ზორიკა იოვანოვიჩი სერბეთის წინააღმდეგ

Zorica Jovanović v. Serbia

საჩივრის ნომერი: 21794/08 PDF summary

მოპასუხე სახელმწიფო: სერბეთი

გადაწყვეტილების მირების თარიღი: 09/09/2013

შედეგი: მე-8 მუხლის დარღვევა - პირადი და ოჯახური ცხოვრების პატივისცემის უფლება (მუხლი 8.1 - ოჯახური ცხოვრების პატივისცემა)

მოპასუხე სახელმწიფომ უნდა მიიღოს ზოგადი ხასიათის ზომები (მუხლი 46.2 - რეგულაციების ცვლილებები, საკანონმდებლო ცვლილებები)

არამატერიალური ზარალი - დაკმაყოფილდა

განსხვავებული აზრი: არა

საკვანძო სიტყვები:

(მუხლი 8) პირადი და ოჯახური ცხოვრების პატივისცემა

(მუხლი 8.1) ოჯახური ცხოვრების პატივისცემა

(მუხლი 35) დასაშვებობის კრიტერიუმი

(მუხლი 35.1) შიდასამართლებრივი საშუალებების ამოწურვა

(მუხლი 41) სამართლიანი დაკმაყოფილება [ზოგადი]

(მუხლი 46) სავალდებულო ძალა და განჩინებათა აღსრულება

(მუხლი 46.2) განჩინების აღსრულება

(მუხლი 46.2) ზოგადი ხასიათის ზომები

(მუხლი 46.2) რეგულაციების ცვლილებები

(მუხლი 46.2) საკანონმდებლო ცვლილებები

წინამდებარე თარგამნი გაკეთდა ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებების ნდობის ფონდის მხარდაჭერით (www.coe.int/humanrightstrustfund). თარგმანი სასამართლოსთვის სავალდებულო ძალის მქონე არაა. დამატებითი ინფორმაციისთვის იხილეთ დოკუმენტის ბოლოში მოცემული შენიშვნა საავტორო უფლებების შესახებ.

This translation was commissioned with the support of the Human Rights Trust Fund of the Council of Europe (www.coe.int/humanrightstrustfund). It does not bind the Court. For further information see the full copyright indication at the end of this document.

La présente traduction a été effectuée avec le soutien du Fonds fiduciaire pour les droits de l’homme du Conseil de l’Europe (www.coe.int/humanrightstrustfund). Elle ne lie pas la Cour. Pour plus de renseignements veuillez lire l’indication de copyright/droits d’auteur à la fin du présent document.

საქმეზე ზორიკა იოვანოვიჩი სერბეთის წინააღმდეგ (Zorica Jovanović v. Serbia),

ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს (მეორე სექცია) პალატამ შემდეგი შემადგენლობით:

გუიდო რაიმონდი, თავმჯდომარე,
დანუტე იოჩიენე,
პეერ ლორენზენი,
დრაგოლიუბ პოპოვიჩი,
ისილ კარაკასი,
ნებოისა ვუჩინიცი,
პაოლო პინტო დე ალბუკერკე, მოსამართლეები,
და ფრანსუაზ ელენს-პასოსი, სექციის მდივნის მოადგილე,

ითათბირა 2013 წლის 5 მარტს და ამავე დღეს მიიღო წინამდებარე გადაწყვეტილება:

პროცედურა

1. საქმის წარმოება დაიწყო ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა ევროპული კონვენციის (“კონვენცია”) 34-ე მუხლის საფუძველზე 2008 წლის 22 აპრილს სერბეთის მოქალაქის, ქალბატონ ზორიკა იოვანოვიჩის (“განმცხადებელი”) მიერ სერბეთის წინააღმდეგ სასამართლოსთვის განაცხადის (# 21794/08) წარდგენით.

2. განმცხადებელს, რომელიც უფასო იურიდიული დახმარებით სარგებლობდა, წარმოადგენდა ბატონი დ. გოვედარიცა, ბატოჩინაში მოღვაწე ადვოკატი. სერბეთს (“მოპასუხე სახელმწიფო”) წარმოადგენდა სახელმწიფო წარმოამდგენელი, ბატონი ს. კარიჩი.

3. განმცხადებელი ჩიოდა სერბეთის სახელმწიფო ორგანოების მიერ მისი ვაჟის ბედის შესახებ ინფორმაციის მიუწოდებლობის გამო, რომელიც სავარაუდოდ გარდაიცვალა სახელმწიფო საავადმყოფოში და ამასთან მიმართებით რაიმე ფორმით სათანადო დაკმაყოფილება არ მომხდარა.

4. 2011 წლის 12 აპრილს განაცხადი წარედგინა მოპასუხე სახელმწიფოს. ასევე გადაწყდა მის დასაშვებობაზე მსჯელობა და არსებითი განხილვა ერთდროულად (29.1 მუხლი).

ფაქტები

I. საქმის გარემოებები

5. განმცხადებელი დაიბადა 1953 წელს და ცხოვრობს ბატოჩინაში.

6. მხარეთა მიერ წარმოდგენილი საქმის ფაქტობრივი გარემოებები მოკლედ შემდეგია:

A. განმცხადებლის საქმის კონკრეტული ფაქტები

7. 1983 წლის 28 ოქტომბერს განმცხადებელს შეეძინა ჯანმრთელი ბიჭი კუპრიას სამედიცინო ცენტრში (“the ĆMC”), სახელმწიფო საავადმყოფოში.

8. 1983 წლის 28-დან 30 ოქტომბრამდე, ĆMC-ში ყოფნისას განმცხადებელს მუდმივი კონტაქტი ქონდა საკუთარ შვილთან.

9. 1983 წლის 30 ოქტომბერს განმცხადებელს ექიმებმა შეატყობინეს, რომ მასაც და მის შვილსაც მომდევნო დღეს გაწერდნენ საავადმყოფოდან.

10. იმ საღამოს განმცხადებელი შვილთან ერთად იმყოფებოდა დაახლოებით ღამის 11 საათამდე, როდესაც ის გადაიყვანეს ახალშობილთა ოთახში. ეს სტანდარტული პროცედურა იყო და განმცხადებლის შვილს არანაირი სამედიცინო პრობლემა არ ქონდა იმ მომენატისთვის.

11. 1983 წლის 31 ოქტომბერს დილის 6.30 საათზე მორიგე ექიმმა განმცხადებელს შეატყობინა, რომ “მისი შვილი გარდაიცვალა”. ამის გაგებისთანავე განმცხადებელი გაიქცა ჰოლის გავლით ოთახისკენ, სადაც მისმა შვილმა ღამე გაატარა. თუმცა ის ფიზიკურად შეაკავა ორმა სანიტარმა. ექთანმა ცადა კიდეც მისთვის დამამშვიდებელი ინექციის გაკეთება, მაგრამ განმცხადებელმა წარმატებით დააღწია თავი ამ მცდელობას. ბოლოს, არ ქონდა რა სხვა გამოსავალი და იმყოფებოდა შოკურ მდგომარეობაში, განმცხადებელი გაეწერა ĆMC-დან. მის ნათესავებს აცნობეს რომ გვამის გაკვეთა ჩატარდებოდა ბელგრადში, ამიტომაც ვერ ატანდნენ ბავშვის ცხედარს მშობლებს. განმცხადებელი და მისი ოჯახი კვლავ დაბნეულები იყვნენ, ვერ გაეგოთ რატომ უნდა ჩატარებულიყო გაკვეთა ბელგრადში, რაც ĆMC-ის ჩვეული პრაქტიკისგან აშკარა გადახვევა იყო.

12. 2001 წლიდან, უფრო კონკრეტულად კი 2002 წლიდან სერბეთის მედიამ აქტიურად დაიწყო განმცხადებლის საქმის მსგავსი მრავალი შემთხვევის გაშუქება (იხილეთ მაგალითად http://www.kradjabeba.org, ბოლო ვიზიტი 2013 წლის 29 იანვარს).

13. 2002 წლის 24 ოქტომბერს ĆMC -ს წერილობით მიმართა და მოითხოვა ყველა დოკუმენტი, რომელიც დაკავშირებული იყო მისი ვაჟის სიკვდილთან.

14. 2002 წლის 12 ნოემბერს განმცხადებელს ĆMC-მა შეატყობინა, რომ მისი ვაჟი გარდაიცვალა 1983 წლის 31 ოქტომბერს, დილის 7.15 საათზე და მისი სიკვდილი შეფასდა როგორც “exitus non sigmata”, რაც ნიშნავს გარდაცვალებას უცნობი მიზეზებით. ĆMC-ი განმარტავდა, რომ სხვა ინფორმაცია არ იყო ხელმისაწვდომი, რადგანაც მისი არქივი დაიტბორა ამ დროის მანძილზე და მრავალი დოკუმენტი განადგურდა.

15. 2002 წლის 22 ნოემბერს განმცხადებლის მოთხოვნის პასუხად კუპრუიას მუნიციპალიტეტმა შეატყობინა მას, რომ მისი ვაჟის დაბადება რეგისტრირებულია მინიციპალურ ჩანაწერებში, მაგრამ გარდაცვალება არა.

16. 2003 წლის 10 იანვარს განმცხადებლის მეუღლემ (ბავშვის მამამ) სისხლის სამართლის საჩივარი წარადგინა კუპრიას მუნიციპალიტეტის სახელმწიფო პროკურორის სამსახურში ĆMC-ის სამედიცინო პერსონალის წინააღმდეგ, რომელთაც განმცხადებელი ასახელებდა “მისი ვაჟის გატაცებისთვის” პასუხისმგებელ პირებად.

17. 2003 წლის 15 ოქტომბერს კუპრიას მინიციპალიტეტის სახელმწიფო პროკურორის სამსახურმა არ დააკმაყოფილა საჩივარი როგორც დაუსაბუთებელი, რადგანაც “არსებობდა იმის მტკიცებულება, რომ [განმცხადებლის] ვაჟი გარდაიცვალა 983 წლის 31 ოქტომბერს”. სხვა რაიმე დასაბუთება არ წარმოუდგენიათ და არ იყო მითითება იმის შესახებ, ჩატარდა თუ არა რაიმე წინასწარი გამოძიება.

18. 2004 წლის მარტში კუპრიას მუნიციპალიტეტმა დაადასტურა მისი 2002 წლის 22 ნოემბრის წერილის შინაარსი.

19. 2004 წლის 29 აპრილს ĆMC-მა წარმოადგინა მისი შიდა ჩანაწერები 2002 წლის 12 ნოემბრის პასუხის გასამყარებლად.

20. 2007 წლის 19 სექტემბერს კუპრიას მუნიციპალიტეტმა დაადასტურა, რომ განმცხადებლის ვაჟის გარდაცვალება არასდროს გაფორმებულა.

21. 2007 წლის 28 დეკემბერს კუპრიას მინიციპალიტეტმა განმცხადებელს მიაწოდა მისი ვაჟის დაბადების მოწმობის და ĆMC-ისმიერ დაბადების რეგისტრაციის მოთხოვნის ასლები, მის მიერ ადრე წარდგენილი მოთხოვნის პასუხად.

22. განმცხადებლის ვაჟის ცხედარი არც მას და არც მის ოჯახს არ გადაცემიათ. არც გვამის გაკვეთის დასკვნა გადაცემიათ და არც ის შეატყობინეს, სავარაუდოდ სად და როდის დაკრძალეს.

23. 2009 წლის 12 ივნისიდან 2011 წლის 20 ივლისამდე განმცხადებელი რეგულარულად მკურნალობდა კრაგუიევაკის კლინიკურ ცენტრში დეპრესიასთან დაკავშირებულ სიმპტომებზე, რომლებიც თარიღდებოდა 1999 წლით, განსაკუთრებით 2001 წლით.

B. სხვა რელევანტური ფაქტები

1. ახალი პროცედურების მიღება

24. ჯანმრთელობის დაცვის სამინისტროს მიერ 2003 წლის 17 ივნისს ორგანიზებულ შეხვედრაზე საავადმყოფოში გარდაცვლილ ახალშობილთა დაკრძალვის შესახებ გადაწყდა, რომ გარდაცვლილი ახალშობილი მშობლებს გადაეცემოდა მხოლოდ იმ შემთხვევაში თუ ისინი ხელს მოაწერდნენ საგანგებოდ ამ მიზნისთვის შექმნილ ფორმას.

25. სახელმწიფო დამკრძალავი კომპანიის (JKP Pogrebne usluge) 2003 წლის 17 ოქტომბრის სპეციალური მოთხოვნის პასუხად ბელგრადში არსებული ყველა სამედიცინო დაწესებულება დათანხმდა პროცედურის შესრულებას, რომლის თანახმად აუცილებელია საგანგებო დეკლარაციის ხელმოწერა (ა) მშობლების ან ოჯახის სხვა წევრების მიერ, იმის დასტურად, რომ საავადმყოფომ მათ შეატყობინა გარდაცვალების შესახებ და თავად გაუწევენ ორგანიზებას დაკრძალვას ან (ბ) იურიდიული პირის ან მისი წარმოამდგენლის მიერ, იმის დასტურად, რომ ის დაგეგმავს დაკრძალვას, რადგანაც სხვებმა უარი განაცხადეს ან არ შეეძლოთ დაკრძალვის ორგანიზება. ამგვარი დეკლარაციის არ არსებობის შემთხვევაში სახელმწიფო დამკრძალავი კომპანია უფლებამოსილი იყო უარი განეცხადებია საავადმყოფოებიდან ცხედრის გადასვენებაზე.

2. 2006 წლის 14 ივლისის საპარლამენტო ანგარიში (Izveštaj o radu anketnog odbora obrazovanog radi utvrđivanja istine o novorođenoj deci nestaloj iz porodilišta u više gradova Srbije)

26. 2005 წელს განმცხადებლის მსგავს მდგომაროებაში მყოფმა ასობით მშობელმა, რომელთა ახალშობილი შვილები “გაუჩნარდნენ” საავადმყოფოში მათი სავარაუდო გარდაცვალების შედეგად, განსაკუთრებით 1970-იან, 1980-იან და 1990-იან წლებში, სერბეთის პარლამენტს მიმართეს სათანადო დაკმაყოფილების მოთხოვნით.

27. 2006 წლის 14 ივლისს პარლამენტმა ოფიციალურად დაამტკიცა ამ მიზნით შექმნილი საგამოძიებო კომიტეტის ანგარიში. ანგარიშში აისახა შემდეგი დასკვნები, inter alia, რომ (ა) შესაბამის დროს მოქმედ კანონმდებლობას და სხვადასხვა სახელმწიფო უწყებებსა და ჯანდაცვის ორგანოებში არსებულ პროცედურებს სერიოზული ხარვეზები ქონდა; (ბ) არსებული მდგომარეობა ხსნიდა მშობლების ეჭვებსა და დარდს იმის შესახებ, თუ რა ბედი ეწიათ მათ შვილებს; (გ) არსებული ხანდაზმულობის ვადების გათვალისწინებით ვერანაირი სათანადო დაკმაყოფილება ვერ იქნებოდა შესაძლებელი სისხლის სამართლის წესით (იხილეთ 34-ე პარაგრაფი); და (დ) შესაბამისად, ყველა სახელმწიფო ორგანოს ერთობლივი ძალისხმევა და ასევე შესაბამისი კანონმდებლობაში ცვლილებები აუცილებელი იყო მშობლებისთვის ადეკვატური სათანადო დაკმაყოფილების უზრუნველსაყოფად.

3. პარლამენტის თავმჯდომარის განცხადებები

28. 2010 წლის 16 აპრილს ადგილობრივ მედიაში გაჟღერდა, სერბეთის პარლამენტის თავმჯდომარის განცხადება იმის შესახებ, რომ იქმნებოდა საპარლამენტო სამუშაო ჯგუფი “გაუჩნარებული ახალშობილების” მშობლებისთვის სათანადო დაკმაყოფილების უზრუნველყოფაზე მიმართული კანონპროექტის შესამუშავებლად.

4. სახალხო დამცველის 2010 წლის 29 ივლისის ანგარიში (Izveštaj zaštitnika građana o slučajevima tzv. “nestalih beba” sa preporukama)

29. ამ საკითხის ფართომაშტაბიანი გამოძიების შემდეგ სახალხო დამცველმა inter alia დაადგინა, რომ (ა) შესაბამის დროს არ არსებობდა ამომწურავი პროცედურა და/ან საკანონმდებლო რეგულირება იმისა, თუ რა ნაბიჯები უნდა გადადგმულიყო საავადმყოფოში ახალშობილის გარდაცვალებისას; (ბ) გაბატონებულ სამედიცინო მოსაზრებას წარმოადგენდა ის, რომ მშობლებს უნდა აცილებოდათ მათი ახალშობილი შვილის დაკრძალვის სულიერი ტრავმა და სწორედ ამიტომ შესაძლებელი იყო, რომ კონკრეტულ წყვილებს განზრახ ჩამოერთვათ ეს შესაძლებლობა; (გ) გვამის გაკვეთის დასკვნები როგორც წესი არ იყო სრულყოფილი, დამაჯერებელი და ნაკლებად შეესაბამებოდა სიმართლეს; (დ) შესაბამისად, არ შეიძლება იმის გამორიცხვა, რომ განსახილველი ახალშობილები უკანონოდ ჩამოართვეს ოჯახებს; (ე) უკანასკნელ პერიოდს თუ შევეხებით, 2006 წლიდან 2010 წლამდე პერიოდში ხელისუფლების მოქმედებები არაადეკვატური იყო და (ვ) შესაბამისად მშობლები კვლავ რჩებიან უფლებამოსილად, იცოდნენ სიმართლე თავიანთი შვილების ბედის შესახებ, რაც შეიძლება გაირკვეს მხოლოდ lex specialis -ის ამოქმედების შედეგად.

5. სამუშაო ჯგუფის მიერ 2010 წლის 28 დეკემბერს პარლამენტისთვის წარდგენილი ანგარიში (Izveštaj o radu radne grupe za izradu predloga zakona radi stvaranja formalno-pravnih uslova za postupanje nadležnih organa po prijavama o nestanku novorođene dece iz porodilišta)

30. 2006 წლის 14 ივლისის საპარლამენტო ანგარიშის მიგნებებისა და რეკომენდაციების (იხილეთ 26-ე და 27-ე პარაგრაფები) პასუხად 2010 წლის 5 მაისს პარლამენტმა სამუშაო ჯგუფი შექმნა (იხილეთ 28-ე პარაგრაფი მაღლა). მისი ამოცანა იყო მდგომარეობის შეფასება და კანონმდებლობაში შესაბამისი ცვლილებების შეთავაზება.

31. 2010 წლის 28 დეკემბერს სამუშაო ჯგუფმა ანგარიში წარუდგინა პარლამენტს. მოქმედი, უკვე შეცვლილი კანონმდებლობის დეტალური ანალიზის შედეგად ჯგუფმა დაასკვნა, რომ ცვლილებები არ იყო აუცილებელი, გარდა სამედიცინო მონაცემთა შეგროვებისა და გამოყენების რეგულირებისა, თუმცა ამ საკითხთან დაკავშირებით კანონპროექტი უკვე მომზადებული იყო (nacrt Zakona o evidencijama u oblasti zdravstva). სამუშაო ჯგუფმა საგანგებოდ აღნიშნა, რომ კონსტიტუციის 34-ე მუხლის საფუძველზე შეუძლებელი გახდა წარსულში ჩადენილ დანაშაულებთან მიმართებით სისხლის სამართლებრივი დევნის ხანდაზმულობის ვადის გაგრძელება, ან ახალი უფრო მძიმე დანაშაულის ან უფრო მკაცრი სასჯელის შემოღება წარსულში ჩადენილი დანაშაულისთვის (იხილეთ 32-ე პარაგრაფი დაბლა). თუმცა მოქმედი სისხლის სამართლის კოდექსი უკვე ითვალისწინებდა ამ საკითხისთვის რელევანტურ დანაშაულებს და ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ ახალი კანონი დეტალურ პროცედურას ადგენდა, რითაც მშობლებისთვის შეუძლებელი ხდებოდა მათი ახალშობილი ბავშვების საავადმყოფოს პალატიდან უკანონოდ გაყვანა (იხილეთ 35-ე და 41-ე პარაგრაფები დაბლა).

II. შესატყვისი ეროვნული კანონმდებლობა და პრაქტიკა

A. სერბეთის რესპუბლიკის კონსტიტუცია (Ustav Republike Srbije; გამოქვეყნებულია სერბეთის რესპუბლიკის ოფიციალურ გაზეთში – OG RS – # 98/06)

32. კონსტიტუციის 34-ე მუხლი შემდეგი შინაარსისაა:

“არავის შეიძლება მსჯავრი დაედოს ქმედებისთვის, რომელიც არ წარმოადგენს დანაშაულს კანონის ან კანონის საფუძველზე მოქმედი მარეგულირებელი აქტის თანახმად, ქმედების ჩადენის მომენტისთვის. არც იმ სასჯელის შეფარდება დაიშვება, რომელსაც ეს კანონმდებლობა არ იმ დროისთვის ითვალისწინებდა.

სასჯელი უნდა განისაზღვროს ქმედების ჩადენის მომენტში მოქმედი კანონმდებლობის შესაბამისად, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც მომდევნო კანონმდებლობა უფრო შემწყნარებელია სამართალდამრღვევის მიმართ. დანაშაული და სასჯელი უნდა განისაზღვროს კანონით.”

B. სერბეთის სოციალისტური რესპუბლიკის 1977 წლის სისხლის სამართლის კოდექსი (Krivični zakon Socijalističke Republike Srbije; გამოქვეყნებულია სერბეთის სოციალისტური რესპუბლიკის ოფიციალურ გაზეთში ## 26/77, 28/77, 43/77 და 20/79)

33. 116-ე მუხლი ადგენდა, რომ inter alia, ნებისმიერ პირს, რომელმაც უკანონოდ დააკავა ან გაიტაცა მცირეწლოვანი ბავშვი მშობლებისგან, განესაზღვრებოდა სასჯელის სახით თავისუფლების აღკვეთა ერთიდან ათ წლამდე ვადით.

C. იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერალური რესპუბლიკის 1976 წლის სისხლის სამართლის კოდექსი (Krivični zakon Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije; გამოქვეყნებულია იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერალური რესპუბლიკის ოფიციალურ გაზეთში– OG SFRY – ## 44/76, 36/77, 34/84, 37/84, 74/87, 57/89, 3/90, 38/90, 45/90 და 54/90, იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერალური რესპუბლიკის ოფიციალური გაზეთი ## 35/92, 16/93, 31/93, 37/93, 24/94 და61/01, და OG RS # 39/03)

34.95-ე და 96-ე მუხლები ადგენდა, inter alia რომ სერბეთის სოციალისტური რესპუბლიკის სისხლის სამართლის კოდექსის 116-ე მუხლით გათვალისწინებული დანაშაულისთვის სახელმწიფო ბრალდების წარმოება ხანდაზმული იქნებოდა თუკი დანაშაულის ჩადენიდან ოცი წელი იყო გასული.

D. სერბეთის რესპუბლიკის 2005 წლის სისხლის სამართლის კოდექსი (Krivični zakonik; გამოქვეყნებულია ოფიციალურ გაზეთში OG RS ## 85/05, 88/05, 107/05, 72/09 და 111/09)

35. 191-ე, 192-ე, 388-ე და 389-ე მუხლები ბავშვის სხვადასხვა ფორმით გატაცებას და ადამიანების ტრეფიკინგს, მათ შორის შვილად აყვანის მიზნით, დანაშაულად განსაზღვრავს.

E. ვალდებულებათა კანონი (Zakon o obligacionim odnosima; გამოქვეყნებულია ოფიციალურ გაზეთში OG SFRY ## 29/78, 39/85, 45/89, 57/89 და 31/93)

36. 199-ე და მე-200-ე მუხლები inter aliaადგენს, რომ ნებისმიერი პირი, რომელმაც განიცადა შიში, ფიზიკური ტკივილი ან სულიერი ტანჯვა მისი “პირადი უფლებების” (prava ličnosti) დარღვევის შედეგად, მათი ხანგრძლივობისა და ინტენსივობის გათვალისწინებით, უფლებამოსილია, სამოქალაქო სასამართლოებში წარადგინოს სარჩელი კომპენსაციის მოთხოვნით და ამასთან ერთად, მოითხოვოს სხვა ფორმით სათანადო დაკმაყოფილება “რითაც შეიძლება შესაძლებელი იყოს” ადეკვატური არამატერიალური დაკმაყოფილების მიღება.

37. 376-ე მუხლის 1-ელი და მე-2 პუნქტები ადგენს, რომ ზემოთ მითითებული ნორმების საფუძველზე მოთხოვნის წარდგენა შესაძლებელია დაზარალებული მხარის მიერ სადაო ზიანის შესახებ შეტყობიდან და პასუხისმგებელი პირის იდენტიფიცირებიდან სამი წლის ვადაში, მაგრამ ამგვარი მოთხოვნის წარდგენა შესაძლებელია ხდომილებიდან ხუთი წლის განმავლობაში.

38. 377.1 მუხლი ასევე ადგენს, რომ თუკი სადაო ზიანი გამოწვეულია დანაშაულის ჩადენის შედეგად, სამოქალაქო ხანდაზმულობის ვადა შეიძლება გაგრძელდეს სისხლის სამართლის ხანდაზმულობის ვადის შესაბამისად.

F. შესაბამისი ეროვნული კანონმდებლობა

39. 1998 წლის 4 ივლისს უზენაესმა სასამართლომ დაადგინა (Rev. 251/98) რომ სხვადასხვა სახის არამატერიალური ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნის (იხილეთ 36-38 პარაგრაფები მაღლა) ხანდაზმულობის ვადის ათვლა არ დაიწყება მანამ სანამ გასაჩივრებული მდგომარეობა არ აღმოიფხვრება (kada su pojedini vidovi neimovinske štete dobili oblik konačnog stanja).

40. 2004 წლის 21 აპრილს უზენაესმა სასამართლომ (Rev. 229/04) ასევე დაადგინა, რომ ვალდებულებათა კანონისმიერი მნიშვნელობისთვის “პირადი უფლებები” მოიცავს inter alia ოჯახური ცხოვრების პატივისცემის უფლებას.

G. ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ კანონი (Zakon o zdravstvenoj zaštiti; გამოქვეყნებულია ოფიციალურ გაზეთში OG RS ## 107/05, 72/09, 88/10 და 99/10)

41. 219-223 მუხლებით დადგენილია inter alia საავადმყოფოში მყოფი ახალშობილის გარდაცვალების დროისა და მიზეზების განსაზღვრის დეტალები. კერძოდ კი, საავადმყოფო დაუყოვნებლივ ატყობინებს ოჯახს და უზრუნველყოფს მათთვის გარდაცვლილი ახალშობილის ხელმისაწვდომობას. ტარდება გვამის გაკვეთა და ბიოლოგიური ნიმუში ინახება სამომავლო მიზნებისთვის. თუკი გარდაცვალების მიზეზი ვერ დგინდება პოლიციას ატყობინებენ და შესაბამისი მუნიციპალური ორგანოების ინფორმირება ხდება ყველა გარემოების შესახებ.

კანონმდებლობა

I. კონვენციის მე-8 მუხლის სავარაუდო დარღვევა

42. განმცხადებელი დაეყრდნო კონვენციის მე-4, მე-5 და მე-8 მუხლებს. თუმცა არსებითად ის ჩიოდა მოპასუხე სახელმწიფოს მიერ მისი ვაჟის ბედის შესახებ ინფორმაციის განგრძობადად მიუწოდებლობის გამო. განმცხადებელი ასევე ეჭვობდა, რომ ის შესაძლოა ჯერ კიდევ ცოცხალი იყოს, გაშვილდა რა უკანონოდ.

43. [ადამიანის უფლებათა ევროპული] სასამართლო ხელმძღვანელობს რა მისთვის წარდგენილი საქმის ფაქტობრივი გარემოებების სამართლებრივ დახასიათების უპირატესობით (იხილეთ აკდენიზი თურქეთის წიანაღმდეგ (Akdeniz v. Turkey), # 25165/94, § 88, 31 მაისი, 2005), თვლის, რომ ამ საჩივრის განხილვა უნდა მოხდეს კონვენციის მე-8 მუხლის საფუძველზე, რომელიც შემდეგი შინაარსისაა:

“1. ყველას აქვს უფლება, პატივი სცენ მის ... ოჯახურ ცხოვრებას...

2. დაუშვებელია ამ უფლების განხოციელებაში საჯარო ხელისუფლების ჩარევა, გარდა ისეთი შემთხვევებისა, როდესაც ასეთი ჩარევა ხორციელდება კანონის შესაბამისად და აუცილებელია დემოკრატიულ საზოგადოებაში ეროვნული უშიშროების, საზოგადოებრივი უსაფრთხოების ან ქვეყნის ეკონომიკური კეთილდღებოსი ინტერესებისათვის, უწესრიგობის ან დანაშაულის თავიდან ასაცილებლად, ჯანმრთელობის ან მორალისა თუ სხვათა უფლებათა და თავისუფლებათა დასაცავად.”

A. დასაშვებობა

1. შესაბამისობა ratione temporis

(a) მხარეთა წერილობითი მოსაზრებები

44. მოპასუხე სახელმწიფო ამტკიცებდა, რომ “სავარაუდო ჩარევის განმაპირობებელ” ფაქტებს 2004 წლის 3 მარტამდე ქონდა ადგილი, სერბეთისთვის კონვენციის ძალაში შესვლის თარიღამდე. უფრო კონკრეტულად კი განმცხადებლის შვილი მას სავარაუდოდ ჩამოართვეს 1983 წლის 31 ოქტომბერს და მისი მეუღლის სისხლის სამართლის საჩივარი არ დაკმაყოფილდა 2003 წლის 15 ოქტომბერს, რადგანაც არ იყო წარდგენილი ათი თვით ადრე. და ბოლოს, მოპასუხე სახელმწიფო ამტკიცებდა, რომ სახელმწიფოს მიერ 2004 წლის 3 მარტამდე არსებულ მდგომარეობაზე სათანადო რეაგირების არ ქონის შემთხვევაშიც კი განმცხადებლის საჩივარი ვერ მოექცეოდა სასამართლოს კომპეტენციაში ratione temporis.

45. განმცხადებელმა განაცხადა, რომ სადაო დარღვევა განგრძობადი ხასიათის იყო და ის ასევე წლების განმავლობაში ზეპირად ჩიოდა სხვადასხვა სახელმწიფო ორგანოების წინაშე.

(b) სასამართლოს შეფასება

46. სასამართლო კვლავ განმარტავს, რომ მისი იურისდიქცია ratione temporisმოიცავს მოპასუხე სახელმწიფოს მიერ კონვენციისა და მისი დამატებითი ოქმების რატიფიცირების შემდგომ პერიოდს. თუმცა რატიფიკაციის შემდგომ სახელმწიფოს მოქმედება და უმოქმედება უნდა შეესაბამებოდეს კონვენციას და მის დამატებით ოქმებს, რაც იმას გულისხმობს, რომ ყველა მომდევნო ფაქტი ექცევა სასამართლოს იურისდიქციაში, მაშინაც, როცა ისინი მანამდე არსებული მდგომარეობის გაგრძელებაა (იხილეთ, მაგალითად,იაგჩი და სარჯინი თურქეთის წინააღმდეგ (Yağcı and Sargın v. Turkey), 8 ივნისი, 1995, § 40, სერია A # 319‑A, დაალმეიდა გარეტი, მასკარენას ფალკაო და სხვები პორტუგალიის წინააღმდეგ (Almeida Garrett, Mascarenhas Falcão and Others v. Portugal),## 29813/96 და 30229/96, § 43, ECHR 2000-I).

47. ასევე დაკვირვებით დადგენილია, რომ გაუჩნარება ძალიან სპეციფიური ფენომენია, რასაც ახასიათებს განგრძობადი გაურკვევლობა და ანგარიშგების არ არსებობა, როდესაც სახეზეა ინფორმაციის ნაკლებობა ან მომხდარის განზრახი მიჩქმალვა და დაფარვა. ეს მდგომარეობა ხშირად ჭიანურდება დროში, რაც ახანგრძლივებს მსხვერპლის მშობლებისა და ნათესავების ტანჯვას. შესაბამისად არ შეიძლება ითქვას, რომ გაუჩინარება “მყისიერი” ქმედება ან მოვლენაა; გაუჩინარებული პირის ადგილსამყოფელისა და ბედის შესახებ ინფორმაციის მიწოდების განუხორციელებლობა დამატებითი განმასხვავებელი ნიშანია, რაც განაპირობებს განგრძობად მდგომარეობას. შესაბამისად, პოზიტიური ვალდებულება პოტენციურად არსებობს მანამ სანამ პირის ბედის შესახებ ინფორმაცია არ არსებობს. ეს ასეა მაშინაც, თუ ფაქტიურად ივარაუდებაგარდაცვალება (იხილეთ, მეტწილად მე-2 და მე-3 მუხლებთან მიმართებით, ვარნავა და სხვები თურქეთის წინააღმდეგ (Varnava and Others v. Turkey) [დიდი პალატა], ## 16064/90, 16065/90, 16066/90, 16068/90, 16069/90, 16070/90, 16071/90, 16072/90 და 16073/90, § 148, ECHR 2009).

48. წინამდებარე საქმეს თუ დავუბრუნდებით, სასამართლო აღნიშნავს, რომ განმცხადებლის ვაჟი სავარაუდოდ გარდაიცვალა ან გაუჩნარდა 1983 წლის 31 ოქტომბერს, ხოლო კონვენცია სერბეთისთვის ძალაში შევიდა 2004 წლის 3 მარტს. თუმცა, მოპასუხე სახელმწიფოს მიერ განმცხადებლისთვის მისი ვაჟის ბედის შესახებ განსაზღვრული და/ან სარწმუნო ინფორმაციის გაცხადებული მიუწოდებლობა გრძელდებოდა ამ მომენტამდე. ამ გარემოებების არსებობისას, სასამართლო მიიჩნევს, რომ განმცხადებლის საჩივარი ეხება განგრძობად მდგომარეოაბს (იხილეთ, mutatis mutandis, ვარნავა და სხვები თურქეთის წინააღმდეგ (Varnava and Others v. Turkey) [დიდი პალატა], ციტირება მაღლა, §§ 130-50, დამე-8 მუხლის კონტექსტში კურიჩი და სხვები სლოვენიის წინააღმდეგ (Kurić and Others v. Slovenia) [დიდი პალატა], # 26828/06, §§ 238 და 240-42, ECHR 2012 (ამონარიდები)).

49. აღნიშნულიდან გამომდინარე, მოპასუხე სახელმწიფოს პროტესტი ratione temporisიურისდიქციის არ არსებობის შესახებ არ უნდა დაკმაყოფილდეს. შესაბამისად, სასამართლო კომპეტენტურია შეისწავლოს განმცხადებლის საჩივარი, ვინაიდან ის ეხება მოპასუხე სახელმწიფოს მიერ 2004 წლის 3 მარტიდან კონვენციიდან გამომდინარე პროცედურული ვალდებულებების შეუსრულებლობაზე. თუმცა, [სასამართლომ] შესაძლოა გაითვალისწინოს რატიფიცირებამდე არსებული ფაქტები, იმდენად რამდენადაც ისინი განიხილება როგორც განგრძობადი მდგომარეობის შემქმნელი, რომელიც გრძელდებოდა ამ თარიღის შემდეგ ან ასევე რელევანტურია მას შემდეგ არსებული ფაქტების გაგებისთვის (იხილეთ, mutatis mutandis, კურიჩი და სხვები (Kurić and Others), ციტირება მაღლა, § 240).

2. ექვსი თვის ვადაში მიმართვის წესი

(a) მხარეთა წერილობითი მოსაზრებები

50. მოპასუხე სახელმწიფო არ დაეთანხმა იმას, რომ განმცხადებელმა საჩივარი ვადის დაცვით წარადგინა, რადგანაც მან შეიტყო მისი სისხლის სამართლის საქმის შედეგები ოთხი წლით ადრე. შესაბამისად, განმცხადებელს სასამართლოსთვის განაცხადი უნდა წარედგინა ექვსი თვის ვადაში, სერბეთისთვის კონვენციის ძალაში შესვლიდან, კერძოდ კი 2004 წლის 3 მარტიდან. მართალია სხვადასხვა ოფიციალური ანგარიში ამ თარიღის შემდეგ გამოქვეყნდა, მოპასუხე სახელმწიფომ განაცხადა, რომ განმცხადებლის მიმართ არ არსებობდა “გონივრული მოლოდინი” რომ რომელიმე მათგანის საფუძველზე ის შეძლებდა “მისი საქმის გადამწყვეტი” წარმოების დაწყებას. შესაბამისად, არ იყო შესაძლებელი კონვენციიდან გამომდინარე მოპასუხე სახემწლიფოს ვალდებულების “გაცოცხლება”.

51. განმცხადებელმა განაცხადა, რომ პარლამენტის 2006 წლის 14 ივლისის ანგარიშით და სახალხო დამცველის 2010 წლის 29 ივლისის ანგარიშით მას მიეცა იმედი, რომ სათანადო დაკამყოფილება შეიძლება მოსალოდნელი ყოფილიყო და რომ ეს მოლოდინი შეწყდა 2010 წლის 28 დეკემბერს, როდესაც სამუშაო ჯგუფმა საკუთარი ანგარიში წარუდგინა პარლამენტს.

(b) სასამართლოს შეფასება

52. 35.1 მუხლიდან გამომდინარე ექვსთვიანი ვადის მიზანია სამართლებრივი გარკვეულობის ხელშეწყობა იმის უზრუნველყოფით, რომ კონვენციის საფუძლველზე საქმეთა ინიცირება მოხდება გონივრულ ვადაში და რომ მიღებული გადაწყვეტილებები მუდმივად არ არის ღია გასაჩივრებისთვის. ეს ხაზს უსვამს სასამართლოს მიერ განხორციელებული ზედამხედველობის ქრონოლოგურ შეზღუდვებს და მიანიშნებს ცალკეულ პირებსა და სახელმწიფო ორგანოებს პერიოდზე, რომლის შემდეგაც ზედამხედველობა არ არის შესაძლებელი (იხილეთ, სხვა წყაროებთან ერთად, ვოლკერი გაერთიანებული სამეფოს წინააღმდეგ (Walker v. the United Kingdom) (dec.), # 34979/97, ECHR 2000‑I).

53. როგორც წესი, ექვსთვიანი ვადა აითვლება ეროვნულ დონეზე სამართლებრივი დაცვის საშუალებების ფარგლებში საბოლოო გადაწყვეტილებიდან. თუმცა, როდესაც თავიდანვე ნათელია, რომ განმცხადებლისთვის არ არის ხელმისაწვდომი სამართლებრივი დაცვის ეფექტიანი საშაულება, ვადის ათვლა იწყება გასაჩივრებული ქმედების ან ღონისძიების თარიღიდან, ან ამ ქმედების ან მისი შედეგების ან მისი გავლენის განმცხადებლის მიერ შეტყობის მომენტიდან (იხილეთდენისი და სხვები გაერთანებული სამეფოს წინააღმდეგ (Dennis and Others v. the United Kingdom) (გადაწყვეტილება), # 76573/01, 2 ივლისი, 2002).

54. მიუხედავად ამისა, აღინიშნა, რომ ექვსთვიანი შეზღუდვა არ ვრცელდება განგრძობად მდგომარეობაზე (იხილეთ, მაგალითად, Agrotexim Hellas S.A. და სხვები საბერძნეთის წინააღმდეგ (Agrotexim Hellas S.A. and Others v. Greece), # 14807/89, კომისიის 1992 წლის 12 თებერვლის გადაწყვეტილება, DR 72, გვ. 148, დაკონი რუმინეთის წინააღმდეგ (Cone v. Romania), # 35935/02, § 22, 24 ივნისი, 2008); ეს იმიტომ, რომ როდესაც სახეზეა განგრძობადი დარღვევა, ვადის ათვლა თავიდან იწყება ყოველ დღე და ექვსთვიანი ვადის ათვლა დაიწყვება მას შემდეგ რაც ეს ვითარება შეწყდება.

55. თუმცა, ყველა განგრძობადი მდგომარეობა არ არის იგივე. რაც შეეხება გაუჩნარებას, განმცხადებლებს არ შეუძლიათ უსასრულოდ ლოდინი, სანამ განაცხადს წარადგენენ სასამართლოში. როდესაც სახეზეა იგნორირება და გაურკვევლობა და თავისი არსით ჩავარდნა იმასთან მიმართებით თუ რა მოხდა, ზოგი სახელმწიფო ორგანოს მხრიდან განზრახი დაფარვისა და წინაღობების პირობებში, გაუჩინარებულის ნათესავებისთვის უფრო რთული იქნებოდა იმის შეფასება, თუ რა მოხდა, ან რა შეიძლება მომხდარიყო. გასათვალისწინებელია ის გაურკვევლობა და დაბნეულობა, რაც ხშირად ახასიათებს გაუჩინარებას. მიუხედავად ამისა, განაცხადები შეიძლება არ დაიშვას, როგორც ვადაგადაცილებული, როდესაც სახეზეა გადაჭარბებეული ან აუხსნელი დაგვიანება განმცხადებლების მხრიდან, მაშინ როცა მათ იცოდნენ ან უნდა ცოდნოდათ, რომ გამოძიება არ დაწყებულა ან რომ გამოძიება უმოქმედებაში გადაიზარდა, ან არაეფექტიანი იყო და ამ რეალობის გათვალისიწნებით არ არსებობდა მომავალში ეფექტიანი გამოძიების ჩატარების დაუყოვენებელი, რეალური პერსპექტივა. როდესაც სახეზეა ინიციატივები გაუჩნარებებთან მიმართებით, განმცხადებლებს შესაძლოა ქონდეთ სიახლეების გონივრული მოლოდინი, რამაც შესაძლოა გადაჭრას არსებითი ფაქტობრივი ან სამართლებრივი საკითხები. მართლაც, როდესაც სახეზეა ზოგი საქმიანი კონტაქტი ოჯახებსა და სახელმწიფო ორგანოებს შორის საჩივრებისა და ინფორმაციის მოთხოვნების შესახებ, ან საგამოძიებო მოქმედებების პროგრესის რაიმე მინიშნება, ან რეალური შესაძლებლობა, გაუმართლებელი დაგვიანების საკითხი როგორც წესი არ დადგენა. თუმცა, როდესაც სახეზეა მნიშვნელოვანი წყვეტა დროში და საგამოძიებო საქმიანობის მნიშნველოვანი დაგვიანება და ჩავარდნები, დადგება ის მომენტი, როდესაც ნათესავებმა უნდა გააცნობიერონ, რომ ეფექტიანი გამოძიება არ ჩატარებულა და არც ჩატარდება (იხილეთვარნავა და სხვები თურქეთის წინააღმდეგ (Varnava and Others v. Turkey) [დიდი პალატა], ციტირება მაღლა, §§ 162 და 165).

56. წინამდებარე საქმესთან მიმართებით სასამართლო აღნიშნავს, რომ 2006 წლის 14 ივლისს სერბეთის პარლამენტმა ოფიციალურად დაამტკიცა საგამოძიებო კომიტეტის ანგარიში. ანგარიში მოიცავდა inter aliaრეკომენდაციას იმის შესახებ რომ აუცილებელი იყო ყველა სახელმწიფო ორგანოს ერთობლივი ძალისხმევა, ასევე შესაბამისი საკანონმდებლო ცვლილებები, მშობლებისთვის სათანადო დაკმაყოფილების უზრუნველსაყოფად (იხილეთ 27.d პარაგრაფი მაღლა). 2010 წლის 16 აპრილს ადგილობრივ მედიაში გამოქვეყნდა პარლამენტის თავმჯდომარის განცხადება, რომ იქმნებოდა საპარლამენტო სამუშაო ჯგუფი “გაუჩინარებულ ახალშობილთა” მშობლებისთვის სათანადო დაკმაყოფილების უზრუნველყოფისთვის აუცილებელი საკანონმდებლო ცვლილებათა პროექტის მოსამზადებლად (იხილეთ 28-ე პარაგრაფი მაღლა). და ბოლოს, 2010 წლის 29 ივლისის ანგარიშში სერბეთის სახალხო დამცველმა განაცხადა, რომ მშობლები კვლავ უფლებამოსილი იყვნენ ცოდნოდათ სიმართლე თავიანთი შვილების ნამდვილი ბედის შესახებ და ამასთან მიმართებით lex specialis-ის მიღებას სთავაზობდა (იხილეთ 29.f პარაგრაფი მაღლა).

57. ამგვარ, გამორჩეულად სპეციფიურ გარემოებებში და მიუხედავად ამდენი დროის გასვლისა, არ შეიძლება ითქვას, რომ განმცხადებელი არაგონივრულად ელოდა მოვლენათა მოსალოდნელ განვითარებას, რითაც შეიძლებოდა “არსებითი ფაქტობრივი და სამართლებირვი საკითხების გადაწყვეტა” მის საჩივართან მიმართებით, მინიმუმ 2010 წლის 28 დეკემბრამდე, როდესაც აშკარა გახდა, რომ არანაირი სათანადო დაკმაყოფილება არ იყო მოსალოდნელი (იხილეთ 30-ე და 31-ე პარაგრაფები მაღლა). ვინაიდან წინამდებარე საქმეზე განაცხადი წარდგენილ იქნა 2008 წლის 22 აპრილს, მოპასუხე სახელმწიფოს პროტესტი არ უნდა დაკმაყოფილდეს.

3. ეროვნულ დონეზე სამართლებრივი დაცვის საშუალებების ამოწურვა

(a) მხარეთა წერილობითი მოსაზრებები

58. მოპასუხე სახელმწიფომ განაცხადა, რომ განმცხადებელს არ გამოუჩენია ძალისხმევა ეროვნულ დონეზე სამართლებრივი დაცვის საშაულებების ამოსაწურად. კერძოდ კი, მისმა ქმარმა სისხლის სამართლის საჩივარი წარადგინა, ხოლო მან ვალდებულებათა კანონის 199-ე და მე-200-ე მუხლების საფუძველზე არ წამოიწყო სამოქალაქო საქმე, როგორც ეს განსაზღვრა და განმარტა უზენაესმა სასამართლომ პრეცედენტულ სამართალში, რაც თავის მხრივ აღწერილია 36-40 პარაგრაფებში მაღლა. მოპასუხე სახელმწიფომ ასევე წარმოადგინა უზენაესი სასამართლოს სამი გადაწყვეტილება, რომლის თანახმადაც მომჩივნებს კომეპნსაცია განესაზღვრათ სამედიცინო შეცდომისა და პოლიციის არასათანადო ქცევით მიყენებული ზიანისთვის ხოლო ერთი გადაწყვეტილებით გაუქმდა რაიონული სასამართლოს მიერ ამ კონტექსტში მიღებული გადაწყვეტილება (იხილეთ მიმოხილვა ## 1118/03, 807/05 და 51/07 2003 წლის 10 აპრილის, 2005 წლის 1 დეკემბრისდა 2007 წლის 13 მარტის, შესაბამისად). ნებისმიერ შემთხვევაში და პრინციპულად, მოპასუხე სახელმწიფო არაგონივრულად მიიჩნევს სახელმწიფო მხარისგან განმცხადებლებისთვის ეფექტიანი სათანადო დაკმაყოფიელბის უზრუნველყოფის მოთხოვნას საქმეებზე, სადაც მათი უფლებების სავარაუდო დარღვევას ადგილი ქონდა კონვენციის რატიფიცირებამდე.

59. განმცხადებელი ადასტურებდა, რომ მისი მეუღლის სისხლის სამართლის საჩივარი მოიცავდა მის საჩივარსაც იმის გათვალისიწნებით, რომ მთელი ეს საქმე ეხებოდა მათი შვილის გაუჩნარებას. ამ საჩივრის წარდგენა მართლაც 2003 წელს მოხდა, მაგრამ განმცხადებელს არ შეეძლო მანამდე რაიმე რელევანტური მტკიცებულების მოპოვება ან რაიმე ფორმით სათანადო დაკმაყოფილების მოლოდინი ქონოდა. მარტივად რომ განიმარტოს, “გაუჩინარებული ბავშვების საკითხი” ტაბუდადებული იყო 2001 წლამდე, როდესაც დაზარალებულმა მშობლებმა ორგანიზება დაიწყეს, მედიამ დაიწყო ამ თემის ინტენსიური გაშუქება და თვით პარლამენტის პლენარულ სხდომებზე დებატები დაიწყო ამ თემის ირგვლივ. უნდა აღინიშნოს, რომ ამასობაში შესაბამისი სისხლის სამართლებრივი და სამოქალაქო სამართლებრივი ხანდაზმულობის ვადები ამოქმედდა.

(b) სასამართლოს შეფასება

60. სასამართლო კვლავ განმარტავს, რომ კონვენციის 35.1 მუხლის თანახმად ის უფლებამოსილია მიიღოს განაცხადი მას შემდეგ რაც ეროვნულ დონეზე სამართლებრივი დაცვის ყველა საშუალება ამოწურულია. 35-ე მუხლის მიზანია ხელშემკვრელ სახელმწიფოს მისცეს შესაძლებლობა, თავიდან აიცილოს ან გამოასწოროს გაცხადებული დარღვევა, სანამ ამ დარღვევების შესახებ სასამართლოს მიმართავენ (იხილეთ, მაგალითად, მიფსუდი საფრანგეთის წინააღმდეგ (Mifsud v. France) (გადაწყვეტილება) [დიდი პალატა], # 57220/00, § 15, ECHR 2002-VIII). ეროვნულ დონეზე სამართლებრივი დაცვის საშუალებების ამოწურვის ვალდებულება მოითხოვს განმცხადებლისგან, ჩვეულებრივ გამოიყენოს სამართლებრივი დაცვის საშაულებები, რომლებიც ეფექტიანია, საკმარისი და ხელმისაწვდომია, კონვენციასთან დაკავშირებულ საჩივართან მიმართებით. იმისათვის რომ სამართლებრივი დაცვის საშუალება იყოს ეფექტიანი, მისი მეშვეობით შესაძლებელი უნდა იყოს შელახული მდგომაროების მოგვარება (იხილეთბალოგი უნგრეთის წინააღმდეგ (Balogh v. Hungary), # 47940/99, § 30, 20 ივლისი, 2004). შესაბამისად, სასამართლომ მრავალჯერ გაუსვა ხაზი ამოწურვის წესის გარკვეული მოქნილობით და გადამეტებული ფორმალიზმის გარეშე შეფარდების საჭიროება (იხილეთრინგეისენი ავსტრიის წინააღმდეგ (Ringeisen v. Austria), 16 ივლისი, 1971, § 89, სერია A # 13).

61. მტკიცების ტვირთთან მიმართებით, ამოუწურავობის მტკიცებისას მოპასუხე სახლემწიფოს ვალდებულებაა დაარწმუნოს სასამართლო, რომ სამართლებრივი დაცვის საშუალება ქმედითი და თეორიულად და პრაქტიკაში ხელმისაწვდომი იყო შესაბამის დროს (იხილეთ, inter alia, ვერნილო საფრანგეთის წინააღმდეგ (Vernillo v. France), 20 თებერვალი 1991, § 27, სერია A # 198, დადალია საფრანგეთის წინააღმდეგ (Dalia v. France), 19 თებერვალი, 1998, § 38, გადაწყვეტილებათა და განჩინებათა ანგარიშები 1998-I). მას შემდეგ რაც ეს ტვირთი შესრულდება, განმცხადებლის ამოცანაა დაამტკიცოს, რომ მოპასუხე სახელმწიფოს მიერ განმარტებული სამართლებრივი დაცვის საშუალება ფაქტიურად ამოწურული იყო, ან რაიმე მიზეზებით არაადეკვატური და არაეფექტიანი იყო საქმის კონკრეტულ გარემოებათა გათვალისწინებით, ან რომ არსებობდა საგანგებო გარემოებები, რომელიც მას ათავისუფლებდა ამ მოთხოვნისგან (იხილეთდანკვეიჩი უკრაინის წინააღმდეგ (Dankevich v. Ukraine),# 40679/98, § 107, 29 აპრილი, 2003).

62. რაც შეეხება წინამდებარე საქმეს, სასამართლომ აღნიშნა, რომ განმცხადებლის ქმარმა მართლაც წარადგინა სისხლის სამართლის საჩივარი საკუთარი და მეუღლის სახელით, ვინაიდან სადაო ინციდენტი ეხებოდა ორივესთვის თანაბარი მნიშვნელოვნების ერთ მოვლენას. ეს საჩივარი არ დააკმაყოფილა სახელმწიფო პროკურორის სამსახურმა, თუმცა, არც რაიმე მითითება გაკეთებულა, ჩატარდა თუ არა რაიმე ფორმით წინასწარი გამოძიება (იხილეთ მე-17 პარაგრაფი მაღლა). უფრო მეტიც, ნებისმიერი სისხლის სამართალწარმოება 2003 წლის ოქტომბრისთვის ხანდაზმული იქნებოდა და შესაბამისად შეუძლებელი იქნებოდა რაიმე სახის სათანადო დაკმაყოფილების უზრუნველყოფა (იხილეთ 27.c და 34 პარაგრაფები მაღლა).

63. სამოქალაქო სარჩელებთან მიმართებით სასამართლო მიიჩნევს, რომ სათანადო დაკმაყოფილების ეს საშაულება ვერ გადაჭრიდა არსებულ პრობლემას. სამოქალაქო სასამართლოებს საუკეთესო შემთხვევაში შეეძლო ეღიარებინა განმცხადებლის “პირადი უფლებების” დარღვევა და განესაზღვრა კომპენსაცია არამატერიალური ზიანის სანაცვლოდ. მათ ასევე შეეძლოთ დაედგინათ სხვა ფორმით სათანადო დაკმაყოფილება, რომლითაც “შესაძლებელი იქნებოდა” არამატერიალური დაკმაყოფილება. თუმცა დასახელებულთაგან არცერთი ღონისძიება ეფექტიანად არ ამოწურავდა განმცხადებლის ძირითად საჩივარს, რომლითაც ის მოითხოვდა ინფორმაციას “მისი ვაჟის რეალური ბედის შესახებ”. მოპასუხე სახელმწიფომ ნამდვილად ვერ წარმოადგინა საპირისპირო მტკიცებულება. და ბოლოს სასამართლო აღნიშნავს, რომ არც პარლამენტი და არც სახალხო დამცველი შეეხო ამ საკითხს თავიანთ ანგარიშში. და მართლაც, lex specialis-ის ამოქმედების რეკომენდაციით მათ ფაქტიურად განაცხადეს, რომ ეროვნულ დონეზე სამართლებრივი დაცვის საშუალებები, მათ შორის აღნიშნული სამოქალაქო მოთხოვნა, ვერ იქნებოდა ეფექტიანი (იხილეთ 27.d, 28-ედა 29.f პარაგრაფებიმაღლა).

64. შესაბამისად, მოპასუხე სახელმწიფოს პროტესტი ეროვნულ დონეზე სამართლებრივი დაცვის საშუალებების ამოწურვის შესახებ არ დაკმაყოფილდა.

4. დადგენილება

65. სასამართლო აღნიშნავს, რომ განმცხადებლის საჩივარი არ არის აშკარად დაუსაბუთებელი კონვენციის 35.3.a მუხლის მნიშვნელობისთვის. შესაბამისად ის არ არის დაუშვებელი რაიმე საფუძვლით და დასაშვებად უნდა იქნას ცნობილი.

B. საქმის არსებითი მხარე

1. მხარეთა წერილობითი მოსაზრებები

66. განმცხადებელი მტკიცედ იმეორებდა თავის საჩივარს იმის შესახებ, რომ მოპასუხე სახელმწიფო განგრძობადად ვერ აწვდიდა მას ინფორმაციას მისი შვილის ბედის შესახებ. მან განმარტა, რომ მისი შვილის გარდაცვალების შემთხვევაში, როგორც ამას ĆMC ამტკიცებდა, მათ უნდა განეცხადებიათ გარდაცვალების შესახებ შესაბამისი მუნიციპალური ორგანოსთვის, გარდაცვლილი ახალშობილი ეჩვენებიათ მშობლებისთვის და წარმოედგინათ გვამის გაკვეთის დასკვნა.

67. მოპასუხე სახელმწიფომ განაცხადა, რომ განმცხადებლის უფლებების დარღვევა ვერ განიხილებოდა სახელმწიფოს პასუხისმგებლობად, ვინაიდან განმცხადბელის ვაჟი გაუჩინარდა საავადმყოფოში და არა სახელმწიფო ორგანოში. არც იმის მტკიცებულება არსებობდა, რომ განმცხადებელს ბავშვი უკანონოდ ჩამოართვეს. მიუხედავად იმისა, რომ ĆMC -ის მხრიდან 1983 წელს შეიძლება ადგილი ქონოდა კონკრეტულ პროცედურულ დარღვევებს, განმცხადებელმა არ გამოიყენა ეროვნულ დონეზე სამართლებრივი დაცვის რაიმე საშუალება, მიუხედავად იმისა, რომ შესაძლებელი იყო დარღვევებისთვის სათანადო დაკმაყოფილების მიღება. ეს საკითხი მრავალჯერ იქნა განხილული ეროვნულ დონეზე და შესაბამისი სამართლებრივი ჩარჩო და პრაქტიკა გადაიხედა ადეკვატური გარანტიების შექმნის მიზნით. თუმცა სისხლის სამართლის კანონმდებლობაში ცვლილებები ვერ შეეხებოდა განმცხადებლის მდგომარეობას, რადგანაც ამ მოვლენას ამდენი წლის წინ ქონდა მას ადგილი (იხილეთ 24-ე, 25-ედა 31-ე პარაგრაფები მაღლა).

2. სასამართლოს შეფასება

68. მშობლისა და ბავშვის ერთად ყოფნა “ოჯახური ცხოვრების” ძირითადი ელემენტია კონვენციის მე-8 მუხლის მნიშვნელობისთვის (იხილეთ სხვა მრავალ წყაროსთან ერთად მონორი რუმინეთისა და უნგრეთის წინააღმდეგ (Monory v. Romania and Hungary) #71099/01, § 70, 5 April 2005).

69. მე-8 მუხლის არსებითი სამიზნეა საჯარო ორგანოების მხრიდან თვითნებური ჩარევისგან ცალკელ პირთა დაცვა. თუმცა შესაძლოა არსებობდეს პირის ოჯახურ ცხოვრებასთან დაკავშირებით საგამოძებო პროცედურების ეფექტიანობაზე მოქმედი ნორმების თანდაყოლილი დამატებითი პოზიტიური ვალდებულებები (იხილეთ, mutatis mutandis და “ოჯახური ცხოვრების” კონტექსტში M.C. ბულგარეთის წინააღმდეგ (M.C. v. Bulgaria),# 39272/98, §§ 152 და 153, ECHR 2003‑XII).

70. საქმეზე ვარნავა (Varnava) (ციტირება მაღლა), მე-3 მუხლთან მიმართებით, დიდმა პალატამ დაადგინა შემდეგი:

“200. გაუჩინარების ფენომენი გარკვეულ ტვირთს აკისრებს გაუჩინარებული პირის ნათესავებს, რომლებმაც მათთვის ძვირფასი ადამიანის ბედის შესახებ არაფერი იციან და გაურკვევლობაში იტანჯებიან ... დარღვევის არსი არ მდგომარეობს იმაში, რომ ადგილი ქონდა ადამიანის უფლებების მძიმე დარღვევას დაკარგულ პირთან მიმართებით; ის მდგომარეობს სახელმწიფო ორგანოების რეაგირებაში და მდგომარეობის მიმართ დამოკიდებულებაში, ამ მოვლენის შესახებ საქმის კურსში ჩაყენების შემდეგ... სხვა რელევანტური ფატორები მოიცავს ... თუ რა ფარგლებში იციან ოჯახის წევრებმა განსახილველი მოვლენების შესახებ, გაუჩნარებული პირის შესახებ ინფორმაციის მოპოვების მცდელობებში ოჯახის წევრების ჩართულობა ... ამგვარი დარღვევის დადგენა არ შემოიფარგლება საქმეებით სადაც მოპასუხე სახელმწიფოა პასუხისმგებელი გაუჩინარებაზე, არამედ შესაძლოა წარმოიშვას, როდესაც სახეზეა სახელმწიფო ორგანოების მხრიდან ნათესავების მიერ ინფორმაციის გამოთხოვაზე პასუხის გაუცემლობა ან მათთვის შექმნილი დაბრკოლებები, რაც მათ უტოვებს ფაქტების გამოვლენის ტვირთს, რაც შეიძლება მიჩნეულ იქნას გაუჩინარებული პირის ადგილსამყოფელისა და ბედის შესახებ ანგარიშვალდებულების უგულებელყოფის ურცხვ, განგრძობად და უგულისყურო გამოვლინებად.”

სასამართლო ამ მსჯელობას ფართოდ გამოყენებადად მიიჩნევს, mutatis mutandis, წინამდებარე საქმეზე მე-8 მუხლიდან გამომდინარე სპეციფიურ პოზიტიურ ვალდებულებებზე.

71. აღნიშნულის გათვალისწინებით და წინამდებარე საქმიდან გამომდინარე, აღსანიშნავია, რომ განმცხადებლის გარდაცვლილი ვაჟი არ გადაცემია განმცხადებელს ან მის ოჯახს და გარდაცვალების მიზეზიც არ დადგენილა (იხილეთ 22-ე და მე-14 პარაგრაფები მაღლა). უფრო მეტიც, განმცხადებელს არ გადასცემია გვამის გაკვეთის დასკვნა და ინფორმაცია იმის შესახებ როდის და სად დაკრძალეს მისი ვაჟი; გარდაცვალება კი ოფიციალურად არ დარეგისტრირებულა (იხილეთ 22-ე და მე-15 პარაგრაფები მაღლა). განმცხადებლის მეუღლის მიერ წარდგენილი სისხლის სამართლის საჩივარიც ასევე არ დაკმაყოფილდა ადეკვატური დასაბუთების გარეშე (იხილეთ მე-17 პარაგრაფი მაღლა) და თავად განმცხადებელს არ გააჩნდა სარწმუნო ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ რა მოხდა.

72. უფრო მეტიც, სასამართლო ადგენს, რომ მოპასუხე ქვეყნის სახელმწიფო ორგანოებმა თავად დაადასტურეს, სერბეთის მიერ კონვენციის რატიფიცირების შემდეგ მრავალჯერ, რომ (ა) 1980-იან წლებში შესაბამის კანონმდებლობაში და სახელმწიფო ორგანოებსა და ჯანდაცვის ორგანოებში მოქმედ პროცედურებს სერიოზული ხარვეზები ქონდა; (ბ) არ არსებობდა საავადმყოფოში ახალშობილის გარდაცვალების ამომწურავი საკანონმდებლო რეგულირება; (გ) გაბატონებული სამედიცინო მოსაზრება მდგომარეობდა იმაში, რომ მშობლებს უნდა არიდებოდათ მათი ახალშობილის დაკრძალვის სულიერი ტკივილი, რაც სავსებით შესაძლებელს ხდიდა იმას, რომ კონკრეტულ წყვილებს განზრახ ერთმეოდათ ამის შესაძლებლობა; (დ) ეს მდგომარეობა ამართლებს მშობლების ეჭვს და მღელვარებას იმის შესახებ, რეალურად რა დაემართა მათ შვილებს და შესაბამისად არ შეიძლება იმის გამორიცხვა, რომ ეს ბავშვები ოჯახებს უკანონოდ ჩამოაშორეს; (ე) 2006 და 2010 წლებში მოპასუხე სახელმწიფოს პასუხი არაადეკვატური იყო; და (ვ) შესაბამისად მშობლები კვლავ უფლებამოსილი რჩებიან იცოდნენ სიმართლე თავიანთი შვილების შესახებ (იხილეთ 26-29 პარაგრაფები მაღლა).

73. და ბოლოს, მიუხედავად 2003-2010 წლებში მნიშვნელოვანი ოფიციალური ინიციატივებისა, სერბეთის პარლამენტისთვის 2010 წლის 28 დეკემბერს წარდგენილი ანგარიში ადგენდა, რომ მოქმედ, უკვე შეცვლილ კანონმდებლობაში ცვლილებების საჭიროება არ არსებობდა, გარდა სამედიცინო მონაცემების შეგროვებისა და გამოყენებისა. ამ გარემოებებში, ნათელია, რომ ამან მხოლოდ სამომავლოდ გააუმჯობესა მდგომარება და რეალურად ვერაფერი შესთავაზა იმ მშობლებს, მათ შორის განმცხადებელს, რომლებმაც წარსულში საშინელი ტანჯვა გამოიარეს (იხილეთ 30-31 პარაგრაფები მაღლა).

74. აღნიშნული მსჯელობა საკარისია სასამართლოს დასკვნისთვის, რომ განმცხადებელმა განიცადა მისი ოჯახური ცხოვრების პატივისცემის უფლების განგრძობადი დარღვევა მოპასუხე სახელმწიფოს მხრიდან მისი შვილის ბედის შესახებ სარწმუნო ინფორმაციის განგრძობადად მიუწოდებლობით.

75. შესაბამისად, კონვენციის მე-8 მუხლი დაირღვა.

II. კონვენციის მე-13 მუხლის გაცხადებული დარღვევა მე-8 მუხლთან ერთობლიობაში

76. განმცხადებელი ასევე ჩიოდა, კონვენციის მე-13 მუხლთან მიმართებით მოპასუხე სახელმწიფოს მიერ მისი “ოჯახური ცხოვრების” განგრძობადი შებღალვისთვის სათანადო დაკმაყოფილების უზრუნველყოფის შეუსრულებლობის გამო.

77. მოპასუხე სახელმწიფო არ დაეთანხმა ამ საჩივრის არსებით მხარეს (იხილეთ 58-ე პარაგრაფი მაღლა).

78. სასამართო მიიჩევს, რომ ეს საჩივარი ექცევა კონვეციის მე-8 მუხლთან ერთობლიობაში, მე-13 მუხლის საფუძველზე განხილვის ქვეშ.

79. ეს უკანანსკნელი შემდეგი შინაარსის არის:

“ყველას, ვისაც დაერღვა ამ კონვენციით გათვალისწინებული უფლებები და თავისუფლებები, უნდა ჰქონდეს სამართლებრივი დაცვის ეფექტიანი საშუალება ეროვნული ხელისუფლებისაგან, თუნდაც ეს დარღვევა ჩაიდინოს პირმა, რომელიც სამსახურებრივ უფლებამოსილებას ახორციელებდა.”

80. იმ პირობებში, როდესაც განმცხადებლის საჩივარი მე-13 მუხლთან მიმართებით არსებითად იგივეა რაც საჩივარი მე-8 მუხლთან მიმართებით და ამასთან მიმართებით [სასამართლოს] მიგნებების გათვალისწინებით სასამართლო მე-13 მუხლთან მიმართებით წარდგენილ საჩივარს დასაშვებად აცხადებს, მაგრამ მიიჩნევს, რომ მისი არსებითი განხილვა დამოუკიდებლად არ არის საჭირო.

III. კონვენციის 41-ე მუხლის მოქმედება

81. კონვენციის 41-ე მუხლის თანახმად:

“თუ სასამართლო დაადგენს, რომ დაირღვა კონვენცია და მისი ოქმები, ხოლო შესაბამისი მაღალი ხელშემკვრელი მხარის შიდასახელმწიფოებრივი სასამრთლო დარღვევის მხოლოდ ნაწილობრივი გამოსწორების შესაძლებლობას იძლევა, საჭიროების შემთხვევაში, სასამართლო დაზარალებულ მხარეს სამართლიან დაკმაყოფიელბას მიაკუთვნებს.”

A. ზიანი

82. განმცხადებელმა მოითხოვა 50 000 ევრო არამატერიალური ზიანის სანაცვლოდ.

83. მოპასუხე სახელმწიფომ სადაო გახადა ეს მოთხოვნა.

84. სასამართლო მიიჩნევს, რომ განმცხადებელმა აშკარად განიცადა გარკვეული არამატერიალური ზიანი. წინამდებარე საქმეზე დადგენილი დარღვევების ბუნების გათვალისწინებით და სამართლიან საფუძველზე დაყრდნობით შეფასების შედეგად სასამართლო აკუთვნებს 10 000 ევროს ამ ნაწილში.

B. ხარჯები და დანახარჯები

85. განმცხადებელმა ასევე მოითხოვა სასამართლოსთვის მიმართვის ხარჯებისა და დანახარჯების ანაზღაურება 2 750 ევროს ოდენობით.

86. მოპასუხე სახელმწიფომ სადაო გახადა ეს მოთხოვნა.

87. სასამართლოს პრეცედენტული სამართლის თანახმად განმცხადებელი უფლებამოსილია ხარჯებისა და დანახარჯების ანაზღაურებაზე მხოლოდ იმ ფარგლებში, რა ფარგლებშიც გამოჩნდება, რომ ეს იყო რეალური და აუცილებლობით გამოწვეული და გონივრულ ფარგლებში. წინამდებარე საქმეზე გათვალისწინებულ იქნა [სასამართლოს] ხელთ არსებული დოკუმენტები და ზემოთ აღნიშული კრიტერიუმი, ასევე ის ფაქტი, რომ განმცხადებელს უკვე გამოეყო 850 ევრო ევროპის საბჭოს უფასო იურიდიული დახმარების სისტემის ფარგლებში, და სასამართლო გონივრულად მიიჩნევს მიაკუთვნოს დამატებით 1800 ევრო მის წინაშე გაწეული ხარჯების სანაცვლდ.

C. საურავი გადაუხდელობისთვის

88. სასამართლო შესაბამისად მიიჩნევს გადაუხდელობისთვის საურავის განსაზღვრას ევროპისცენტრალურიბანკისზღვრულისასესხოგანაკვეთისმიხედვით, რასაცდაემატებასამისაპროცენტოერთეული;

IV. კონვენციის 46-ე მუხლის მოქმედების გავრცელება

89. კონვენციის 46-ე მუხლი შემდეგი შინაარსისაა:

“1. მაღალი ხელშემკვრელი მხარეები კისრულობენ ვალდებულებას, დაემორჩილონ სასამართლოს საბოლოო გადაწყვეტილებას ნებისმიერ საქმეზე, რომლის მხარეებიც ისინი არიან.

2. სასამართლოს საბოლოო გადაწყვეტილება გადაეცემა მინისტრთა კომიტეტს, რომელიც ზედამხედველობს მის აღსრულებას.”

90. ამ ნორმებზე დაყრდნობით გამომდინარეობს, რომ სასამართლოს მიერ დარღვევის დამდგენი გადაწყვეტილებით ის სამართლებრივ ვალდებულებას აკისრებს მოპასუხე სახელმწიფოს, არა მხოლოდ გადაუხადოს სამართლიანი დაკმაყოფილების სახით განსაზღვრული თანხა, არამედ ასევე აირჩიოს (რაც მინისტრთა კომიტეტის ზედამხედველობის საგანია) ზოგადი და/ან თუ საჭიროა, ინდივიდუალური ღონისძიება, რომელიც უნდა გატარდეს ეროვნულ სამართლებრივ სისტემაში სასამართლოს მიერ დადგენილი დარღვევის აღმოსაფხვრელად და მისი მოქმედების შედეგად შესაძლებლობის ფარგლებში სათანადო დაკამყოფილების უზრუნველსაყოფად (იხილეთსკოზარი და გიუნტა იტალიის წინააღმდეგ (Scozzari and Giunta v. Italy) [დიდი პალატა], ## 39221/98 და 41963/98, § 249, ECHR 2000-VIII).

91. ამასთან მიმართებით განმცხადებელმა მოითხოვა მოპასუხე სახელმწიფოს დავალდებულება, ცვლილებები შეიტანოს კანონმდებლობაში - გაამკაცროს სასჯელი შესაბამისი დანაშაულებისთვის, გაზარდოს ამასთან მიმართებით მოქმედი ხანდაზმულობის ვადა და შედეგად, განაახლოს სისხლის სამართლის საქმის წარმოება.

92. ზემოთ აღნიშნულის და ასევე პოტენციურ განმცხადებელთა მნიშვნელოვანი რაოდენობის გათვალისწინებით, მოპასუხე სახელმწიფომ კონვენციის 44.2 მუხლის შესაბამისად წინამდებარე გადაწყვეტილების ძალაში შესვლიდან ერთი წლის ვადაში უნდა მიიღოს ყველა სათანადო ზომა, სასურველია lex specialis-ის მეშვეობით (იხილეთ სახალხო დამცველის 2010 წლის 29 ივლისის ანგარიშის შესახებ 29-ე პარაგრაფი მაღლა), რათა უზრუნველყოს განმცხადებლის მსგავს ან საკმარისად იგივე ვითარებაში მყოფი ყველა მშობლისთვის ინდივიდუალურად სათანადო დაკმაყოფილებაზე მიმართული მექანიზმის შექმნა (იხილეთ 26-ე პარაგრაფი მაღლა). ამ მექანიზმზე ზედამხედველობა უნდა განახორციელოს ადეკვატური უფლებამოსილების მქონე დამოუკიდებელმა ორგანომ, რომელსაც შეეძლება სარწმუნო პასუხების გაცემა თითოეული ბავშვის ბედის შესახებ და შესაბამისი ადეკვატური კომპენსაციის განსაზღვრა.

93. რაც შეეხება ყველა მსგავს განაცხადებს, რაც უკვე წარდგენილია სასამართლოს წინაშე, [სასამართლო] წყვეტს, შეაჩეროს ისინი აღნიშული ვადით. ამ გადაწყვეტილებით ეჭვქვეშ არ დგება სასამართლოს უფლებამოსილება, კონვენციის შესაბამისად, ნებისმიერ დროს დაუშვებლად ცნოს ეს საქმე ან გამორიცხოს განსახილველ საქმეთა ნუსხიდან.

აღნიშნულ მიზეზთა გამო სასამართლო ერთხმად

1. აცხადებს განაცხადს დასაშვებად;

2. ადგენს, რომ ადგილი ქონდა კონვენციის მე-8 მუხლის დარღვევას;

3. ადგენს, რომ არ არსებობს საჩივრის მე-13 მუხლთან მიმართებით დამოუკიდებლად განხილვის საჭიროება;

4. ადგენს

(a) რომ მოპასუხე სახელმწიფო ვალდებულია კონვენციის 44.2 მუხლის შესაბამისად გადაწყვეტილების ძალაში შესვლის მომენტიდან სამი თვის ვადაში განმცხადებელს გადაუხადოს შემდეგი ოდენობით ანაზღაურება სერბულ დინარში, გადარიცხვის მომენტისთვის არსებული კურსით:

(i) 10 000 ევრო (ათი ათასი ევრო) და ნებისმიერი სახის გადასახადი, რაც შეიძლება დადგინდეს არამატერიალურ ზიანთან მიმართებით;

(ii) 1800 ევრო (ათას რვაასი ევრო) და ნებისმიერი სახის გადასახადი, რაც შეიძლება დაეკისროს განმცხადებელს ხარჯებისა და დანახარჯებისთვის;

(b) რომ აღნიშნული სამი თვის ამოწურვის შემდგომ თანხის გადახდამდე პერიოდისთვის განისაზღვროს მარტივი საურავი, რომელიც დაერიცხება ზემოთაღნიშნულ თანხას ევროპის ცენტრალური ბანკის ზღვრული სასესხო განაკვეთის მიხედვით, რასაც დაემატება სამი საპროცენტო ერთეული;

5. არ აკმაყოფილებს სამართლიან დაკამაყოფილებაზე განმცხადებლის დანარჩენ მოთხოვნას;

6. ადგენს, რომ კონვენციის 44.2 მუხლის შესაბამისად გადაწყვეტილების ძალაში შესვლიდან ერთი წლის განმავლობაში უნდა მიიღოს ყველა შესაბამისი ზომა ამგვარ ან საკმარისად მსგავს მდგომაროებაში მყოფი ყველა მშობლისთვის ინდივიდიალური სათანადო დაკმაყოფილების უზრუნველყოფაზე მიმართული მექანიზმის შესაქმნელად (იხილეთ გადაწყვეტილების 92-ე პარაგრაფი);

7. წყვეტს ამ გადაწყვეტილების ძალაში შესვლიდან ერთი წლით შეაჩეროს სასამართოს წინაშე წარდგენილი ყველა მსგავსი განაცხადი, სასამართლოს უფლებამოსილების გამორიცხვის გარეშე, კონვენციის შესაბამისად ნებისმიერ დროს დაუშვებლად გამოაცხადოს ან განსახილველ საქმეთა ნუსხიდან გამორიცხოს ნებისმიერი ამგვარი საქმე.

შესრულებულია ინგლისურ ენაზე და სასამართლოს რეგლამენტის 77.2 და 77.3 მუხლის შესაბამისად წერილობით გამოქვეყნდა 2013 წლის 26 მარტს.

ფრანსუაზ ელენს-პასოსი გუიდო რაიმონდი
სასამართლოს მდივნის მოადგილე თავმჯდომარე

ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს ოფიციალური ენებია ინგლისური და ფრანგული. წინამდებარე თარგმანი გაკეთდა ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებების ნდობის ფონდის მხარდაჭერით (www.coe.int/humanrightstrustfund). თარგმანი სასამართლოსთვის სავალდებულო იურიდიული ძალის მქონე არაა და სასამართლო მის ხარისხზე პასუხს არ აგებს. თარგმანის ჩამოტვირთვა შესაძლებელია ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს პრეცედენტული სამართლის მონაცემთა ბაზიდან (http://hudoc.echr.coe.int), ან ნებისმიერი სხვა მონაცემთა ბაზიდან, რომელსაც სასამართლომ წინამდებარე თარგმანი გადასცა. თარგმანის გამოყენება არაკომერციული მიზნებისთვის ნებადართულია იმ პირობით, რომ მოხდება საქმის სრული დასახელების ციტირება, ზემოთ მოცემული საავტორო უფლებებისა და ადამიანის უფლებების ნდობის ფონდის შესახებ შენიშნვის მითითებით. წინამდებარე თარგმანის, ან მისი ნაწილის, კომერციული მიზნებით გამოყენების სურვილის შემთხვევაში, გთხოვთ, მიმართოთ This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. .

The official languages of the European Court of Human Rights are English and French. This translation was commissioned with the support of the Human Rights Trust Fund of the Council of Europe (www.coe.int/humanrightstrustfund). It does not bind the Court, nor does the Court take any responsibility for the quality thereof. It may be downloaded from the HUDOC case-law database of the European Court of Human Rights (http://hudoc.echr.coe.int) or from any other database with which the Court has shared it. It may be reproduced for non-commercial purposes on condition that the full title of the case is cited, together with the above copyright indication and reference to the Human Rights Trust Fund. If it is intended to use any part of this translation for commercial purposes, please contact This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. .

Les langues officielles de la Cour européenne des droits de l’homme sont le français et l’anglais. La présente traduction a été effectuée avec le soutien du Fonds fiduciaire pour les droits de l’homme du Conseil de l’Europe (www.coe.int/humanrightstrustfund). Elle ne lie pas la Cour, et celle-ci décline toute responsabilité quant à sa qualité. Elle peut être téléchargée à partir de HUDOC, la base de jurisprudence de la Cour européenne des droits de l’homme (http://hudoc.echr.coe.int), ou de toute autre base de données à laquelle HUDOC l’a communiquée. Elle peut être reproduite à des fins non commerciales, sous réserve que le titre de l’affaire soit cité en entier et s’accompagne de l’indication de copyright ci-dessus ainsi que de la référence au Fonds fiduciaire pour les droits de l’homme. Toute personne souhaitant se servir de tout ou partie de la présente traduction à des fins commerciales est invitée à le signaler à l’adresse suivante : This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. .