნა.

72. მოცემულის გათვალისწინებით, სასამართლო მიიჩნევს, რომ საჩივარი არ არის ანონიმური კონვენციის 35 § 2მუხლის მნიშვნელობით და რომ მომჩივანი კავშირის წევრების მიზანი წარმოადგინონ კავშირი სამართალწარმოებისას ეჭვქვეშ არ დგება. შესაბამისად, იმის დაშვების შემთხვევაშიც კი მთავრობა არ არის ესტოპირებული საჩივრის ანონიმურობის შესახებ პრეტენზიის წამოყენებისას, სასამართლო არ აკმაყოფილებს მას.

 

2. ინდივიდუალური გასაჩივრების უფლების სავარაუდო შეზღუდვა

73. სასამართლო კიდევ ერთხელ აღნიშნავს, რომ ვალდებულება ხელი არ შეუშალო ინდივიდუალური საჩივრის შეტანის უფლების ეფექტიან განხორციელებას კრძალავს ნებისმიერ ჩარევას სასამართლოს წინაშე საჩივრის ეფექტიანად შეტანასა და მიყოლაში. იგი უდიდესი მნიშვნელობის მქონეა 34-ე მუხლით ინდივიდუალური საჩივრების შეტანის სისტემის ეფექტიან მუშაობაში, რომლის მიხედვითაც მომჩვნებს ან პოტენციურ მომჩივნებს უნდა შეეძლოთ სასამართლოსთან თავისუფლად ურთიერთობა სარჩელის გამოტანის ან შეცვლის მოთხოვნით ხელისუფლების მხრიდან ზეწოლის ნებისმიერი ფორმის გარეშე. როგორც აღნიშნა უკვე სასამართლომ წინა გადაწყვეტილებებში, "ზეწოლა" გულისხმობს არამარტო პირდაპირ იძულებასა და დაშინების აშკარა ფორმებს არსებული ან პოტენციური მომჩივნების, მათი ოჯახის წევრებისა თუ სამართლებრივი წარმომადგენლების მიმართ, არამედ ასევე მოიცავს არაპირდაპირ ქმედებებსა თუ კონტაქტს, რომელიც მიზნად ისახავს მომჩივანს გადააფიქრებინოს საკონვენციო მისაგებლისაკენ სვლა (იხ. სხვა მრავალს შორის Mamatkulov and Askarov v. Turkey [GC], nos. 46827/99 and 46951/99, § 102, ECHR 2005-I).

74. მოცემულ საქმეში სასამართლო აღნიშნავს, რომ მომჩივანი კავშირი პირველად დიდი პალატის წინაშე იწყებს დავას კონვენციის 34-ე მუხლის დარღვევის შესახებ. იგი ასევე აღნიშნავს, რომ გასაჩივრებულ მოვლენებს, მათ შორის სასამართლოში წარმოდგენილი საჩივრის უკან გამოხმობის მოთხოვნას, ადგილი ჰქონდა პალატის მიერ გადაწყვეტილების გამოტანამდე (იხ. პარაგრაფები 23 და 24).

75. იმის გათვალისწინებით, რომ მომჩივანი კავშირი წარმოდგენილია იურისტის მიერ, რომელმაც შემოიტნა საჩივარი და აქამდე არ უხსენებია არანაირი მიზეზი რომელიც მას შეუზღუდავდა პალატის წინაშე კონვენციის 34-ე მუხლის დარღვევის შესახებ ჩივილს, დიდი პალატა მიიჩნევს, რომ კავშირი ესტოპირებულია წამოაყენოს მოცემული საჩივარი მის წინაშე.

76. რაც შეეხება მომჩივანი კავშირის სასარჩელო მოთხოვნას იმ მოვლენებთან მიმართებაში, რომელსაც ადგილი ჰქონდა საქმის დიდი პალატისათვის გადაცემის შემდეგ, რომელთა მიმართებაშიც ადგილი არ ექნებოდა 34-ე მუხლის დარღვევის შესახებ მტკიცების ესტოპირებას, სასამართლო აღნიშნავს, რომ ხელშემკვრელი სახელმწიფოების მიერ კერძო პირთა იმ ქმედებებზე დათანხმებამ ან მათმა მოწონებამ, რომელიც არღვევს სხვა ინდივიდების კონვენციით დაცულ უფლებებს მისი იურისდიქციის ფარგლებში შესაძლებელია გამოიწვიოს მოცემული სახელმწიფოს პასუხისმგებლობა კონვენციის მიხედვით (იხ. mutatis mutandis, Cyprus v. Turkey [GC], no. 25781/94, § 81, ECHR 2001‑IV).

77. თუმცა, მოცემულ საქმეში იგი აღნიშნავს, რომ მომჩივან კავშირს არ ჩამოუყალიბებია არგუმენტი მასზედ, რომ მის წევრებზე ზეწოლა პალატის გადაწყვეტილების გამოტანის შემდეგ იმდენად გაძლიერდა, რომ სახელმწიფო პასუხისმგებელი უნდა იყოს ამგვარი ზეწოლის შესაჩერებლად სათანადო ზომების მიუღებლობის გამო.

78. ამ მხრივ, მომჩივანი კავშირი არგუმენტებს აფუძნებს მხოლოდ მართლმადიდებელი საპატრიარქოსა და ეკლესიის მაღალი იერარქიის რამდენიმე წევრის განცხადებაზე, რომელიც გაჟღერდა პრესით და სადაც გაკრიტიკებულია პალატის გადაწყვეტილება. თუმცა, პოზიციების აღნიშნულ გამოხატვას არ მოჰყოლია არანაირი ზომა, რომელიც მიზნად დაისახავდა კავშირის წევრების მიერ კავშირის დატოვებას ან დიდი პალატის წინაშე საჩივრის შესწორებას ან რომელიც ნებისმიერი სხვა ფორმით დააბრკოლებდა საასმართლოში ინდივიდუალური საჩივრის შეტანის უფლებას.

79. სასამართლოს აზრით საქმის ფაქტები არ იძლევა საფუძველს დავასკვნათ, რომ ეროვნულმა ხელისუფლებამ განახორციელა ზეწოლა ან დაუშვა ზეწოლის განხორციელება მომჩივანი კავშირის წევრებზე ან რომ მათ ვერ უზრუნველყვეს სასამართლოსადმი ინდივიდუალური საჩივრის შეტანის ეფექტიანი სარგებლობის უფლების დაცვა. სახელმწიფო ვერ იქნება პასუხისმგებელი პრესის ან იმ პირების განცხადებებზე, რომლებიც სარგებლობდნენ გამოხატვის თავისუფლებით და არ წარმოადგენდნენ საჯარო ხელისუფლებას.

80. მოცემულ გარემოებებში, სასამართლო მიიჩნევს რომ, პირველი, მომჩივანი კავშირი ესტოპირებულია იდავოს კონვენციის 34-ე მუხლის დარღვევაზე იმ მოვლენებთან მიმართებაში, რომელსაც ადგილი ჰქონდა პალატის მიერ გადაწყვეტილების გამოტანამდე და, მეორე, რაც შეეხება მას შემდეგ განხორციელებულ მოვლენებს, მოპასუხე სახელმწიფოს არ დაურღვევია კონვენციი 34-ე მუხლით დადგენილი მისი ვალდებულებანი.

II. კონვენციის მე-11 მუხლის სავარაუდო დარღვევა

81. მომჩივანი კავშირი აცხადებდა, რომ რეგისტრაციაზე განაცხადის დაუკმაყოფილებლობა დოლის საოლქო სასამართლოს მიერ არღვევდა კონვენციის მე-11 მუხლით დაცულ გაერთიანების უფლებას, რომელიც მიუთითებს შემდეგს:

"1. ყველას აქვს მშვიდობიანი შეკრებისა და სხვებთან გაერთიანების თავისუფლება, მათ შორის, პროფესიული კავშირების შექმნისა და მათში გაერთიანების უფლება საკუთარი ინტერესების დასაცავად.

2. დაუშვებელია ამ უფლების განხორციელების შეზღუდვა, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა ეს გათვალისწინებულია კანონით და აუცილებელია დემოკრატიულ საზოგადოებაში ეროვნული უშიშროების ან საზოგადოების უსაფრთხოების ინტერესებისათვის, უწესრიგობის ან დანაშაულის აღსაკვეთად, ჯანმრთელობის, მორალის, ან სხვა უფლებებისა და თავისუფლებების დასაცავად. ეს მუხლი არ დააბრკოლებს სახელმწიფოს, რათა ამ უფლების განხორციელებაზე დააწესოს კანონიერი შეზღუდვები, შეიარაღებული ძალების, პოლიციის ან სახელმწიფო ადმინისტრაციის წარმომადგენლის მიმართ."

ა. პალატის გადაწყვეტილება

82. 2012 წლის 31 გადაწყვეტილებაში პალატამ დაადგინა კონვენციის მე-11 მუხლის დარღვევა. აღნიშნა რა, რომ სამღვდელო და საერო პერსონალი ახორციელებდა საქმიანობას რუმინეთის მართლმადიდებელ ეკლესიაში შრომითი კონტრაქტების საფუძველზე, რომ ხელფასებს ისინი იღებდნენ ძირითადად სახელმწიფო ბიუჯეტიდან და რომ დაზღვეულნი იყვნენ ზოგადი სოციალური სქემის ფარგლებში, სასამართლომ მიიჩნია, რომ საკონტრაქტო დასაქმებითი ურთიერთობა არ ხვდებოდა სამოქალაქო სამართლის რეგულირების მიღმა. მან დაასკვნა, რომ ეკლესიაში დასაქმებული სამღვდელოების წევრები და a fortiori საერო თანამშრომლები ვერ დარჩებოდნენ მე-11 მუხლის მოქმედების მიღმა.

83. შემდეგ, განიხილა რა მომჩივანი კავშირის რეგისტრაციაზე უარი პროფესიული-კავშირების შესახებ კანონმდებლობის ზოგადი პრინციპების მიხედვით, პალატა დაეთანხმა, რომ ეროვნული კანონმდებლობით განსაზღვრული ზომები (კერძოდ პროფესიული კავშირების შესახებ კანონი (კანონი N. 54/2003) და რელიგიური თავისუფლების შესახებ კანონი (კანონი N. 489/2006), განმარტებული საოლქო სასამართოს მიერ მართლმადიდებელი ეკლესიის წესდების საფუძველზე) ემსახურებოდა კანონიერ მიზანს (კერძოდ, საჯარო წესრიგის დაცვას, რომელიც მოიცავს რელიგიური გაერთიანებების თავისუფლებასა და ავტონომიას) იმდენად რამდენადაც მიზნად ისახავდა ეკლესიის თანამშრომელთა მიერ პროფესიული კავშირების შექმნის შესახებ კანონმდებლობასა და პრაქტიკაში შეუსაბამობების თავიდან აცილებას.

84. პალატამ შემდეგ აღნიშნა, რომ საოლქო სასამართლოს გადაწყვეტილება უარი ეთქვა მომჩივანი კავშირისათვის რეგისტრაციაზე, დიდწილად ეფუძნებოდა გადაწყვეტილების მიღების შესახებ მართლმადიდებლურ ქრისტიანული ტრადიციების, მისი დამფუძებელი პრინციპებისა და კანონიკური წესების დაცვის საჭიროებას. ამ მხრივ მან მიუთითა, რომ მოცემულ საქმეში არ დაკმაყოფლებულია "მწველი სოციალური საჭროების" კრიტერიუმები, იმის გამო, რომ საოლქო სასამართოს არ დაუდგენია მომჩივანი კავშირის წესდებაში გაწერილი პროგრამისა თუ მისი წევრების მიერ მიღებული გადაწყვეტილებების შეუსაბამობა "დემოკრატიულ საზოგადოებასთან", რომ აღარაფერი ვთქვათ დემოკრატიისათვის საფრთხის მომცველობის შესახებ.

85. მიუთითა რა, რომ საოლქო სასამართლოს მიერ მომჩივანი კავშირის დარეგისტრირებაზე უარის საფუძველი ყოვლად რელიგიური ბუნების მატარებელი იყო, პალატამ შემდგომ მიიჩნია, რომ სასამართლოს სათანადოდ არ გაუთვალისწინებია რუმინეთის მართლმადიდედბელი სასამართლოს თანამშრომელთა ინტერესები - კერძოდ, მათსა და ეკლესიას შორის შრომითი კონტრაქტების არსებობა - არც ეკლესიაში მომუშავე საეკლესიო და საერო პირები განუსხვავებია და არც არც ის განუხილავს თუ რამდენად შესაბამისობაში იყო კავშირის წევრობის ამკრძალავი საეკლესიო წესები ეროვნულ და საერთაშორისო რეგულაციებთან, რომლებიც აყალიბებენ პროფესიული კავშირების შექმნის უფლებას.

86. დაბოლოს, აღნიშნა რა, რომ მართლმადიდებელი ეკლესიის თანამშრომლების უფლება გაწევრიანდნენ პროფესიულ კავშირში უკვე აღიარებულია ეროვნული სასამართლოების მიერ სხვა პროფესიულ კავშირებთან მიმართებაში, პალატამ დაასკვნა, რომ იმდენად მკაცრი ზომა, როგორიც გახლავთ მომჩივანი კავშირის რეგიტრაციაზე უარის გაცხადება, დასახული მიზნის არაპროპორციული გახლდათ და შესაბამისად არ იყო აუცილებელი დემოკრატიულ საზოგადოებაში.

ბ. მხარეთა არგუმენტები

1. მომჩივანი კავშირი

87. მომჩივანმა კავშრმა აღნიშმა, რომ რუმინეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის მღვდლებსა და საეკლესიო პერსონალს სამოქალაქო მოხელეების მსგავსი სტატუსი აქვთ. მსგავსად სამოქალაქო მოხელეებისა, მათი სამუშაოზე აყვანა ხდება კონკურსის შედეგად. შემდეგ ხდება მათი დანიშვნა ეპისკოპოსის მიერ, რომელიც აყალიბებს მათ უფლებებსა და ვალდებულებებს შესაბამის გადაწყეტილებაში. ისინი აღკვეცისას დებენ ფიცს და მათი ხელფასი განისაზღვრება იმ კანონით, რომელიც არეგულირებს ყველა საჯარო მოხელის ანაზღაურების წესებს. ხელფასების შემცირებაც იმავე პროპორციით განხორციელდა როგორც საჯარო მოხელეთა შემთხვევაში ეკონომიკური კრიზისის დროს. ისინი თანამონაწილეობენ ზოგადი სოციალური დაზღვევის სქემაში და უფლებამოსილნი არიან ისარგებლონ ჯანდაცვის სრული სარგებლით. ასევე, მსგავსად უნივერსიტეტებისა, რუმინეთის მართლმადიდებელ ეკლესიას გამოეყოფა თანხები სახელმწიფო ბიუჯეტიდან თანამშრომელთა ხელფასების გადასახდელად. შესაბამისად, მომჩივანი კავშირი ამტკიცებდა, რომ არც ის ფაქტი, რომ რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესია არ დებდა შრომით კონტრაქტებს მის პერსონალთან და არც ის, რომ ხელფასების ნაწილს იგი თავისი ბიუჯეტიდან იხდიდა არ ახდენს გავლენას ეკლესიასა და მის მიერ დასაქმებულ პირთა ურთიერთობის ბუნებაზე, რადგან ურთიერთობა მოიცავდა შრომითი კონტრაქტით დადგენილ ყველა ასპექტს და იყო სამოქალაქო მოხელეთა და მათ დამსაქმებლებს შორის არსებული ურთიერთობის მსგავსი.

88. მომჩივანი კავშირი აღნიშნავდა, რომ დასაქმების იმ სხვა სფეროებისაგან განსხვავებით, რომელთაც ასევე ეკისრებოდათ ლოიალურობის კონკრეტული ვალდებულებანი მაგრამ ჰქონდათ პროფესიული კავშირები ინტერესთა დასაცავად, რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის თანამშრომლებს, დაახლოებით 15,000 მათგანს, ჩამორთმეული ჰქონდა დაცვის სისტემა პოტენციური დარღვევების შემთხვევაში ისეთ საკითხებზე როგორიც გახლავთ ხელფასები თუ დანიშვნის ადგილები.

89. კავშირმა ასევე დასძინა, რომ მის წევრთა გაერთიანების თავისუფლებაში ჩარევა არ იყო კანონით განსაზღვრული. ამ მხრივ მათ მოახდინეს კონსტიტუციის მე-40, 53-ე და 73-ე მუხლების ციტირება, რომელთა მიხედვითაც მოქალაქეებს გააჩნიათ უფლება თავისუფლად შექმნან პოლიტიკური პარტიები, პროფესიული კავშირები, დამსაქმებელთა ასოციაციები თუ სხვა ტიპის ასოციაციები. მოცემული უფლების შეზღუდვა შესაძლებელია მხოლოდ ინსტიტუციონალური კანონით. მოცემული დებულებებიდან გამომდინარე შესაძლოა ვიგულისხმოთ, რომ არ არსებობდა არანაირი საკანონმდდებლო მექანიზმი, რომელიც მღვდლებს დაუშლიდა პროფესიული კავშირის შექმნას და რომ რეგისტრაციაზე უარი ეფუძნებოდა მხოლოდ ეკლესიის წესდების 123 § 8მუხლს. მხოლოდ ის ფაქტი, რომ წესდება დამოწმებული იყო ხელისუფლების მიერ არ ანიჭებს მას ეროვნული საკანონმდებლო ნორმის სტატუსს და რა თქმა უნდა, არც ინსტიტუციურ კანონად განიხილება, რომელსაც შეეძლება კონსტიტუციური თავისუფლების შეზღუდვა. მიუთითა რა, რომ წესდების 123 § 8მუხლი შეუსაბამობაში მოდიოდა კონსტიტუციასთან, მომჩივანმა კავშირმა დაასკვნა, რომ აკრძალვის გადაწყვეტილება ეწინააღმდეგებოდა ეროვნულ კანონმდებლობას. შესაბამისად, გადაწყვეტილებას არ ჰქონდა სამართლებრივი საფუძველი და არღვევდა კონვენციის მე-11 მუხლს.

90. მომჩივანი კავშირი აღიარებდა, რომ განხილულ ზომას ჰქონდა კანონიერი მიზანი, ეკლესიის ინტერესების დაცვა, მაგრამ იქვე მიუთითა, რომ ზომა არ იყო აუცილებელი დემოკრატიულ საზოგადოებში ეკლესიის რელიგიური ავტონომიის დასაცავად.

91. რაც შეეხება ურთიერთობებს სახელმწიფოსა და რელიგიურ გაერთიანებებს შორის, ურთიერთისაგან უნდა განვასხვავოთ გაერთიანების რელიგიური საქმიანობანი და სამოქალაქო საქმიანობანი. მაშინ, როდესაც სახელმწიფოს ჩარევა რელიგიურ საქმიანობებში მკაცრად უნდა იყოს აკრძალული, ეკლესიის სამოქალაქო და კომერციული საქმიანობანი არ არის დაკავშირებული რელიგიასთან და ეკლესიის სულიერ მისიასთან, შესაბამისად, იგი უნდა რეგულირდებოდეს სამოქალაქო კანონმდებლობით. ამ კუთხით მომჩივანმა კავშირმა აღნიშნა, რომ მას არ სურდა არც ქრისტიანული დოგმის და არც რელიგიური მსახურების ორგანიზების შეცვლა, არამედ მიზნად ისახავდა მისი წევრების კანონით განსაზღვრული უფლებების დაცვას, მათ შორის უფლებას მიიღონ კანონით დადგენილი ხელფასი და უფლებას - არ მოხდეს მათი უკანონოდ გათავისუფლება სამსახურიდან. მათ ასევე აღნიშნეს, რომ კავშირის წევრებმა მიმართეს არქიეპისკოპოსს და მიიღეს ზეპირი თანხმობა პროფესიული კავშირის შექმნაზე, თუმცა შემდგომ მან გადათქვა მისი თავდაპირველი თანხმობა წმინდა სინოდის მხრიდან კრიტიკის შედეგად.

92. მომჩივანი კავშირი იზიარებს, რომ მის წესდებაში მითითებული რიგი მიზნები შესაძლოა ისე გამოიყურებოდეს, თითქოს ეწინააღმდეგება მღვდლის ვალდებულებებს, მაგრამ იქვე აღნიშნეს, რომ მოცემული ვალდებულებები მათ "უცვლელად გადმოიტანეს პროფესიული კავშირების შესახებ კანონიდან" და რომ მიზნად ასევე ისახავდა ეკლესიის საერო პერსონალის ინტერესების დაცვასაც. მათ შემდგომ მიუთითეს, რომ ნებისმიერ შემთხვევაში მოქმედება, რომელიც მათ შესაძლოა გამოიყენონ, მაგალითად გაფიცვა ან სხვა მსგავსი მოქმედება, დაექვემდებარება მართლმსაჯულების ორგანოს მიერ გადახედვას, რომელიც თავის მხრივ, უფლებამოსილია დააწესოს სანქციები მათ შორის დაშლის მოთხოვნის სახითაც. კავშირმა დასძინა, რომ იმ შემთხვევაში თუკი მღვდლები გადაწყვეტენ გაიფიცონ ან განახრციელონ სხვა საქმიანობანი ეკლესიის მიღმა, ისინი მაინც დაექვემდებარებიან ეკლესიის დისციპლინურ პროცედურასა და მის წესდებას, რომელიც ასევე აწესებს სანქციებს.

93. დაბოლოს, მომჩივანმა კავშირმა მიუთითა, რომ ეკლესიაში უკვე არსებობდა სხვა ორი პროფესიული კავშირი და რომ სახელმწიფოს მიერ მათ აღიარებას არ ჰქონია გავლენა ეკლესიის შიდა ორგანიზაციაზე და არ გამოუწვევია მმართველობის პარალელური წესების დადგენა. მათ ასევე აღნიშნეს, რომ ეკლესიის პერსონალის პროფესიული კავშირები თავისუფლად მოქმედებდნენ ევროპის საბჭოს რამდენიმე სხვა წევრ სახელმწიფოში.

94. დასკვნის სახით მომჩივანმა კავშირმა აღნიშნა, რომ აკრძალვა, როგორც პრევენციული ზომა, რომელიც ეფუძნებოდა მხოლოდ დაშვებებს რომელიც გამომდინარეობდა მისი წესდებიდან, არ იყო დასახული მიზნის პროპორციული და წარმოადგენდა კონვენციის მე-11 მუხლის დარღვევას.

2. მთავრობა

95. მთავრობას არ უდავია საჩივრის მიუღებლობაზე და დაეთანხმა, რომ მომჩივანი კავშირის რეგისტრაციაზე უარის გაცხადება წარმოადგენდა ჩარევას გაერთიანების თავისუფლებაში. მათ შემდგომ აღნიშნეს, რომ არ არსებობდა არანაირი სამართლებრივი აკრძალვა, რომელიც რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის საერო პერსონალს შეუზღუდავდა პროფესიული კავშირის შექმნის უფლებას.

96. რაც შეეხება სამღვდელო პირებს, მთავრობა დავობდა, რომ რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის წესდებისა და რელიგიური თავისუფლების შესახებ კანონის მიხედვით, მათ ურთიერთობა ეკლესიასთან იყო "მსახურებისა და მისიის ნებაყოფლობით ნაკისრი ურთიერთობა", რომელიც არ ხვდებოდა შრომით კანონმდებლობაში და შესაბამისად, არც შრომის კოდექსი ვრცელდებოდა მასზე. მათ მიუთითეს, რომ მღვდლები ახორციელებდნენ დაკისრებულ ვალდდებულებებს ეპისოკპოსის მიერ განსაზღვრული უფლებებისა და მოვალეობებისა და რწმენისა და მორჩილების ფიცის მიხედვით, რომელიც მათ აღკვეცისას დადეს. მათ ასევე დასძინეს, რომ კრაიოვას ეპარქიის მიერ 2004 წელს ხელმოწერილი შრომითი კონტრაქტები წარმოადგენდა კანონის არასწორი განმარტების შედეგს და რომ იგი არასდროს დარეგისტრირებულა შრომის ინსპექტორატში, რომელიც ადასტურებს იმ ფაქტს, რომ მართლმადიდებელ ეკლესიასა და მის სამღვდელო პერსონალს შორის ურთიერთობაზე არ ვრცელდება შრომითი კანონმდებლობა. მოცემული პოზიცია გაიზიარა უმაღლესმა საკასაციო და მართლმსაჯულების სასამართომა და საკონსტიტუციო სასამართლომ, ორივე მათგანმა დაადგინა რა, რომ რელიგიური დენომინაციების ავტონომიის შესაბამად, ჩვეულებრივ ეროვნულ სასამართლოებს არ ჰქონდათ იურისდიქცია განეხილათ საეკლესიო სასამართლოების მიერ მიღებული გადაწყვეტილებანი შრომითი კოდექსის დებულებების ირგვლივ.

97. მთავრობამ ასევე აღნიშნა, რომ სახელმწიფო ანაზღაურებას არ უხდიდა მღვდლებს, მისი როლი იფარგლებოდა რა ფინანსური დახმარების გაცემაზე იმის მიხედვით თუ რამდენი მიმდევარი ჰყავდა ეკლესიას და თუ რა იყო მისი რეალური საჭიროებანი. ეკლესიის ვალდებულება გახლდათ სახელმწიფოსაგან მიღებული დაფინანსების გადანაწილება მის პერსონალზე. შესაბამისად, სახელმწიფომ მართლმადიდებლურ ეკლესიას გადაუხადა მთლიანობაში დახმარება 12,765პირისათვის, რომლის რაოდენობაც მერყეობდა 163 ევროდან 264 ევრომდე, მაშინ როდესაც მღვლებს ეკლესია უხდის 1,005 ევროს და საეკლესიო პერსონალს 1,408 ევროს და ეს თანხა გაიცემა სრულიად მისი ფონდიდან. რაც შეეხება მღვდელთა და სხვა ეკლესიის თანამშრომელთა მონაწილეობას სახელმწიფოს სოციალური დაზღვევის სქემაში, მთავრობამ აღნიშნა, რომ ამგვარი მიდგომა აირჩია ეროვნულმა პარლამენტმა, რომელსაც მოცემულ საკითხებში შეფასების ფართო ზღვარი გააჩნია; თუმცა, მოცემული კავშირი არ ახდენს გავლენას მათ სტატუსზე და ამით ისინი არ ხდებიან სახელმწიფო მოხელეები.

98. ალტერნატივის სახით მთავრობამ მიუთითა, რომ მღვდლები პასუხისმგებელნი იყვნენ საკუთარი ეკლესიის მართვაზე და, შესაბამისად, ახორციელებდნენ მმართველ ფუნქციებს; N. 54/2003 კანონის მიხედვით კი, მოცემული საფუძველი მათ უკრძალავდა პროფესიული კავშირების საქმიანობაში ჩართვას.

99. ზემორე გარემოებების გათვალისწინებით, მთავრობამ გამოხატა შეშფოთება იმ ფაქტის მიმართ, რომ მე-11 მუხლი შესაძლოა გამოიყენებოდეს მოცემულ საქმეში, იმის გათვალისწინებით, რომ შრომითი კანონმდებლობის დებულებანი არ ვრცელდება მომჩივანი კავშირის წევრებზე.

100. ნებისმიერ შემთხვევაში, ჩარევა კანონით არის განსაზღვრული, დასახული აქვს კანონიერი მიზანი და აუცილებელია დემოკრატიულ საზოგადოებაში.

101. საკუთარ არგუმენტებში მათ აღნიშნეს, რომ გამოყენებული ზომა ეფუძნებოდა ეკლესიის წესდების 123.8 მუხლს, რომლის მიხედვითაც საეკლესიო პირთა მონაწილეობა ნებისმიერი ტიპის ასოციაციაში ექვემდებარებოდა არქიეპისკოპოსის წინასწარ თანხმობას. მოცემული დებულება წარმოადგენდა ეროვნული კანონმდებლობის ნაწილს მთავრობის ბრძანებულების მიერ წესდების დამოწმების შედეგად და არ ეწინააღმდეგებოდა კონსტიტუციას, რომელიც, მართალია იცავდა გაერთიანების თავისუფლებას, მათ შორის პროფესიული კავშირების შექმნის თავისუფლებასაც, მაგრამ უქვემებარებდა მას კანონით დადგენილ პირობებს - ამ შემთხვევაში კი გამოსაყენებელი კანონი ეკლესიის წესდება გახლდათ. შემდეგ, ის ფაქტი რომ პროფესიული კავშირების შესახებ კანონი პირდაპირ არ უკრძალავდა მღვლებს პროფესიული კავშირის შექმნას არ ნიშნავს მოცემული უფლების აღიარებას; პირუკუ, ავტონომიის გარგლებში, ეკლესიამ გადაწყვიტა, რომ მისი პერსონალის საქმიანობანი არ უნდა დაექვემდებაროს შრომითი კანონმდებლობით რეგულირებას.

102. რაც შეეხება ჩარევის კანონიერ მიზანს, მთავრობამ მოუწოდა დიდი პალატას გადაეხვია პალატის ანალიზისაგან. ამ უკანასკნელმა აღნიშნა, რომ ხსენებული ჩარევა მიზნად ისახავდა საჯარო წესრიგის დაცვას რელიგიური გაერთიანებების თავისუფლებისა და ავტონომიის დაცვით. ხოლო მთავრობამ კი აღნიშნა, რომ ჩარევის ერთადერთი მიზანი გახლდათ სხვათა უფლებებისა და თავისუფლებების დაცვა, კერძოდ კი რუმინეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის უფლებებისა და თავისუფლებების. აღნიშნულის გათვალისწინებით, მითითება საჯარო წესრიგზე მოცემულ საქმეში უმნიშვნელო გახლდათ.

103. რაც შეეხება აუცილებელ და პროპორციულ ზომას, მთავრობამ აღნიშნა, რომ პროფესიული კავშირის შექმნის აკრძალვა არქიეპოსკოპოსის ნებართვის გარეშე ეხებოდა მხოლოდ სამღვდელოებას და რომ ეკლესიის საერო პერსონალი თავისუფალი იყო გაერთიანებულიყო პროფესიულ კავშირში "პროფესიული კავშირების შესახებ" კანონით დადგენილი პირობებისა და კრიტერიუმების დაცვით.

104. საეკლესიო პირთა გაერთიანების თავისუფლება სრულად იყო პატივცემული რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის მიერ, რომელშიც არსებობდა რამდენიმე ასეული გაერთიანება და ასოციაცია, მათ შორის "აპოსტოლია", კრაიოვას ეპარქიაში არსებული ასოციაცია.

105. მთავრობის მიხედვით, არქიეპისკოპოსის ნებართვის მიღება მღვდელთა ნებისმიერი ასოციაციის მიერ, კანონიერი იყო და ასახავდა ეკლესიის ავტონომიის პრინციპს. მთავრობას უკვირს, რომ მოცემულ საქმეში მომჩივანმა არ მოითხოვა ნებართვა და დაამატა, რომ ჩვეულებრივ სასამართლოებს, სათანადო გარემოებებში, შეეძლოთ დაედგინათ, რომ ნებართვის გაცემაზე უარი არასამართლიანი იყო.

106. მთავრობამ აღნიშნა, რომ სტატუსიდან გამომდინარე, მომჩივანი კავშირის მღვდლები მართლმადიდებელი ეკლესიის წინაშე მაღალი მორჩილებით გამოირჩეოდნენ. არ არსებობდა დაუმორჩილებლობის უფლება: უკმაყოფილო მღვდლებს შეეძლოთ ნებისმიერ დროს დაეტოვებინათ ეკლესია, მაგრამ რადგანაც მათი არჩევანი ეკლესიაში დარჩენა გახლდათ, იგულისხმება, რომ ისინი თანახმანი იყვნენ დამორჩილებოდნენ მის წესებსა და უარი განეცხადებინათ რიგ უფლებებზე.

107. რაც შეეხება პროფესიული კავშირის შექმნას ეკლესიის სამოქმედო მეთოდებით, მთავრობა დავობდა, რომ მომჩივანი კავშირის წესდების მიხედვით იგი ეცდებოდა ეკლესიაში უკვე არსებული წესების პარალელური სისტემის შექმნას. მოცემული აშკარად იკითხებოდა იმ ნაწილში, რომელიც ეხებოდა პერსონალის დასაქმებას, ინიციატივის ხლშეწყობას, შეჯიბრებითობასა და გამოხატვის თავისუფლბას, კოლექტიური შეთანხმებების ხელმოწერას და დასაქმების კონტრაქტებს, სამოქალაქო კანონმდებლობის დაცვას სამუშაო საათებთან მიმართებაში, წარმომადგენლობას გადაწყვეტილების მიმღებ ორგანოებში და გაფიცვის უფლების დადგებას. მთავრობამ შესაბამისად აღნიშნა, რომ მომჩივანი კავშირის აღიარება აუცილებლად გამოიწვევდა რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის სისტემაში ერთობლივი მმართველი რგოლის შექმნას; რაც შეიქნებოდა კონფლიქტის წყარო კავშირსა და ეკლესიას შორის, ამ უკანასკნელის იერარქიის გათვალისწინებით, მოითხოვდა რა ეროვნული ხელისულების მიერ საკითხების განხილვას და დაარღვევდა სახელმწიფოს ნეიტრალიტეტისა და მიუკერძოებლობის მოთხოვნასა და რელიგიური დენომინაციების ავტონომიას.

108. მათ მიუთითეს, რომ მოცემულ საქმეში სახელმწიფოს სურდა განეჭვრიტა გაერთიანების ნებისმიერი მცდელობა მანამდე, სანამ მომჩივანი კავშირი დაიწყებდა მოქმედებას; მოცემული მიდგომა გამართლებულია იმ ფაქტით, რომ კავშირს შეეძლებოდა პროფესიული კავშრების შესახებ კანონით მინიჭებული უფლებებით სარგებლობა რეგისტრაციისთანავე, წინასწარი მართლმსაჯულებითი ზედამხედველობის ნებისმიერი ფორმის გარეშე.

109. დაბოლოს მთავრობამ ყურადღება მიაპყრო მღვდელთა სტატუსისა და მათი გაერთიანების თავისუფლების უფლებასთან დაკავშირებულ წესთა სხვადასხვაობას ევროპის საბჭოს წევრ სახლმწიფოებს შორის და მიუთითა, რომ ევროპული კონსესუსის ნაკლებობა მოცემულ სფეროში მიუთითბდა ეროვნული ხელისუფლების ორგანოების ფართო შეფასების ზღვარზე.

გ. მესამე მხარეები

110. ყველა მესამე მხარე სახელმწიფომ და არასამთავრობო ორგანიზაციამ, რომლებიც ჩაერთნენ სამართალწარმოებაში, გაიზიარა მთავრობის პოზიცია.

1. საბერძნეთს მთავრობა

111. საბერძნეთის მთავრობამ აღნიშნა, რომ კონვენციის მე-9 და მე-11 მუხლებით დაცულ უფლებებს შორის წინააღმდეგობისას, სასამართლომ პირველ რიგში უნდა განსაზღვროს თუ რამდენად არღვევს რელიგიურ გაერთიანებაში გაერთიანების თავისუფლების უფლების აღიარება მოცემული გაერთიანების ავტონომიას. საბერძნეთის მთავრობის აზრით, რელიგიური გაერთიანებების ავტონომია უპირატესი ძალისაა და გაერთიანებებს უნდა ჰქონდეთ უფლება თავად დაარეგულირონ საკუთარ პერსონალთან ურთიერთობა შიდა რეგულაციების საფუძველზე, იმ შემთხვევაშიც თუკი შეზღუდვა ვრცელდება გარკვეულ უფლებებზე.

112. საბერძნეთის მთავრობამ აღნიშნა, რომ იმის გამო, რომ მღვდლები უმეტესწილად რელიგიურ საქმიანობას ახორციელებდნენ, რელიგიურ და არარელიგიურ საქმიანობებს შორის განსხვავება უმნიშვნელოა. ასევე, ეროვნულ სასამართლოებს საერთაშორისო სასამართლოზე უკეთ შეუძლია მოაგვაროს დავა მოცემულს სფეროში.

2. მოლდოვას რესპუბლიკის მთავრობა

113. მოლდოვას რესპუბლიკის მთავრობამ აღნიშნა, რომ პალატამ არ დააბალანსა ჯეროვნად გაერთიანების თავისუფლების უფლება, რომელსაც ითხოვდა მომჩივანი კავშირი, და რელიგიის თავისუფლება და ავტონომიის უფლება, რომელიც მინიჭებული ჰქონდა მართლმადიდებელ ეკლესიას. მათ აღნიშნეს, რომ კონვენციის მე-11 მუხლი არ უნდა იქნეს იმგვარად განხილული თითქოს აწესებდეს პოზიტიურ ვალებულებას სახელმწიფომ აღიაროს სეკულარული ასოციაცია რელიგიურ გაერთიანებაში მაშინ, როდესაც მოცემული აღიარება წინააღმდეგობაში მოდის სახელმწიფოს ვალდებულებასთან დაიცვას დენომინაციათა ნეიტრალიტეტი.

114. მათ შემდგომ აღნიშნეს, რომ კონვენციის 49-ე მუხლით, რელიგიური გაერთიანების წევრებს თავისუფალი ნების საფუძველზე აქვთ არჩეული მოცემული გაეთიანების წევრობა, რაც მოიცავს რიგ სამოქალაქო უფლებებზე, მათ შორის მე-11 მუხლით გათვალისწინებულ ჩივილის უფლებაზე უარის თქმას.

3. პოლონეთის მთავრობა

115. პოლონეთის მთავრობამ აღნიშნა, რომ პალატას უფრო მეტი ყურადღება უნდა დაეთმო ეკლესიასა და მის სამღვდელოებას შორის ურთიერთობის სპეციფიურ ბუნებაზე. ის ფაქტი, რომ სამღვდელოების ჯგუფის მიერ მოთხოვნილი უფლებები იყო ეკონომიკური, სოციალური ან კულტურული ხასიათის არ გულისხმობს იმას, რომ მათი პროფესიული კავშირის აღიარება არ იქონიებდა გავლენას მოცემული რელიგიური გაერთანების ავტონომიურ საქმიანობაზე.

116. ისინი აცხადებდნენ, რომ პირველ რიგში თავად რელიგიური გაერთიანებების გადასაწყვეტი იყო თუ რომელი საქმიანობანი ხვდებოდა რელიგიურ საქმიანობაში და თუ რამდენად ჰქონდა გავლენა მათ შიდა ორგანიზებასა თუ მისიაზე და რომ მოცემული ფუნქციის ეროვნული სასამართლოებისათვის მიკუთვნება იქნებოდა დაპირისპირების წყარო და გამოიწვევდა სასამართლოების მიერ რელიგიური საკითხების დარეგულირებას, რაც დაარღვევდა რელიგიური დენომინაციების ავტონომიასა და სახელმწიფოს ნეიტრალურობის ვალდებულებას.

117. დაბოლოს, მათ აღნიშნეს, რომ მღვდლების წვრთნისა და სამღველო პირად აღკვეცის გადაწყვეტილების საფუძველზე, მათ ეკისრებოდათ ეკლესიისადმი მაღალი მოჩილების ვალდებულება და უნდა სცოდნოდათ მათი საქმიანობის ფარგლებში დადგენილი მოთხოვნები, რომელიც თავისთავად ზღუდავენ რიგ უფლებებს.

4. საქართველოს მთავრობა

118. საქართველოს მთავრობამ მიუთითა, რომ ეკლესიისა და სახელმწიფოს ურთიერთობანი განსხვავდებოდა ქვეყნების მიხედვით და რომ მოცემულ სფეროში არ არსებობდა ევროპული კონსესუსი.

119. შესაბამისად, მათ აღნიშნეს, რომ ხელშემკვრელ სახელმწიფოებსა და მათ სასამართლოებს უნდა ჰქონდეთ შეფასების ფართო ზღვარი რელიგიური გაერთიანებების ავტონომიის საფრთხისაგან დაცვისას. სახელმწიფომ თავი უნდა შეიკავოს ხსენებულ გაერთიანებებში განხეთქილების შექმნისაგან.

5. კრაიოვას ეპარქია

120. კრაიოვას ეპარქიამ აღნიშნა, რომ რუმინეთის მართლმადიდებელ ეკლესიაში მღვდლის კანონიკური ფიგურა პირდაპირ იყო დაკავშირებული ეპოსკოპოსთან. ეპოსკოპოსსა და მის სამღვდელოებას შორის ურთიერთობა ეფუძნება ურთიერთ ნდობასა და ეკლესიის მისიის ერთიანობას, და რომ კანონიკურ ეკლესიასთან შეუსაბამოა რაიმე სახის ანტაგონიზმის არსებობა საეკლესიო ხელისუფლებას, რომელიც წარმოდგენილი წმინდა სინოდის მიერ, და ეპოსკოპოსებსა და სამღვდელოებას შორის. ეს უკანასკნელი მონაწილეობს ეკლესიასტე ხელისუფლების დემოკრატიულ ფუნქციონირებაში და შეუძლია დაეფუძნოს ეკლესიის შიდა წესებს რათა დაიცვან თავი ხელისუფლების ნებისმიერი გადამეტებისაგან. ამასთანავე, არქიეპოსკოპოსის უარი გასცეს ნებართვა ასოციაციის შექმნაზე შესაძლოა გადაეცეს წმინდა სინოდს.

121. დასკვნის სახით, ეპარქამ აღნიშნა, რომ მღვდელთა და საერო პირთა მიერ პროფესიული კავშირის შექმნა გამოიწვევდა არეულობას ეკლესიასა და სამღვდელოებას შორის არსებულ ურთიერთობაში და შეუქმნიდა საფრთხეს საჯარო წესრიგსა და სოციალურ ჰარმონიას.

6. მოსკოვის საპატრიარქო

122. მოსკოვის საპატრიარქომ ხაზი გაუსვა რელიგიურ გაერთიანებებში ურთიერთობათა იერარქიას და მოცემულ ურთიერთობაში მორჩილების მაღალ დონეს. სახელმწიფომ უნდა უზრუნველყოს რელიგიური გაერთიანებების, მათსავე ავტონომიაზე დაყრდნობით, ექსკლუზიური კომპეტენცია განსაზღვრონ საკუთარი სტრუქტურა და შიდა სამოქმედო წესები.

123. მღვდელთმსახურების ფუნამენტური ელემენტი გახლდათ რელიგიური მსახურება და მოცემული ურთიეთობა არ ექვემდებარება აბსტრაქტულად, ხელოვნურად შემცირებას და ჩვეულებრივ სამოქალაქო კანონებზე დაქვემდებარებას. მოსკოვის საპატრიარქო დავობდა, რომ პრაქტიკაში შეუძლებელი იყო ჩვეულებრივი კანონმდებლობის გავრცელება რელგიურ გაერთიანებებზე და რომ ამგვარი მიდგომა გამოიწვევდა რთულ პრობლემებს გაერთიანებებისათვის, მათ შორის რუსეთის მართლმადიდებლური ეკლეისისთვისაც.

7. არასამთავრობო ორგანიზაცია "კანონისა და მართლმსაჯულების ევროპული ცენტრი" (ECLJ)

124. ECLJ-მა აღნიშნა, რომ მღვდლებს ეკლესიისადმი გააჩნდათ მომეტებული მორჩილების ვალდებულება. მოცემული ვალდებულება ასახული გახლდათ საბჭოს 2000 წლის 27 ნოემბრის N.2000/78/ECდირექტივასა და სასამართლოს პრაქტიკაშიც.

125. ECLJ-მა დასძინა, რომ მღვდლებზე არ ვრცელდებოდა გაერთიანების უფლება, რადგან ისინი არ იყვნენ "დასაქმებულნი", არამედ ჰქონდათ ექსკლუზიურად რელიგიური ფუნქცია და მათი ურთიერთობა ეკლესიასთან არ ეფუძნებოდა შრომით კონტრაქტს.

126. დაბოლოს, ცენტრმა მიუთითა, რომ მაშინ, როდესაც დავა რელიგიური ხასიათის მატარებელია, მსგავსად მოცემული საქმისა, ჩარევა არ უნდა იქნეს განხილული პროპორციულობის ტესტის ფარგლებში რელიგიური გაერთიანებების ინტერესებსა და იმ ინდივიდების ინტერესებს შორის, რომლებიც ახდენენ კონვენციის მე-8 და მე-12 მუხლებზე დაყრდნობას, რადგან მოცემული მუხლები იცავენ იმ უფლებებს, რომელზეც მოცემულ პირებს საკუთარი ნებით აქვთ უარი ნათქვამი.

8. არასამთავრობო ორგანიზაციები "ბექეტის ფონდი" და "კანონისა და რელიგიის შესწავლის საერთაშორისო ცენტრი"

127. მოცემულმა ორგანიზაციებმა მოიხმეს ამერიკის შეერთებული შტატების უზენაესი სასამართლოს პრაქტიკა რელიგიური ინსტიტუტების ავტონომიის შესახებ. საქმეში National Labor Relations Board v. Catholic Bishop of Chicago (440 U.S. 490 (1979)) უზენაესმა სასამართლომ დაადგინა, რომ ეროვნულ ხელისუფლებას არ ჰქონდა უფლება უგულვებელყო ეპისკოპოსის სურვილი კათოლიკური სკოლების მასწავლებელთა პროფესიული კავშირის აღიარებით, დაასკვნა რა, რომ ამგვარი აღიარება იქნებოდა რელიგიური ინსტიტუტების ავტონომიურ საქმიანობაში ჩარევა. საქმეში Hosanna‑Tabor Evangelical Lutheran Church and School v. Equal Employment Opportunity Commission (no. 10-553 (2012)) უზენაესმა სასამართლომ გამოიყენა "მინიტერიალური გამონაკლისის" დოქტრინა, დაადგინა რა, რომ შრომითი კანონმდებლობის დებულებანი არ ვრცელდებოდა რელიგიურ დაწესებულებებზე, როგორც სამღვდელო, ისე მათ საერო პერსონალზე.

128. ხსენებულმა ორმა ორგანიზაციამ აღნიშნა, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების პოზიცია შეესაბამებოდა ევროპული სასამართლოს მიდგომას სამღვდელო პერსონალთან ურთიერთობისას რელიგიური გაერთიანებების ავტონომიის დაცვის საკითხში. შესაბამისად, პალატამ შეცდომა დაუშვა, როდესაც გადაუხვია არსებულ მიდგომას და მოცემულ შეცდომას ნეგატიური გავლენა ექნება რელიგიურ ავტონომიაზე იმდენად რამდენადაც, სახელმწიფო შესაძლოა აღმოჩნდეს რელიგიურ გაერთიანებებსა და მის წევრებს შორის დავების განხილვის საჭროების წინაშე თუკი უცვლელი დარჩება პალატის გადაწყვეტილება.

დ. დიდი პალატის შეფასება

129. მთავრობა კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებდა კონვენციის მე-11 მუხლის გამოყენებას სამღვდელო პირებზე. დიდი პალატა მიიჩნეს, რომ მოცემული საკითხი განხილულ უნდა იქნას საქმის არსებითად განხილვისას და შესაბამისად შეეხება მას.

 

1. ზოგადი პრინციპები

(ა) პროფესიული კავშირების შექმნის უფლება

130. სასამართლო დასაწყისშივე აღნიშნავს, რომ საერთაშორისო შრომით კანონმდებლობაში არსებული განვითარებების გათვალისწინებით, პროფესიულ კავშირის თავისუფლება წარმოადგენს დამსაქმებელსა და დასაქმებულს შორის სოციალური დიალოგის განუყოფელ ელემენტს და, შესაბამისად, მნიშვნელოვან ელემენტს სოციალური სამართლისა და ჰარმონიის მისაღწევად.

131. სასამართლო იმეორებს, რომ კონვენციის მე-11 მუხლი პროფესიული კავშირის თავისუფლებას განიხილავს გაერთიანების თავისუფლების მნიშვნელოვან ნაწილად და, მიუხედავად იმისა, რომ მისი მთავარი მიზანი არის ინდივიდის დაცვა საჯარო ხელისუფლების მხრიდან მის მიერ დაცულ უფლებებში თვითნებური ჩარევისაგან, შესაძლებელია იქვე არსებობდეს სახელმწიფოს პოზიტიური ვალდებულება უზრუნველყოს მოცემული უფლებებით სარგებლობის ეფექტიანად დაცვა (იხ.see Demir and Baykara v. Turkey [GC], no. 34503/97, §§ 109 და 110, ECHR 2008).

132. საზღვარი კონვენციის მე-11 მუხლით დაცულ პოზიტიურ და ნეგატიურ ვალდებულებებს შორის არ არის მკვეთრად განსაზღვრული. თუმცა, გამოყენებადი პრინციპები დიდწილად მსგავსია. მიუხედავად იმისა, საქმე განიხილება სახელმწიფოს პოზიტიური ვალდებულებისა თუ საჯარო ხელისუფლების მიერ გასამართლებელი ჩარევის პირობებში, გამოსაყენებელი კრიტერიუმები არსობრივად არ განსხვავდება. ორივე კონტექსტში გასათვალისწინებელია ჯეროვანი ბალანსის დაცვა ინდივიდისა და საზოგადოების ურთიერთსაწინააღმდეგო ინტერესებს შორის.

133. დამქირავებელსა და დაქირავებულს შორის განსხვავებული ინტერესების შორის ჯეროვანი ბალანსის დაცვისას არსებული მგრძნობიარე სოციალური და პოლიტიკური საკითხების განხილვისას, ამ სფეროში, ეროვნულ დონეზე არსებული სხვაობების გათვალისწინებით, სახელმწიფოს გააჩნია შეფასების ფართო ზღვარი იმის დასადგენად თუ როგორ დაიცვას პროფესიული კავშირის თავისუფლება და მისი წევრების შრომითი ინტერესები (იხ.Sørensen and Rasmussen v. Denmark [GC], nos. 52562/99 and 52620/99, § 58, ECHR 2006‑I).

134. კონვენციის მე-11 მუხლი პროფესიული კავშირის წევრებს ანიჭებს უფლებას მოხდეს მათი ინტერესების გათვალისწინება, თუმცა არ ახდენს სახელმწიფოს მხრიდან ცალკეული მოპყრობის გარანტირებას. კონვენცია ითხოვს, რომ ეროვნული კანონმდებლობით პროფესიულ კავშირებს უნდა ჰქონდეთ უფლება, მე-11 მუხლის ფარგლებში, იბრძოლონ საკუთარი წევრების ინტერესების დასაცავად (იხ.National Union of Belgian Police v. Belgium, 27 ოქტომბერი 1975, §§ 38 და 39, Series A no. 19, და Swedish Engine Drivers’ Union v. Sweden, 6 თებერვლი 1976, §§ 39-40, Series A no. 20).

135. მისი პრაქტიკის მიხედვით, სასამართლოს გააჩნია არა-ამომწურავი სია იმ ელემენტებისა, რომელიც მიეკუთვნება გაერთიანების უფლებას, მათ შორის, პროფესიული კავშირის შექმნისა და მასში გაწევრიანების უფლება, დახურული შეთანხმებების ("closed-shop agreements ") აკრძალვა, და პროფესიული კავშირის უფლება დაარწმუნოს დამქირავებელი მოუსმინოს მას საკუთარი წევრების სახელით საუბრისას. ბოლო დროს სასამართლომ გაითვალისწინა რა შრომით ურთიერთობებში არსებული განვითარებანი, დაადგინა, რომ გარდა უკიდურესად სპეციფიური შემთხვევებისა, დამსაქმებელთან კოლექტიური მოლაპარაკების უფლება წარმოადგენს კავშირის წევრთა ინტერესების დასაცავად პროფესიული კავშირების შექმნისა და მასში გაწევრიანების უფლების განუყოფელ ნაწილს (იხ.Demir and Baykara, ციტირებული ზემოთ, §§ 145 და 154 ).

(ბ) რელიგიური ორგანიზაციების ავტონომია

136. სასამართლო იმეორებს, რომ რელიგიური გაერთიანებანი ტრადიციულად და უნივერსალურად არსებობენ ორგანიზებული სტრუქტურის სახით. როდესაც საკითხი ეხება რელიგიური გაერთიანების ორგანიზებას, კონვენციის მე-9 მუხლი უნდა განიმარტოს მე-11 მუხლის მნიშვნელობით, რომელიც გაერთიანებებს იცავს სახელმწიფოს გაუმართლებელი ჩარევისაგან. ამ პერსპექტივიდან შეფასებისას, მორწმუნეთა უფლება რელიგიურ თავისუფლებაზე მოციავს მათ მოლოდინს მასზედ, რომ გაერთიანებას ექნება საშუალება იმოქმედოს მშვიდად, სახელმწიფოს თვითნებური ჩარევის გარეშე. რელიგიური გაერთიანებების ავტონომიური არსებობა განუყოფელია დემოკრატიულ საზოგადოებაში არსებული პლურალიზმისაგან და მე-9 მუხლით დაცული უფლების მთავარ ნაწილს წარმოადგენს. იგი პირდაპირ ეხება არა მარტო ამ გაერთიანებების ორგანიზებას, არამედ ასევე მათი მოქმედი წევრების მიერ რელიგიური თავისუფლების უფლებით სარგებლობასაც. თუკი მე-9 მუხლით დაცული არ იქნება გაერთიანების ორგანიზაციული ცხოვრება, ინდივიდის რელიგიის თავისუფლების ყველა სხვა ასპექტი შესუსტდება (იხ. Hasan and Chaush v. Bulgaria [GC], no. 30985/96, § 62, ECHR 2000-XI; Metropolitan Church of Bessarabia and Others v. Moldova, no. 45701/99, § 118, ECHR 2001-XII; და Holy Synod of the Bulgarian Orthodox Church (Metropolitan Inokentiy) and Others v. Bulgaria, nos. 412/03 and 35677/04, § 103, 22 იანვარი 2009).

137. ავტონომიის პრინციპის შესაბამად, სახელმწიფოს არ აქვს უფლება დააკისროს რელიგიურ გაერთიანებას ვალდებულება მიიღოს ახალი წევრები ან გარიცხოს არსებული. ანალოგიურად, კონვენციის მე-9 მუხლი არ იცავს რელიგიური ორგანოსაგან განდგომის უფლებას; რელიგიურ გაერთიანებასა და მის წევრებს შორის დოქტრინისა თუ ორგანიზების საკითხებში უთანხმოების შემთხვევაში, პირის რელიგიის თავისუფლება აისახება მის თავისუფლებაში დატოვოს გაერთიანება (იხ.Miroļubovs and Others v. Latvia, no. 798/05, § 80, 15 სექტემბერი 2009).

138. დაბოლოს, როდესა საქმე ეხება სახელმწიფოსა და რელიგიებს შორის ურთიერთობას, რომლის ირგვლივაც დემოკრატიული საზოგადოების მოსაზრებანი შესაძლოა დიდწილად განსხვავდებოდეს, განსაკუთრებული მნიშვნელობა უნდა მიენიჭოს ეროვნულ გადაწყვეტილების მიმღებ ორგანოს როლს (იხ. Leyla Şahin v. Turkey [GC], no. 44774/98, § 109, ECHR 2005-XI ). აღნიშნული ვითარება დგება განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ევროპულ სახელმწიფოებში პრაქტიკა განსხვავდება კონსტიტუციური მოდელების მიხედვით, რომლებიც არეგულირებენ ურთიერთობებს სახელმწიფოსა და რელიგიურ დენომინაციებს შორის.

 

2. ზემორე პრინციპების გამოყენება მოცემულ საქმეში

139. სასამართლომ, სამღვდელოების წევრობის სტატუსიდან გამომდინარე, უნდა განსაზღვროს, თუ რამდენად აქვთ მომჩივანი კავშირის წევრებს უფლება დაეფუძნონ კონვენციის მე-11 მუხლს და, დადებითი პასუხის შემთხვევაში, თუ რამდენად წარმოდგენს კავშირის რეგისტრაციაზე უარი გაერთიანების თავისუფლების უფლების დარღვევას.

(ა) მე-11 მუხლის გამოყენება საქმის ფაქტებთან მიმართებაში

140. განსაზღვრა თუ რამდენად ჰქონდათ მომჩივანი კავშირის წევრებს კავშირის ჩამოყალიბების უფლება უკავშირდება იმის დადგენას, თუ რამდენად გამოიყენება კონვენციის მე-11 მუხლი კონკრეტულ პირებთან მიმართებაში. ამ მხრივ დიდი პალატა არ იზიარებს მთავრობის პოზიციას რომლის მიხედვითაც სამღვდელოების წევრებზე არ უნდა გავრცელდეს კონვენციის მე-11 მუხლით განსაზღვრული დაცვა იმის გამო, რომ ისინი მოქმედებენ ეპისკოპოსის ხელისუფლების ქვეშ და შესაბამისად არ ხვდებიან შრომითი კანონმდებლობის დაცვის ქვეშ.

141. სასამართლოს ვალდებულება არ გახლავთ დავის მოგვარება კავშირის წევრებსა და ეკლესიის იერარქიას შორის მათ მიერ შესრულებული სამუშაოს ზუსტი ბუნების ირგვლივ. ამ შემთხვევაში წარმოიშვება ერთადერთი საკითხი თუ რამდენად წარმოადგენს მოცემული ვალდეულებანი, მიუხედავად მათი სპეციალური ბუნებისა, შრომით ურთიერთობას, რომელიც მოიცავს პროფესიული კავშირის შექმნის უფლებას კონვენციის მე-11 მუხლის მნიშვნელობით.

142. მოცემული საკითხის განხილვისას, დიდი პალატა გამოიყენებს შესაბამის საერთაშორისო ინსტრუმენტებში გაწერილ კრიტერიუმებს (იხ.mutatis mutandis, Demir and Baykara, ციტირებული ზემოთ, § 85). ამ მხრივ, N. 198 რეკომენდაციაში შრომითი უერთიერთობის შესახებ (იხ. პარაგრაფი 57 ზემოთ), შრომის საერთაშორისო ორგანიზცია მიიჩნევს, რომ ამგვარი ურთიერთობის განსაზღვრა უნდა გამომდინარეობდეს წარმოებული შრომის ბუნებისა და მშრომელისადმი ანაზღაურების მიხედვით, მიუხედავად იმისა, რომ ურთიერთობა შესაძლოა განსხვავებულად იყოს კვალიფიცირებული და შეთანხმებული მხარეებს შორის, იქნება ეს საკონტრაქტო ფორმით თუ სხვა. ამასთანავე, შსო კონვენცია N. 87 (იხ. პარაგრაფი 56 ზემოთ), რომელიც წარმოადგენს მთავარ საერთაშორისო სამართლერივ ინსტრუმენტს გაერთიანების უფლების დასაცავად, აღნიშნავს მე-2 მუხლში, რომ "დასაქმებულები და დამსაქმებელნი, ყოველგვარი განსხვავების გარეშე" უფლებამოსილნი არიან საკუთარი არჩევანის საფუძველზე შექმნან ორგანიზაციები. დაბოლოს, მართალია საბჭოს დირექტივა N. 78/2000/EC (იხ. პარაგრაფი 60 ზემოთ) აღიარებს დამსაქმებლის სულისკვეთებისადმი მომეტებულ ლოიალურობას, იგი ასევე აღნიშნავს, რომ მოცემული არ უნდა განიმარტოს გაერთიანებს თავისუფლების საზიანოდ, კერძოდ კი კავშირების შექმნის უფლების მხრივ.

143. ზემორე დებულებების გათვალისწინებით, სასამართლო აღნიშნავს, რომ განხილული პროფესიული კავშირის წევრების მიერ შესრულებული ვალდებულებანი მოიცავს შრომით ურთიერთობის მახასიათებელ მრავალ ელემენტს. მაგალითად, საქმიანობის განხორციელება ეპოსკოპოსის მიერ დანიშვნის საფუძველზე და მისსავე მიერ განსაზღვრული გადაწყვეტილებით დადგენილი უფლებებისა და ვალდებულებების ფარგლებში. ეპისკოპოსის ხელმძღვანელობისა და ზედამხედველობის ფარგლებში, ისინი ასრულებენ დაკისრებულ ვალდეულებებს; გარდა ლიტურგიული მსახურებისა და მრევლთან ურთიერთობის ქონისა, ვალდებულებანი მოიცავს სწავლებასა და ეკლესიის ქონების მართვას; სამღვდელოების წევრები პასუხისმგებელნი არიან ლიტურგიული ნივთების გაყიდვაზეც (იხ. პარაგრაფი 44 ზემოთ). ეროვნული კანონმდელობა აწესებს იმ პოზიციათა გარკვეულ რაოდენობას, რომელიც განისაზღვრება სამღვდელო და საერო პირებისათვის და რომლებიც დიდწილად ფინანსდებიან სახელმწიფოსა და ადგილობრივი ხელისუფლების ბიუჯეტებიდან, მოცემულ ადგილზე მომუშავე პირის ხელფასი განისაზღვრება განათლების სამიანისტროს თანამშრომლეთა ხელფასების შესაბამისად (იხ. პარაგრაფი 30 და შემდეგ). რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესია იხდის დამსაქმებლის კონტრიბუციას მისი სამღვდელო პირებისათვის გადახდილ ანაზღაურებაზე და მღვდლები იხდიან საშემოსავლო გადასახადს, ეროვნული სოციალური დაზღვევის სქემის შესატანს და აქვთ უფლება ისარგებლონ ყველა იმ სარგებლით რომელიც გააჩნიათ ჩვეულებრივ დასაქმებულ პირებს, მათ შორის ჯანმრთელობის დაზღვევა, საპენსიო ასაკის მიღწევისას პენსია თუ უმუშევრობის დაზღვევა.

144. მართლაც, როგორც აღნიშნა მთავრობამ, სამღვდელოების მიერ შესრულებული სამუშაოს მახასიათებელი გახლავთ სულიერი საქმიანობა, რომელიც ხორციელდება ეკლესიაში, სადაც ეს უკანასკნელი სარგებლობს გარკვეული ავტონომიით. შესაბამისად, სამღვდელო პირებს აკისრიათ სპეციფიური ვალდებულებანი რადგანაც გააჩნიათ ლოიალურობისა და მორჩილების ვალდებულება, რომელიც ეფუნება პირად და გამოუხმობად ფიცს. შესაბამისად, საკმაოდ რთულია ზუსტად გაიმიჯნოს სამღვდელოების მიერ შესრულებული მკაცრად რელიგიური საქმიანობანი ფინანსური საქმიანობებისაგან.

145. თუმცა, აქ განსახილველია ის, თუ რამდენად არის მოცემული სპეციფიური მახასიათებლები საკმარისი იმისათვის, რომ სამღვდელო პირებისა და ეკლესიის ურთიერთობა ამოღებულ იქნას მე-11 მუხლის მოქმედების სფეროსაგან. ამ მხრივ, სასამართლო იმეორებს, რომ მე-11 მუხლის 1 პარაგრაფი აღნიშნავს, რომ პროფესიული კავშირის თავისუფლება არის გაერთიანების თავისუფლების ერთი ფორმა თუ სპეციალური ასპექტი და რომ მე-2 პარაგრაფი მისი მოქმედებიდან არ ამორიცხავს რომელიმე საქმიანობის განმახორციელებელ ჯგუფს. ეროვნული ხელისუფლება უფლებამოსილია რიგ მის ხელქვეითებს დაუწესოს "კანონიერი შეზღუდვები" მე-11 მუხლის მე-2 ნაწილის შესაბამად (იხ.Tüm Haber Sen and Çınar v. Turkey, no. 28602/95, §§ 28 და 29, ECHR 2006‑II ). ასევე, დასაქმებულთა სხვა ჯგუფები, ისეთი როგორიცაა პოლიცია თუ სამოქალაქო სამსახური, ასევე ექვემდებარებიან გარკვეულ შეზღუდვებს და ლოიალურობის სპეციფიურ ვალდებულებას, მათ წევრებს არ ეძლევათ რა გაერთიანეის უფლება (იხ. მაგალითად, National Union of Belgian Police,ციტირებული ზემოთ, § 40,და Demir and Baykara, ციტირებული ზემოთ, § 107).

146. ამასთანავე, რომც დავუშვათ, რომ რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის მღვდლებმა შესაძლოა უარი განაცხადონ კონვენციის მე-11 მუხლით დაცულ უფლებებზე, სასამართლო მიიჩნევს, რომ მოცემულ შემთხვევაში არ იკვეთება მომჩივანი კავშირის წევრები დათანხმებულიყვნენ უფლებების დათმობაზე დასაქმებისას ვალდებულების კისრების დროს.

147. სასამართლო შემდგომ აღნიშნავს, რომ ეროვნულმა სასამართლოებმა უკვე ცალსახად აღიარეს რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის სამღვდელოებისა და საერო პირთა უფლება ჩამოაყალიბონ პროფესიული კავშირი (იხ. პარაგრაფები 36 და 49 ზემოთ).

148. ყოველივე ზემორე გარემოების გათვალისწინებით, სასამართლო მიიჩნევს, რომ მიუხედავად სპეციფიური მდგომარეობისა, სამღვდელოების წევრები აკმაყოფილებენ შრომითი ურთიერთობისათვის საჭირო კრიტერიუმებს კონვენციის მე-11 მუხლის მიხედვით. შესაბამისად, მე-11 მუხლი მათზე ვრცელდება.

149. დიდი პალატა ეთანხმება მხარეებს მასზედ, რომ მომჩივანი კავშირის რეგისტრაციაზე უარი წარმოადგენდა ჩარევას მოპასუხე მთავრობის მხრიდან კონვენციის მე-11 მუხლით დადგენილი უფლებებით სარგებლობაში.

150. ამგვარი ჩარევა არ მოდის მე-11 მუხლის მე-2 პარაგრაფთან შესაბამისობაში თუკი არ არის "კანონით განსაზღვრული", ისახავს ერთ ან მეტ კანონიერ მიზანს და არის "აუცილებელი დემოკრატიულ საზოგადოებაში" მოცემული მიზნების მისაღწევად.

(ბ) რამდენად იყო ჩარევა "კანონით განსაზღვრული" და ისახავდა თუ არა ერთ ან მეტ კანონიერ მიზანს

151. მხარეებთი თანხმდებიან, რომ მოცემული ჩარევა ეფუძნებოდა რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის წესდების დებულებებს. თუმცა, მათი პოზიცია განსხვავდებოდა იმის განხილვისას თუ რამდენად იყო იგი "კანონით განსაზღვრული".

152. მომჩივანმა კავშირმა აღნიშნა, რომ ჩარევას არ ჰქონდა კანონიერი საფუძველი ეროვნულ სამართალში რადგან ეკლესიის წესდება, რომელიც არ წარმოადენდა კანონს, ვერ იქონიებდა კონსტიტუციის დებულეებზე უპირატესობას, ეს უკანასკნელი კი ადგენდა პროფესიული კავშირის თავისუფლებას. მთავრობამ არ გაიზიარა მოცემული არგუმენტი, მიუთითა რა, რომ წესდება იყო მთავრობის ბრძანებულებით დამოწმებული და შესაბამისად წარმოადგენდა ეროვნული კანონმდებლობის ნაწილს.

153. სასამართლო მოიხმობს მის დამკვიდრებულ პრაქტიკას "კანონით განსაზღვრულის" შესახებ და აღნიშნავს, რომ იგი მოითხოვს გასაჩივრებული ზომების არა მარტო დაფუძნებას ეროვნულ კანონმდებლობაზე, არამე ასევე ეხება იმ კანონის ხარისხსაც რომელსაც იგი ეფუძნება. სასამართლოს მიხედვით კანონი უდა იყოს საკმარისად ხელმისაწვდომი იმ პირისათვის ვისაც ეხება იგი და განჭვრეტადი დადგენილ შედეგებთან მიმართებაში (იხ. Rotaru v. Romania [GC], no. 28341/95, § 52, ECHR 2000‑V). სასამართლო ასევე მიუთითებს, რომ ფრაზა "კანონით განსაზღვრული" ეხება პირველ რიგში ეროვნულ კანონმდებლობას და რომ, პრინციპში, სასამართლოს ვალდებულებას არ წარმოადგენს "დამხმარე კანონმდებლობის" განხილვა, რადგან მოცემული საკითხი უპირატესად ეროვნული სასამართლოების განსასაზღვრია (იხ.Campbell v. the United Kingdom, 25 მარტი 1992, § 37, Series A no. 233).

154. მოცემულ შემთხვევაში სასამართლო აღნიშნავს, რომ არც კონსტიტუცია და არც პროფესიული კავშირებისა და რელიგიური თავისუფლების შესახებ კანონები, ისევე როგორც ეკლესიის წესდება, ცალსახად არ უკრძალავს ეკლესიის სამღვდელო და საერო პერსონალს პროფესიული კავშირების შექმნას. ეროვნულმა სასამართლოებმა ამგვარი აკრძალვა დააფუძნეს ეკლესიის წესდებას რომლის მიხედვითაც საეკლესიო ასოციაციებისა და გაერთიანებების დაფუძნება წმინდა სინოდის უფლებამოსილებას განეკუთვნება და საჭიროებს არქიეპისკოპოსის ნებართვას, რათა სამღვდელო პირებს მიეცეთ უფლება მიიღონ მონაწილეობა ნებისმიერი ფორმის ასოციაციის შექმნაში.

155. სასამართლო აღნიშნავს, რომ ზემოთხსენებული დებულებების განჭვრეტადობა და მათზე წვდომა არ არის ამ შემთხვევაში განსახილველი საკითხი. მომჩივანი კავშირის წევრების მიერ სადავო არ გამხდარა, რომ მათი იცოდნენ წესდების შესაბამისი დებულებების შესახებ და რომ არქიეპისკოპოსის მხრიდან ნებართვის არარსებობისას მოსალოდნელი იყო კავშირის რეგისტრაციაზე ეკლესიის მხრიდან წინააღმდეგობა. მართლაც, ისინი აღნიშნავდნენ, რომ მოითხოვეს არქიეპისკოპოსის ნებართვა, რომელზეც მათ უარი ეთქვათ წმინდა სინოდის ჩარევის შემდეგ.

156. რაც შეეხება მომჩივანი კავშირის მთავარ არგუმენტს, კერძოდ კი იმას, რომ მიუხედავად ეკლესიის წესდების დამოწმებისა მთავრობის მიერ, მისი დებულებები არ არიან კონსტიტუციის დებულებებზე მაღალი ძალის მქონე, პალატა მიიჩნევს, რომ მოცემული არგუმენტი წარმოადგენს ეროვნული კანონმდებლობის კითხვის ნიშნის ქვეშ დაყენებას იმის გამო, რომ განსახილველი დებულებანი არაკონსტიტუციურია და უგულვებელყობს ნორმათა იერარქიას. თუმცა, სასამართლო არ თვლის, რომ მან უნდა განიხილოს არგუმენტი, რომელიც ეხება "დამხმარე კანონმდებლობის" ჯეროვანებას. ხელშემკვრელი მხარეების ეროვნული კანონმდებლობის ინტერპრეტაცია უპირატესად წარმოადგენს ეროვნული სასამართლოების უფლებამოსილებას (იხ. სხვა მრავალს შორის, Rekvényi v. Hungary [GC], no. 25390/94, § 35, ECHR 1999‑III). ამ მხრივ უნდა აღინიშნოს, რომ საოლქო სასამართლო, რომელიც გახლდათ საბოლოო ინსტანციის სასამართლო მოცემულ საქმეში, შემოიფარგლა ზოგადი დასკვნით მასზედ, რომ N. 54/2003 კანონის მიხედვით შიდა რეგულაციები არ შეიძლება შეიცავდეს რაიმე დებულებას რომელიც ეწინააღმდეგება კონსტიტუციასა თუ სხვა კანონებს. განსხვავებით პირველი ინსტანციის სასამართლოსაგან, მას არ განუხილავს კონკრეტული საკითხი თუ რამდენად იყო არქიეპოსკოპოსის გარეშე პროფესიული კავშირის შექმნის აკრძალვა შესაბამისობაში კონსტიტუციის დებულებებთან. თუმცა, სტრასბურგის სასამართლო მიიჩნევს, რომ იმის გამო, რომ საოლქო სასამართლო გადაწყვეტილებაში დაეფუძნა ეკლესიის წესდებას, მან არაპირდაპირ მიიჩნია, რომ წესდების დებულებანი არ ეწინააღდეგებოდა კონსტიტუციას.

157. შესაბამისად, სასამართლო მზად არის გაიზიაროს, მსგავსად ეროვნული სასამართლოებისა, რომ გასაჩივრებულ ჩარევას ჰქონდა კანონიერი საფუძველი რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის წესდების დებულებების სახით და რომ მოცემული დებულებანი აკმაყოფილებდნენ სასამართლო პრაქტიკით დადგენილ "კანონიერების" მოთხოვნას (იხ.mutatis mutandis, Miroļubovs and Others, ციტირებული ზემოთ, § 78).

158. დაბოლოს, დიდი პალატა ეთანხმება მხარეებს, რომ ჩარევას ჰქონდა კანონიერი მიზანი 11.2 მუხის მიხედვით, კერძოდ სხვათა, კერძოდ კი რუმინეთის მართლმადიდებლური ეკლესიის უფლებების დაცვა. განსხვავებით პალატისაგან, მას არ გააჩნია მიზეზი მოიხმოს არეულობის პრევენციის დამატებითი მიზანი.

(გ) რამდენად იყო ჩარევა "აუცილებელი დემოკრატიულ საზოგადოებაში"

159. სტრასბურგის სასამართლო მიიჩნევს, რომ ეროვნული სასამართლოების ვალდებულება გახლავთ იმის უზრუნველყოფა, რომ გაერთიანების თავისუფლება და რელიგიური გაერთიანების ავტონომია იყოს შესაბამისი კანონმდებლობის, მათ შორის კონვენციის, შესაბამად დაცული. როდესაც საქმე ეხება გაერთიანების თავისუფლებაში ჩარევას, კონვენციის მე-9 მუხლის მიხედვით რელიგიურ გაერთიანებებს უფლება აქვთ ჰქონდეთ საკუთარი მოსაზრება მის წევრთა იმ კოლექტიურ საქმიანობებზე, რომელმაც შესაძლოა საფრთხე შეუქმნას მის ავტონომიას და რომ მოცემული მოსაზრება პატივცემული უნდა იყოს ეროვნული ხელისუფლების მიერ. თუმცა, რელიგიური გაერთიანების მხრიდან მხოლოდ იმაზე მითითება, რომ არსებობს ან პოტენციურად შესაძლოა არსებობდეს ავტონომიისადმი საფრთხე არ არის საკმარისი, კონვენციის მე-11 მუხლით განსაზღვრული, მისი წევრების პროფესიული კავშირის უფლებაში ჩარევის გასამართლებლად. მან ასევე უნდა დაადასტუროს, ყოველი საქმის გარემოებებიდან გამომდინარე, რომ საფრთხე რეალურია და მნიშნველოვანი და რომ გაერთიანების თავისუფლებაში გასაჩივრებული ჩარევა არ სცილდება იმ საზღვრებს, რომელიც აუცილებელია საფრთხის თავიდან ასაცილებლად და რომ მიზნად არ ისახავს რაიმე ისეთ მიზეზს, რომელიც არ არის დაკავშირებული რელიგიური გაერთიანების ავტონომიასთან. ეროვნულმა საამართოებმა უნდა უზრუნველყონ, რომ ყოველი ზემორე პირობა დაკმაყოფილებულია საქმეში სიღრმისეული ჩაძიებისა და ურთიერთსაპირისპირო ინტერესების დაბალანსების გზით (იხ.mutatis mutandis, Schüth v. Germany, no. 1620/03, § 67, ECHR 2010, და Siebenhaar v. Germany, no. 18136/02, § 45, 3 თებერვალი 2011 ).

160. მართალია სახელმწიფოს, როგორც წესი, შეფასების ფართო ზღვარი აქვს მსგავს შემთხვევებში, ანუ მაშინ როდესაც დაცულ უნდა იქნას ბალანსი კერძო ინტერესებსა და სხვადასხვა კონვენციურ უფლებებს შორის (იხ. mutatis mutandis, Evans v. the United Kingdom [GC], no. 6339/05, § 77, ECHR 2007‑I), საჩივარ შედეგი, პრინციპში არ უნდა განსხვავდებოდეს იმის მიხედვით თუ ვინ შემოიტანა საჩივარი - იმ პირებმა რომელთა გაერთიანების თავისუფლებაც შეიზღუდა კონვენციის მე-11 მუხლით თუ იმ რელიგიური გაერთიანების მიერ, რომელიც კონვენციის მე-9 და მე-11 მუხლებით დავობს მისი რელიგიური ავტონომიის დარღვევის შესახებ.

161. წინამდებარე საქმეში მთავარი საკითხი ეხება მომჩივანი კავშირის აღიარებაზე უარს. სასამართლოში, მომჩივანი კავშირის რეგისტრაციაზე განაცხადის განხილვისას ეპარქიამ, რომელიც ეწინააღმდეგებოდა აღიარებას, აღნიშნა, რომ კავშირის წესდებაში ჩამოყალიბებული საქმიანობანი შეუსაბამო იყო მღვდლების მიერ აღსაყდრებისას და არქიეპისკოპოსის წინაშე ნაკისრ ვალდეულეებთან. იგი ამტკიცებდა, რომ ეკლესიის სტრუქტურაში ამ ტიპის ახალი ორგანოს შექმნა დიდწილად დააზიანებდა რელიგიური გაერთიანების თავისუფლებას მოახდინონ თვითორგანიზება საკუთარი ტრადიციების საფუძველზე და რომ, შესაბამისად, პროფესიული კავშირის დაფუძნება დიდი ალბათობით საფრთხეს შეუქმნიდა ეკლესიის ტრადიციულ იერარქიულ სტრუქტურას. ამის გამო, იგი აცხადებდა, რომ აუცილებელი იყო მომჩვანი კავშირის მიერ მოთხოვნილი პროფესიული კავშირის თავისუფლების შეზღუდვა.

162. კრაიოვას საეპისკოპოსოს მიერ ეროვნული სასამართლოების წინაშე წამოყენებული არგუმენტების გათვალისწინებით, სასამართლო მიიჩნევს, რომ გონივრული იყო საოლქო სასამართლოს მიერ იმის მიჩნევა, რომ მომჩივანი კავშირის რეგისტრაციის დაშვება რეალურ საფრთხეს შეუქმნიდა მოცემული რელიგიური გაერთიანების ავტონომიას.

163. ამ მხრივ, სასამართლო მიუთითებს, რომ რუმინეთში, ყველა რელიგიური დენომინაცია უფლებამოსილია მიიღოს საკუთარი შიდა რეგულაციები და მიიღოს გადაწყვეტილებანი საკუთარ საქმიანობასთან, პერსონალის დაქირავებასა და სამღვდელოებასთან ურთიერთობაში (იხ. პარაგრაფი 29 ზემოთ). რელიგიული გაერთიანებების ავტონომიის პრინციპი უმთავრესია რუმინეთის სახელმწიფოსა და მის ტერიტორიაზე აღიარებულ რელიგიურ გაერთიანებებს, მათ შორის რუმინეთის მართლმადიდებელ ეკლესიას შორის. როგორც მთავრობამ აღნიშნა, რუმინეთის მართლმადიდებელი სამღვდელოება და შესაბამისად მომჩივანი კავშირის წევრი მღვდლებიც, ახორციელებენ საქმიანობას მათი ფიცის, ეპისკოპოსის წინაშე ნაკისრი ვალდებულებებისა და ამ უკანასკნელის მიერ მიღებული გადაწყვეტილებების საფუძველზე; რუმინეთის მართლმადიდებელმა ეკლესიამ აირჩია მის წესდებაში არ გაეთვალისწინებინა ამ მხრივ რელევანტური შრომითი სამართლის დებულებანი, გადაწყვეტილება, რომელიც დამოწმებულ იქნა რელიგიური გაერთიანებების ავტონომიის პრინციპის მიხედვით, მთავრობის ბრძანებულებით.

164. მომჩივანი კავშირის მიერ წესდებაში მოცემული მიზნების გათვალისწინებით, განსაკუთრებით - ინიციატივის ხელშეწყობა, შეჯიბრებითობა და წევრების გამოხატვის თავისუფლება, რაც უზრუნველყოფს ერთი წევრის მონაწილეობას წმინდა სინოდის სხდომაზე, წლიური ფინანსური ანგარიშის მოთხოვნას არქიეპოსკოპოსისაგან და გაფიცვის წევრების ინტერესის დაცვის ფორმად გამოყენებას, სასამართლო არ მიიჩნევს, რომ ეროვნული სასამართლოების გადაწყვეტილება რელიგიური დენომინაციების ავტონომიის პატივისცემასთან მიმართებაში, განსაკუთრებით კი სახელმწიფოს ფუნქიის გათვალისწინებით შეინარჩუნოს ამგვარი ავტონომია, არ იყო გონივრულობას მოკლებული.

165. ამ მხრივ სასამართლო მიუთითებს, რომ მას არაერთგზის აღუნიშნავს სახელმწიფოს როლი რელიგიების, რწმენისა თუ მრწამსის ნეიტრალურ და დამოუკიდებელ საქმიანობის ხელშეწყობაში. სახელმწიფოს როლი გახლავთ დემოკრატიულ საზოგადოებაში საჯარო წესრიგის, რელიგიური ჰარმონიისა და ტოლერანტობის უზრუნველყოფა განსხვავებულ ჯგუფებს შორის (იხ. სხვა მრავალს შორის Hasan and Chaush, ციტირებული ზემოთ, § 78, და Leyla Şahin, ციტირებული ზემოთ, § 107). სასამართლო კიდევ ერთხელ ადასტურებს მის პოზიციას მოცემულ საქმეში. სახელმწიფოს მიერ აღიარებული რელიგიური გაერთიანებების ავტონომიის პატივისცემა მოიცავს სახელმწიფოს მიერ მოცემული გაერთიანებების უფლების გათვალისწინებას უპასუხონ, მათი წესებისა და ინტერესების მიხედვით, ნებისმიერ დისიდენტურ მოქმედებას რომელმაც შესაძლოა საფრთხე შეუქმნას მის კავშირს, სახესა თუ ერთობას. შესაბამისად, ეროვნული სასამართოს ფუნქცია არ გახლავთ არბიტრის როლის შესრულება რელიგიურ გაერთიანებებსა და მათში არსებულ ან პოტენციურ დისიდენტურ მოძრაობებს შორის.

166. მის ხელთ არსებული ინფორმაციის გათვალისწინებით, სასამართლო იზიარებს მოპასუხე მთავრობის ხედვაას მასზედ, რომ მომჩივანი კავშირის რეგისტრაციაზე უარით სახელმწიფომ უარი განაცხადა ჩარეულიყო რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის ორგანიზაციასა და მოქმედების წესებში, რითიც დაიცვა კონვენციის მე-9 მუხლით დადგენილი ნეიტრალიტეტის ვალდებულება. ამჯერად დასადგენია თუ რამდენად აკმაყოფილებდა საოლქო სასამართლოს მიერ მომჩივანი კავშირის რეგისტრაციაზე უარი დემოკრატიული საზოგადოებაში აუცილებლობის მოთხოვნებს (იხ. პარაგრაფი 159 ზემოთ).

167. პალატის უმრავლესობამ ამ შეკითხვას უარყოფითი პასუხი გასცა. მათ მიუთითეს, რომ საოლქო სასამართლომ სათანადოდ არ გაითვალისწინა ყველა არგუმენტი, რომელიც გაამართლებდა უარს დაერეგისტრირებინა პროფესიული კავშირი მხოლოდ რელიგიურ საფუძვლებზე ეკლესიის წესდების შესაბამისად (იხ. პარაგრაფი 77 და შემდეგი პალატის გადაწყვეტილებაში).

168. დიდი პალატა არ იზიარებს მოცემულ დასკვნას. იგი მიიჩნევს, რომ საოლქო სასამართლომ უარი მომჩივან კავშირს რეგისტრაციაზე უთხრა მას შემდეგ, რაც მისმა განაცხადმა არ დააკმაყოფილა ეკლესიის წესდებით დადგენილი მოთხოვნები რადგან მისმა წევრებმა არ დააკმაყოფილეს ასოციაციის დაფუძნებისათვის დადგენილი სპეფიციკური წესები. სასამართლო მიიჩნევს, რომ ამგვარი მიდგომის შედეგად, საოლქო სასამართლო დაეფუძნა რელიგიური გაერთიანებების ავტონომიის პრინციპს; მომჩივანი კავშირისათვის რეგისტრაციაზე უარი არქიეპოსკოპოსისაგან თანხმობის არარსებობის საფუძველზე წარმოადგენდა რელიგიური გაერთიანების უფლებიდან გამომდინარე პირდაპირ შედეგს, ჰქონდა რა ამ უკანასკნელს უფლება დაეფუძნებინა მისი ორგანიზაციულ მოწყობა და მოქმედება მისსავე წესდებაზე.

169. ამასთანავე, მომჩივან კავშირს არ წამოუყენებია არანაირი მიზეზი რათა გაემართლებინა არქიეპოსკოპოსისაგან ოფიციალურად ნებართვის არ მოთხოვნა. მიუხედავად ამისა, ეროვნულმა სასამართლოებმა გამოასწორეს მოცემული უმოქმედობა და ჰკითხეს კრაიოვას საეპოსკოპოსოს მოსაზრება, თუ რამდენად ჩაანაცვლებდა ეკლესიის წესდების მიხედვით მოქმედ საკონსულტაციო და სათათბირო ორგანოებს მომჩივანი კავშირის დაფუძნება; მისი ავტორიზების შემთხვევაში თუ გამოიწვევდა ახალ ორგანოსთან - პროფესიულ კავშირთან - თანამშრომლობის ვალდებულებას, იმის გათვალისწინებით, რომ ამ უკანასკნელს არ ექნებოდა ვალდებულება დამორილებოდა ეკლესიის ტრადიციებს და კონსულტირებისა და სათათბირო საკითხებზე კანონიკურ წესებს. სასამართლოების მიერ საკითხის განხილვა ადასტურებს, რომ ეკლესიის ხელისუფალთა მიერ აღნიშნული საფრთხე სავარაუდო და მნიშვნელოვანი იყო და რომ მათ მიერ წამოყენებული მიზეზები უშუალო კავშირში იყო მოცემული რელიგიური გაერთიანების ავტონომიასთან და რომ მომჩივანი კავშირის რეგისტრაციაზე უარი იფარგლებოდა მოცემული საფრთხის თავიდან აცილების აუცილებლობის ფარგლებით.

170. ზოგადად, სასამართლო აღნიშნავს, რომ რუმინეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის წესდება არ აწესებს სრულ აკრძალვას მისი სამღვდელოების მიმართ შექმნან პროფესიული კავშირები საკუთარი კანონიერი უფლებებისა და ინტერესების დასაცავად. შესაბამისად, მომჩივანი კავშირის წევრებს არაფერი უშლიდა ხელს ესარგებლად კონვენციის მე-11 მუხლით დადგენილი უფლებით და შეექმნათ იმგვარი პროფესიული კავშირი, რომელიც ემსახურება ეკლესიის წესდებასთან შესაბამისობაში მყოფ მიზნებს და არ დაეყენებინა კითხვის ნიშნის ქვეშ ეკლესიის ტრადიციული იერარქიული სტრუქტურა და გადაწყვეტილების მიღების პროცედურები. სასამართლო აღნიშნავს, რომ მომჩივანი კავშირის წევრები თავისუფალნი არიან გაერთიანდნენ რუმინეთის მართლმადიდებელ ეკლესიაში მოქმედ ნებისმიერ ასოციაციაში, იმ პირობით რომ ეს უკანასკნელი ავტორიზებულია ეროვნული სასამართლოების მიერ და მოქმედებს ეკლესიის წესდებით დადგენილი მოთხოვნების შესაბამისად (იხ. პარაგრაფი 52 ზემოთ).

171. დაბოლოს, სასამართლო ითვალისწინებს იმ კონსტიტუციური მოდელების მრავალფეროვნებას რომელიც არეგულირებს ურთიერთობას სახელმწიფოებსა და რელიგიურ დენომინაციებს შორის ევროპაში. მოცემულ საკითხზე ევროპული კონსესუსის ნაკლებობის გათვალისწინებით (იხ. პარაგრაფი 61 ზემოთ), სასამართლო მიიჩნევს, რომს სახელმწიფოს გააჩნია შეფასების ფართო ზღვარი მოცემულ სფეროში, რაც მოიცავს უფლებას მიიღოს გადაწყვეტილება მასზედ აღიაროს თუ არა პროფესიული კავშირები, რომლებიც მოქმედებენ რელიგიურ გაერთიანებებში და ისახავენ მიზნებს, რომელმაც შესაძლოა დაბრკოლება შეუქმნას მოცემული გაერთიანების ავტონომიას.

172. დასკვნის სახით, საოლქო სასამართლოს გადაწყვეტილებაში მოხმობილი არგუმენტების გათვალისწინებით, მომჩივანი კავშირის რეგისტრაციაზე უარი არ სცილდებოდა მოცემულ სფეროში ეროვნული ხელისუფლების შეფასების ზღვარს და შესაბამისად არ იყო არაპროპორციული.

173. შესაბამისად, ადგილი არ ჰქონია კონვენციის მე-11 მუხლის დარღვევას.

 

 

აღნიშნულის გათვალისწინებით, სასამართლო

 

1. ადგენს, ერთხმად, რომ მთავრობა ესტოპირებულია საჩივრის ანონიმურობის საკითხის დაყენებისაგან;

2. ადგენს, ერთხმად, რომ მომჩივანი კავშირი ესტოპირებულია კონვენციის 34-ე მუხლის დარღვევის მტკიცებისაგან იმ მოვლენებთან მიმართებაში, რომელსაც ადგილი ჰქონდა პალატის გადაწყვეტილების გამოტანამდე, ხოლო რაც შეეხება შემდგომ მოვლენებს, მოპასუხე მთავრობას არ დაურღვევია კონვენციის 34-ე მუხლით ნაკისრი ვალდებულებანი;

3. ადგენს, თერთმეტი ხმით ექვსის წინააღმდეგ, რომ ადგილი არ ჰქონია კონვენციის მე-11 მუხლის დარღვევას.

 

შესრულებულია ინგლისურ და ფრანგულ ენებზე და გაცხადებულია საჯარო მოსმენაზე ადამიანის უფლებათა შენობაში, სტრასბურგში 2013 წლის 9 ივლისს.

 

მაიკლ ო’ბოილი                                                                                       დინ სპილმანი

სასამართლო გამწესრიგებლის მოადგილე                                               პრეზიდენტი

 

 

კონვენციის 45 § 2 მუხლისა და სასამართლოს რეგლამენტის 74 § 2 მუხლის მიხედვით, გადაწყვეტილებას თან ერთვის შემდეგი ცალკეული მოსაზრებანი:

(ა) მოსამართლე ვოიტიზეკის თანმხვედრი მოსაზრება;

(ბ) მოსამართლეების სპილმანი, ვილიგერი, ლოპეს გერა, ბიანკუ, მოზე და იადერბლომის ერთობლივი ნაწილობრივ განსხვავებული მოსაზრება;

დ.ს.

მ.ო’ბ

 

მოცემულ თარგმანს არ ერთვის განსხვავებული მოსაზრებანი, თუმცა იგი თან ახლავს ოფიციალურ, ინგლისურ და/ან ფრანგულ ენაზე წარმოდგენილ გადაწყვეტილებას და ხელმისაწვდომია სასამართლოს პრაქტიკის მონაცემთა ბაზაში - HUDOC.

 

© ევროპის საბჭო/ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო, 2013

ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს ოფიციალური ენებია ინგლისური და ფრანგული. წინამდებარე თარგმანი გაკეთდა ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებების ნდობის ფონდის მხარდაჭერით (www.coe.int/humanrightstrustfund). თარგმანი სასამართლოსთვის სავალდებულო იურიდიული ძალის მქონე არაა და სასამართლო მის ხარისხზე პასუხს არ აგებს. თარგმანის ჩამოტვირთვა შესაძლებელია ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტული სამართლის მონაცემთა ბაზიდან (http://hudoc.echr.coe.int), ან ნებისმიერი სხვა მონაცემთა ბაზიდან, რომელსაც სასამართლომ წინამდებარე თარგმანი გადასცა. თარგმანის გამოყენება არაკომერციული მიზნებისთვის ნებადართულია იმ პირობით, რომ მოხდება საქმის სრული დასახელების ციტირება, ზემოთ მოცემული საავტორო უფლებებისა და ადამიანის უფლებების ნდობის ფონდის შესახებ შენიშნვის მითითებით. წინამდებარე თარგმანის, ან მისი ნაწილის, კომერციული მიზნებით გამოყენების სურვილის შემთხვევაში, გთხოვთ, მიმართოთ This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. .

© Council of Europe/European Court of Human Rights, 2013.

The official languages of the European Court of Human Rights are English and French. This translation was commissioned with the support of the Human Rights Trust Fund of the Council of Europe (www.coe.int/humanrightstrustfund). It does not bind the Court, nor does the Court take any responsibility for the quality thereof. It may be downloaded from the HUDOC case-law database of the European Court of Human Rights (http://hudoc.echr.coe.int) or from any other database with which the Court has shared it. It may be reproduced for non-commercial purposes on condition that the full title of the case is cited, together with the above copyright indication and reference to the Human Rights Trust Fund. If it is intended to use any part of this translation for commercial purposes, please contact This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. .

© Conseil de l’Europe/Cour européenne des droits de l’homme, 2013.

Les langues officielles de la Cour européenne des droits de l’homme sont le français et l’anglais. La présente traduction a été effectuée avec le soutien du Fonds fiduciaire pour les droits de l’homme du Conseil de l’Europe (www.coe.int/humanrightstrustfund). Elle ne lie pas la Cour, et celle-ci décline toute responsabilité quant à sa qualité. Elle peut être téléchargée à partir de HUDOC, la base de jurisprudence de la Cour européenne des droits de l’homme (http://hudoc.echr.coe.int), ou de toute autre base de données à laquelle HUDOC l’a communiquée. Elle peut être reproduite à des fins non commerciales, sous réserve que le titre de l’affaire soit cité en entier et s’accompagne de l’indication de copyright ci-dessus ainsi que de la référence au Fonds fiduciaire pour les droits de l’homme. Toute personne souhaitant se servir de tout ou partie de la présente traduction à des fins commerciales est invitée à le signaler à l’adresse suivante : This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. .